GDY SIĘ JE DOTYKA – PRZEMAWIA *

„Nie sądź według pozoru, bo strzała, choć prosta żądna jest krwi, a lutnia, choć kręta, słodką melodią rozbrzmiewa.” – przysłowie chińskie

 W Chinach muzyka jest w sercu wszelkiej edukacji. Już od VI w p.n.e. cesarz Wu wymagał od kandydatów na urzędników zdania egzaminu z muzyki.

Stąd jest jedną z „Sześciu Sztuk”, w których skład wchodzą:

*muzyka
* strzelanie z łuku
* jazda konna
* matematyka
* składnia
* znajomość i praktyka publicznych oraz prywatnych rytualów.

  W języku chińskim o czteropoziomowej tonacji trudno jest znaleźć granicę między językiem mówionym a śpiewem. Chińczycy ciągle i wszędzie śpiewają, nucą ulubione melodie; rano jadąc do pracy, w autobusie, na ulicy, w szkole; przyśpiewki folklorystyczne, hymn narodowy, karaoke itp. Muzyka i śpiew są wszechobecne, dla większości instytucji i przedsiębiorstw muzycy komponują chwalebne pieśni.

  Chińczycy uważają, że nuty wydobywając się z instrumentów muzycznych korzystnie wpływają na części ciała i na stan psychiczny człowieka. Pamiętajmy, że Konfucjusz przez miesiąc stracił smak jakiejkolwiek żywności, słuchając muzyki był ogromnie nią oczarowany.

         A pianino w Chinach ? Ma swoją specyficzną historię...

Przykład przemysłu fortepianowego w Chinach jest szczególnie pouczającym przypadkiem. Do 1956 roku nie istniał żaden producent pianin. W Kantonie mały rodzinny zakład reperował stare angielskie pianina miejscowym aparatczykom zwiąc się „PEARL RIVER”, tak jak tutejsza rzeka. W następnym roku „PEARL RIVER” decyduje się złożyć własny model w 90% pochodzący z zagranicznych części. Gotowy model ze stratami eksportowany do Hong Kong’u liczy tylko 13 egzemplarzy. Pod koniec lat 1960 warsztat nieśmiało wznawia swą działalność naprawczą i produkcyjną, ale trzeba będzie poczekać do 1985 roku kiedy firma sprzeda 900 pianin rocznie wyłącznie na własnym, chińskim rynku.

  Sięgnijmy w odległe lata, kiedy to Fu Cong – jeden z prekursorów gry na pianinie przodował w tej dziedzinie.

                                             

Syn tłumacza literatury francuskiej urodził się w 1934 w Shanghai’u. Swe studia muzyczne rozpoczyna z włoskim fundatorem Orkiestry Synfonicznej w Shanghai’u – Mario Paci. Z Polską związał się w 1953 na dwa lata, uzupełniając swą naukę w Warszawskim Konserwatorium (dzisiejszy Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w klasie Zbigniewa Drzewieckiego . Jest podziwiany przez swoich nauczycieli za intuicyjne rozumienie rytmuMazurków Chopina.

Jego artystyczne ich opanowanie potwierdzasię uzyskaniem specjalnejnagrody (III miejsce) na Międzynarodowm Konkursie Pianistycznym Fryderyka Chopina w 1955 roku. Jest pierwszym Chińczykiem, który uczestniczy w tym konkursie powstałym w 1927 roku.

 Od 1960 roku przebywa, tworzy i uczy w Londynie. Tutaj też poślubia córkę Yehudin’a Menuhin’a – Zamirę. Po rozwodzie w 1969 roku łączy się z szanghajską pianistką urodzoną w 1940 roku Patsy Toh (Zhuō Yīlóng), która od wieku 13 lat przebywa w Anglii.

 W 1948 roku dziewczynka otrzymuje I nagrodę w muzycznym konkursie w Hong Kongu. 4 lata później jest wysłana do pensjonatu w Anglii, mając 16 lat rozpoczyna naukę w Królewskiej Akademii Muzyki. Będąc jeszcze studentką wygrywa konkurs Royal Overseas League i staje sie stypendystką Paryskiego Konserwatorium.

