Na grobie...

Odwiedziłem człowieka który w pewien sposób towarzyszył mi od dawna. Smutna była to wizyta. Jego nowy adres już od niemal trzech lat: kwatera C31-I-17, parę kroków za Władysławem Gomułką. Sarkastyczny chichot historii... Sam nie wiedziałem czego się spodziewać. Wszak cmentarz to jedynie miejsce gdzie się gnije, a to my pamiętając nadajemy mu wartość. A u mnie? Pustka w głowie i tandetny znicz w ręku.

Stając przed grobem Jacka Kaczmarskiego nie poczułem absolutnie nic. Chwila milczenia, znicz i poczucie winy. Zawstydzony, po kilku minutach zawróciłem się ku wyjściu, unikając głównej alei i Władysława, który w 1970 odebrał sobie prawo do spoczynku wśród porządnych ludzi. Zapaliłem papierosa i nacisnąłem klawisz odtwarzacza...

Czterdzieści lat z nas robicie
Zdrajców na srebro pazernych
A teraz - jawnie i skrycie
Mówicie nam bądźcie wierni!

Czterdzieści lat wszelkie prawa
Dłoń prawodawcy dławi
A gdy zdrętwiała w brawach
Mówicie nam - bądźcie prawi!

Nie zdarza mi się to często, ale tym razem coś chwyciło mnie za gardło. Nagłe wzruszenie. Coś bardzo cennego w racjonalnych do bólu czasach, coś niemodnego, coś dla wielu wręcz śmiesznego. Zawróciłem wsłuchując się w dobrze znane słowa.

Czterdzieści lat nasze siły
Trawi wasz sąd nieomylny
A teraz - gigantom byłym
Mówicie nam - bądźcie silni!

Czterdzieści lat nas uczono
Kiep ten co w prawdę wierzy
A teraz głosem Katona
Mówicie nam - bądźcie szczerzy!

Sam pomnik jest niczym bez duszy, a duszą Jacka była właśnie jego muzyka. To ona zdobyła mu wyznawcę w mojej osobie, i to ona potrzebna była bym połączył te dwie obojętne mi skały z Jackiem. Jak napisał po spotkaniu z wysockim w 1974: "[...] zrozumiałem, że piosenka nie jest jedynie umiejętnością napisania tekstu i skomponowania muzyki. Może być sposobem wyrażania najgłębszych, najbardziej podstawowych treści". To była jego siła, jego dusza...

Czterdziestu lat rytm wydzwania
Zegar porywów i kaźni
Wy nam bez chwili wahania
Mówicie - bądźcie rozważni!

Niejeden z was ziemie gryzie
Inni choć młodzi - już siwi
A wy szykując nam krzyże
Mówicie - bądźcie cierpliwi!

Stając ponownie przed jego grobem zacząłem się zastanawiać, co powoduje, że będąc młodym człowiekiem, który nie przeżył gehenny "realnego socjalizmu" reaguję tak emocjonalnie na słowa Jacka. Jemu się po prostu udało! Przekazać czym jest wolność i ludzka przyzwoitość, udało się przekazać "najgłębsze, najbardziej podstawowe treści". Stał się ich głosicielem pozostając człowiekiem dzięki czemu każdy z nas ułomny i po prostu ludzki, może się z tym przekazem identyfikować.

A my - uczniowie leniwi
By was wysłuchać - niepilni
Jednak jesteśmy cierpliwi
Wierni rozważni i silni.

I choć nikt z was w to nie wierzy
Jesteśmy prawi i szczerzy
Lecz z cnót tych już nie przed wami
Będziemy zdawać egzamin!

Refleksja i wzruszenie zaprawione gorzkim smakiem papierosa, może to niewiele by uczcić takiego człowieka. Lecz było szczere. Szczersze niż mój żal po jakiejkolwiek innej śmierci. Zwłaszcza że Jacek miał nam dziś jeszcze wiele do powiedzenia. Niedługo przed śmiercią powiedział:

Kto się rozczarowuje wolnością, ten ją zdradza i sam sobie wystawia świadectwo skretynienia.

ps. 22 marca br. przypada 50. rocznica urodzin Jacka Kaczmarskiego - zmarłego przed trzema laty barda niepodległościowego podziemia. Z tej okazji Zakład Semiotyki Literatury IFP UAM wspólnie z Estradą Poznańską oraz Komisją Filologiczną PTPN organizuje konferencję „Jacek Kaczmarski - w świecie pieśni" [[ Czytaj dalej na blogu Henryki Gnomackiej ]]