Ministerstwo Obrony Narodowej zaskoczyło kolejnym pomysłem, to ławki niepodległości. No cóż, nurtuje mnie od razu pytanie, z jakiego powodu projektami o charakterze zagospodarowania przestrzeni urbanistycznej ma zajmować się MON? Jakie do tego kompetencje posiada to ministerstwo?
Nie da się ukryć prostego skojarzenia kształtu owej ławki z formą sarkofagu. To pierwsze, co przychodzi na myśl. Jednak to sarkofag nietypowy, na którym można usiąść, do czego zachęcają dwa metalowe siedziska z oparciami. Siedzący na nich nie mają możliwości prowadzenia konwersacji, bo siedzą odwróceni do siebie plecami. Siadanie na pozostałych powierzchniach wydaję się ryzykowne i grozi nieprzyjemnymi konsekwencjami, w postacie złapania dorodnego wilka na dupie, co u takiego użytkownika ławki może wzbudzić na zawsze nieprzyjemne skojarzenia, dotyczące owego bolącego wrzodu z polską niepodległością.
Ale może taki był zamiar twórców tego projektu?
Może chodzi o to, że ta forma sarkofagu, siedzenia do siebie odwróconymi plecami ma symbolizować podział polskiego społeczeństwa? Napis „wykuty” na owym „sarkofagu” niepokoi jeszcze bardziej. Wszak znajduje się na takiej akurat wysokości, że wszystkie psy odwiedzające miejsca, w których ustawi się te potworki wzornictwa wojskowego – bo z pewnością nie dobre użytkowe formy należące tradycyjnie do wnętrz parkowych – będą obszczywać napis „Niepodległa”. A że wieczorem ławki te mają świecić LED-owym światłem, uciecha wielu czworonogów będzie zapewne jeszcze większa, podświetlając ich akt fizjologiczny.
Ciekawie zapowiada się też to, że ławka ta ma śpiewać patriotyczne piosenki i przemawiać głosem Marszałka Piłsudskiego!
O tempora, o mores! Znany z mocnych słów Marszałek, z pewnością we właściwy sposób skomentowałby taki pomysł. Nawet nie mam odwagi domyślać się, jakich słów użyłby Piłsudski…
Ławki w większości przypadków umieszcza się we wnętrzach parkowych. Służą kontemplacji i rozmowie, mają skłaniać do zadumy, pozwalają w pięknym otoczeniu przeczytać książkę, gazetę. W dobrych kompozycjach parkowych architekt prowadzi widza przez szereg wnętrz, podzielonych zasadniczo na dwie kategorie: o osiach widokowych zamkniętych i otwartych.
W średniowiecznych ogrodach, które urządzano wedle zasady dominującego ładu, budowano z darni tak zwane kanapy. Miały one kształt wpisanej w prostokąt litery C. Kanapy otoczone było krzewami różanymi, tworząc intymne wnętrze pozwalające na wyciszenie i kontemplacje. Tylko z jednej strony można było przez wąskie przejście wejść, do tak utworzonego „chłodnika”, chroniącego w upalne dni przed nadmiarem słońca. Użytkownicy takiej kanapy mieli możliwość siedzenia naprzeciw siebie i prowadzenia rozmowy, wśród upajającego zapachu kwitnących róż.
W renesansie tworzono ogrody w imię zasady dominującego piękna. Tam ławki ustawiano w miejscach gdzie otwierały się najpiękniejsze widoki na coraz bardziej geometryzujące formy wnętrz parkowych. Od wieku XIX mówimy o rozkwicie, już nie ogrodów, a rozległych parków, dostępnych zwykłym ludziom. Ławka zawsze miała tam ważną funkcję, umożliwiając przebywanie w tej przestrzeni i odpoczynek.
Grozą napawa sama myśl, że ławka może śpiewać lub przemawiać do siedzącego na niej człowieka. Przemawiać i śpiewać od strony, którą człowiek zazwyczaj uznaje za wstydliwą. Zwyrodnieniem myślenia o niepodległości i patriotyzmie jest nadanie ławce formy sarkofagu. Co gorsza myśląc o „Niepodległej” dwaj pierwsi użytkownicy, nie będą mogli nawiązać ze sobą kontaktu, siedząc do siebie obróconymi plecami.
Ministerstwo Obrony Narodowej, jak widać, nie ma pomysłów na to, jak rozsądnie wydawać pieniądze, aby poprawić bezpieczeństwo Polski. Zajęło się wątpliwym „upiększaniem” polskiej przestrzeni publicznej. To powinna być nagroda „Gargamela roku”, tak dla ministra, jak i dla pożal się Boże artystki, która tego potworka zaprojektowała.
ps. Posłuchajcie tego:
