W poprzedniej notce: „Rozmowy przy nosorożcu” przytoczyłam polemikę z blogerem Threeme, w której na początku usiłowałam nakłonić młodego ekologa do osobistej refleksji na temat zjawisk w nauce, które w ostatnim stuleciu mają miejsce. Ponieważ ekolog nie połknął przynęty i nie bronił użytego w dyskusji terminu fakty naukowe, z którego się naigrawałam, jestem zmuszona do przeżucia przynęty osobiście i w samotności.
FAKTY > FAKTY MEDIALNE > FAKTY NAUKOWE
Na początek zajrzymy do Słownika jężyka polskiego PWN:
http://sjp.pwn.pl/szukaj/fakt.html>>> fakt «to, co zaszło lub zachodzi w rzeczywistości»
• fakcikfakt naukowy «stwierdzenie konkretnego stanu rzeczy lub zdarzenia w określonym czasie i przestrzeni»
fakt prasowy, medialny «informacja rozpowszechniana w prasie lub mediach elektronicznych, niezgodna z prawdą, ale mająca wpływ na opinię publiczną»
Po więcej szczegółów udajmy się do Wiki:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fakt>>> Fakt – zaistniały stan rzeczy, a w rozumieniu potocznym wydarzenie, które miało miejsce w określonym miejscu i czasie. W tym sensie faktem nie może być zdarzenie, które nie miało jeszcze miejsca, można jednak mówić o przewidywaniu przyszłych faktów – czyli zdarzeń które najprawdopodobniej się wydarzą. Zdarzenia te jednak stają się faktami dopiero wtedy, gdy się już wydarzą.Twórcą pierwszego systemu filozoficznego w którym pojecie faktu stanowi podstawową kategorię ontologiczną był Ludwig Wittgenstein
<<< ale to nie jest jeszcze fakt naukowy, bo w Wiki czytamy:
Ta sekcja od 2007-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji: Jakie rozumienie faktu wprowadził do filozofii Wittgenstein? Gdzie?
Przejdźmy do faktów naukowych lapidarnie określonych w SJP.PWN. W Wiki nikt nie jest ciekawy od kiedy pojęcie to stało się faktem, kto go użył po raz pierwszy, w jakim czasie i gdzie. Używa się tu słów i zwrotów bardzo naukowych, jak: pewne uogólnienia, wielu spostrzeżeniach, przyjęto nazywać, postanowiono itp. aby na końcu dojść do konkluzji, że są to: fakty naukowe dokładnie ustalone, a niektóre z nich postanowiono nazywać prawami naukowymi. Jest to, w mojej opinii, typowy przejaw przepoczwarzenia się faktów medialnych w fakty naukowe. Zamieszczam niżej cały fragment z Wiki, bo filozofia współczesna na temat faktów ma kolosalną przyszłość.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fakt_naukowy >>> Fakty naukowe to pewne uogólnienia, oparte na wielu spostrzeżeniach dokonanych w trakcie pracy badawczej. Składają się na teorię naukową. Stwierdzanie faktów naukowych jest więc zarazem budowaniem czy też rozbudowywaniem teorii naukowej.
Niektóre z faktów naukowych przyjęto nazywać prawami naukowymi; są to fakty naukowe dokładnie ustalone, dotyczące zjawisk powtarzających się i mające szczególnie doniosłe znaczenie dla teorii naukowej.
Wydobywaniu faktów z zebranego materiału i możliwym stwierdzeniu prawd naukowych służy opracowanie materiału naukowego.
Stwierdzanie faktów naukowych to uogólnianie w świetle spostrzeżeń i ze względu na dany problem naukowy czy hipotezę. Pojawia się czasem niebezpieczeństwo, że w obrębie tego samego problemu i tej samej metody roboczej można stwierdzić różne od siebie fakty naukowe.
Na koniec zerknijmy do hasła https://pl.wikipedia.org/wiki/Faktografia i zapamiętajmy zdanie:
o ile fakty zgromadzone są w pełni prawdziwe, to sposób ich wykorzystania może być różny.
Komentarze