  Rewolucja Kulturalna ogłosiła pianino instrumentem kontrewolucyjnym, ledwo skonstruowany i już na złom. Od 1964 roku zachodnia muzyka klasyczna jest zabroniona w Chinach, a cóż dopiero gra na pianinie, która jest uważana za symbol burżuazyjny.

  Zakazany instrument ma jednak swych skrytych wielbicieli i wirtuozów.

 

Najbardziej znaną jest wśród nich  Zhu Xiaomei  urodzona w 1949 roku w Shanghai’u.

Gdy ma rok, rodzina schrania się przed wojną cywilną między Partią Komunistyczną i Guomnigdang’iem w Pekinie. Mieszkają w tradycyjnych pekińskich hutong’ach w dwóch pokojach, ze wspólnym dla 11 rodzin WC, jest ich w sumie siedmioro: rodzice i 5 dziewczynek. Rodzice pracują w sklepie u kuzynki, pochodzą z zamożnych rodzin i są zafascynowani zachodnią kulturą i sztuką, są więc zaszufladkowani jako burżuazja. Nowy system wkrótce im za to zapewni srogą zapłatę. Jedynym ocalałym symbolem ich burżuazji jest pianino matki, które również dzieli pokój rodziców.

   Inicjacja muzyczna Zhu Xiaomei zapoczątkowana jest przez matkę już w jej  dzieciństwie. Wstępuje do Narodowej Szkoły Muzyki dla utalentowanych dzieci gdy ma 10 lat. Ale Rewolucja Kulturalna przerywa jej błyskotliwą naukę, zostaje wysłana do obozu pracy gdzieś w odległe obszary Mongolii Wewnętrznej do Zhangjiakou. Jej pochodzenie w oczach rządu wzbudza podejrzenie. Jak wielu młodym utalentowanym jej rówieśnikom narzucona jest zmiana sposobu myślenia poprzez publiczne sesje samokrytyki, łącznie z doniesieniami na swych najbliższych. Dzięki tajemniczej pomocy udaje jej się otrzymać przesłane stare pianino i potajemnie na nim grać. Jak to robiła opisała w swej niezmiernie wzruszajacym i pasjonującym opowiadaniu "Rzeka i jej sekrety". Dzięki ukochanej swej muzyce przetrwała. Po powrocie do Pekinu wznawia i kończy studia. W 1979 roku wyjeżdza do USA, gdzie koncertuje i odnosi wielkie sukcesy, a potem osiada we Francji, gdzie mieszka w VII paryskiej dzielnicy nad Sekwaną.

Dzisiaj jest profesorem w Narodowym Paryskim Konserwatorium Muzyki i Tańca, dzieląc swój czas między nauczaniem i koncertowaniem. Często daje koncerty w paryskich salach, na które obowiązkowo uczęszczam.

Inna interesujaca postać to pinistka również osiadła we Francji  Zhōu Qínlì.

  

Jest jedną z wielu kobiet, dla których chiński dramat z jego świecką niewolą trwa aż do połowy XX wieku, w jarzmie i ścisłym posłuszeństwie rodzicielskim i małżeńskim. Skromna i wytrwała kobieta żyje dla swej pasji - pianina.

 Piękna Zhōu Qínlì  pada wybranką wpływowego bogacza Liu Pinsan, który ją siłą zaręcza ze swym chorowitym na wadę serca synem.

Ale powróćmy do jej dzieciństwa...

Gdy ma 6 lat odkrywa magię muzyki, podczas święta zorganizowanego w szkole, starszy uczeń siada przy pianinie i daje mały koncert. Na prośbą córki oczarowanej białą klawiaturą ojciec wynajmuje pianino i tak rozpoczyna się muzyczna edukacja dziewczynki. Z szkole chińsko-zachodniej, do której uczęszcza od dziesiątego roku życia pianino zajmuje uprzywilejowane miejsce. Zhou Qingli szybko pod auspicjami swego nauczyciela robi postępy i zdobywa uznanie publiczności. W 1947 roku bierze udział w konkursie pianistycznym w Shanghai’u zdobywając II miejsce. Nauczyciel zachęca matkę aby zapisała córkę do Konserwatoriu. Na próżno! Matka odmawia.

