Czcij twego ojca i twoją matkę, abyś długo żył na ziemi, którą JHWH, Bóg twój, ci daje. (Wj 20, 12)
W naszych poprzednich komentarzach do Dekalogu wyróżniliśmy wymiar czasu od wymiaru przestrzeni. Bóg dał człowiekowi władzę nad przestrzenią z zadaniem jej pielęgnowania, ale zarezerwował dla siebie władzę nad czasem. Rozważania o czasie i przestrzeni nie są wyimaginowanymi wypocinami intelektualistów, czas jest naprawdę istotnym wymiarem naszego życia biologicznego jak i duchowego. My istniejemy dzięki następstwu pokoleń, które wpisuje nasz wymiar biologiczny w konkretne okoliczności czasowe. Abyśmy zaczęli istnieć jako ludzie a nie tylko jako zwierzęta, potrzebujemy przyjąć od naszych rodziców nie tylko byt fizyczny, ale również ich spadek duchowy. Odkrycie naszej ludzkiej tożsamości wiąże się z przyjęciem dziejów łączących wszystkie pokolenia ludzi aż do pierwszych rodziców, aż do Adama i Ewy. Jako ludzka rodzina dążymy wspólnie do wspólnego celu, do powrotu do Ziemi Obiecanej. Będzie to możliwe dopiero wtedy, gdy oprzemy się na dziedzictwie poprzedniego pokolenia.
W tej perspektywie odsłania się głębia przykazania czczenia rodziców. Ta cześć nie różni się zbytnio od czci należnej samemu Bogu: chodzi o otrzymanie od naszych rodziców wizji dziejowej, z której wynika nasze własne zadanie dziejowe. Oddajemy cześć naszym rodzicom poprzez uznawanie niezastąpionej roli każdego pokolenia na rzecz realizacji Boskiego planu. Żadne pokolenie nie powinno poganiać poprzedniego, ale opierając się na nim z wdzięcznością otrzymać dziedzictwo, dzięki któremu cała ludzkość wróci do Boga dzięki świadectwu ludu Bożego, który jest światłem dla narodów: wskazuje wszystkim poganom drogę powrotu do Stwórcy.
Poprzednie przykazanie o szabacie przypominało, że człowiek otrzymuje swoje życie i swoją wolność od Boga. Przykazanie o czczeniu rodziców przypomina, że człowiek otrzymuje swoje życie w spadku z zadaniem przedłużenia go w czasie. Obiecana nagroda za właściwą cześć oddawaną rodzicom to nie bogactwa materialne, ale przedłużenie naszych dni – nagroda znajduje się w królestwie czasu a nie w królestwie przestrzeni! Ten błogosławiony czas będzie mnożony nie tyle ilościowo co jakościowo. Przykazanie oddawania czci swoim rodzicom pozwala nam uświadamiać sobie, że dla pełni naszego życia potrzebujemy nie tylko dóbr materialnych, ale przede wszystkim czasu spędzonego w obecności Bożej, bo tylko w Bogu odnajdujemy pełnię naszego jestestwa.
Oba pozytywne przykazania Dekalogu (o szabacie i o czci oddawanej rodzicom) dotyczą królestwa czasu. „Oto teraz czas upragniony, oto teraz dzień zbawienia” (2 Kor 6, 2). Dzisiaj realizują się obietnice dane naszym ojcom, dzisiaj pracujemy nad przekazywaniem ich następnemu pokoleniu. Dlatego też cześć oddawana rodzicom jest bardzo zbliżona do uwielbienia należnego Bogu. Lud Boży istnieje dzięki przekazowi międzypokoleniowymu, stąd niebywała rola instytucji rodziny, która jest miejscem gdzie ten przekaz się dokonuje: najpierw przez rodzenie, następnie przez wychowanie, pouczanie, przekazanie Bożej obietnicy i Bożego błogosławieństwa.
Rodzina znalazła się w centrum Dekalogu. W następnym odcinku omówimy dalsze przykazania wynikające z miłości bliźniego.
