Brak scentralizowanej administracji przyczyną upadku

W XVI wieku problemy czasu i odległości stanowiły podstawową barierę uniemożliwiającą sprawne funkcjonowanie państwa.

 Światowe imperium, jakim była Hiszpania, nie mogłoby dobrze działać , dopóki nie zostały przezwyciężone kwestie związane z pokonywaniem wielkich odległości, co powodowało, że obieg informacji był zbyt powolny, a urzędnicy na odległych placówkach pozostawali poza kontrolą. Aby utrzymać łączność ze wszystkimi zakątkami swego olbrzymiego terytorium, "Hiszpania prowadziła nieustanną walkę z odległością, będącą dla niej najważniejszą przeszkodami". List z Brukseli do Madrytu w najlepszym razie podróżował prawie dwa tygodnie. Natomiast list z Meksyku do Madrytu potrzebował na to ponad trzy miesiące. Urzędnik z jakiejś odległej koloni mógł czekać nawet dwa lata od chwili wysłania listu na rozstrzygnięcie sprawy, nie wiedząc w tym czasie jak powinien w danym wypadku się zachować. I taki żart wicekróla Neapolu komentującego opóźnienie z jakim docierała do niego korespondencja z Madrytu: "Życzyłbym sobie, by śmierć przyszła po mnie z Hiszpanii, bo wtedy mógłbym być pewien, że nigdy tutaj nie dotrze."

Upadku wielkiego imperium hiszpańskiego dopatrywano się w przyczynach podobnych do tych, które miały wpływ na upadek Rzeczpospolitej. Przede wszystkim, zarówno na Półwyspie Iberyskim, jak i w innych hiszpańskich posiadłościach, brakowało scentralizowanej administracji oraz służby skarbowej. Aż do roku 1700 rząd opierał się głównie na prywatnych dostawcach okrętów i sprzętu wojskowego. Oznaczało to, że potencjał wojskowy Hiszpanii zależny był nie od państwa, ale od skuteczności działania osób, których państwo nie mogło w pełni kontrolować. W czasie gdy wszystkie główne państwa europejskie - Anglia, Brandenburgia, Szwecja, Francja - zmierzały w kierunku przejęcia przez państwo i Koronę pełnej kontroli nad armią i marynarką wojenną. Hiszpania (Kastylia) nadal nie była w stanie wykorzystać łącznych zasobów swojego wielonarodowego państwa i użyć ich do wspólnego działania, co gdyby się udało, mogłoby uczynić ją największą potęgą na ziemi.

Gdy Hiszpania osiągnęła szczyt swojej siły i wpływów, zaczęła popadać w powolny proces rozkładu. 

Triumf Śmierci Petera Breughela Starszego pokazujący pacyfikację Niderlandów