Ma 13 lat, jej wybranek 17. Rok później staną na ślubnym kobiercu.  Po ślubie staje się służącą swego mężą i tym samym nowej rodziny. Jak mawia chińskie przysłowie:’’W łóżku, żona i mąż, a poza łóżkiem pan i sługa’’. Dwoje dzieci - córka i syn, które są owocem tego wymuszonego małżeństwa będą jej celem życia. Później zakochany mąż pozwala żonie stąpać po drodze pianistycznej, nadchodzą początki uznania i oklasków na koncertach.

W wieku 26 lat zostaje wdową, żyje w Hong Kongu w skrajnej biedzie udzielając lekcji gry na pianinie. I tutaj znowu przez przypadek muzyka ochrania ją od nieszczęść życiowych. Od tej pory poświęca się muzyce, jest to początek sukcesu i kariery solowej. Próbuje swego szczęścia we Francji, jako artystka i wirtuoz widzi swą swą karierę międzynarodową. Powraca do Hong Kongu, zabiera dzieci i powraca do Paryża.

W latach 90-tych „niebiański naród” odkrywa naszego narodowego Chopina dzięki pirackim CD. W tym okresie polityka jednego dziecka rządzi Chinami, skłania ona przede wszystkim rodziców do inwestowania w dużym stopniu w ich wyłacznego potomka... stąd lekcje nauki gry na pianinie są „obowiazkowe”.

Ta dyscyplina stanowi obecnie istotną część chińskiego życia, ponad 30 milionów Chińczyków udoskonala grę na pianinie na wieczorowych kursach.

Instrument muzyczny jest nie tylko terapią ale również władzą zdolną „naprawić serce człowieka” i ukoić jego duszę.

Owocem jest najwspanialszy chiński pianista  Lang Lang rodem z Mandżurii. 

                                   

Gdy ma półtora roku odkrywa muzykę klasyczną i pianino  oglądając anonimowy serial „Tom i Jerry” zatytuowany „Koci Koncert” z „Węgierską Rapsodią” Liszta. Wówczas to otrzymuje w pezencie od matki pianino, gra na nim jest synonimem zabawy. Ten nadzyczaj uzdolniony, światowej sławy pianista stawia swe pierwsze kroki w Konserwatoriu w Shenyang gdy ma 3 lata. Od tej pory instrument go nie opuszcza. Posypują się nagrody (pierwsza gdy ma 11 lat), pochwały i koncerty publiczne. Rodzina przenosi się do stolicy Chin i młody Lang uczęszcza do Pekińskiego Konserwatoriu.

7 i 8 stycznia 2010 roku Lang Lang rozpoczął obchody Roku Chopinowskiego w Polsce grając w  Filharmonii Narodowejw Warszawie Koncert f-moll op.21oraz Andante Spianato i Wielkiego Poloneza Es-dur op. 22 Fryderyka Chopina.

Najbardziej znany i lubiany pianista chiński Lang Lang mieszka w USA…

Wśród dzisiejszej chińskiej generacji młodych pianistów należy wspomnieć o wirtuozie koncertowym  Li Yundi   pochodzącym z rodziny przemysłowców.

 

Nauka muzyki klasycznej jest dość marginalnym wyborem przez dzieci w mieście Chongqing, gdzie  mieszka. Jego rówieśnicy wolą grać w piłke nożną lub uprawiać inne sporty, on sam wybiera muzykę. Mając 4 lata zaczyna grać na akordeonie, a gdy ma 7 lat rozpoczyna naukę gry na fortepianie.

Dzięki swej sumniennej nauce osiąga wysoki poziom umiejętności fortepianowej, gdy ma 13 lat zdobywa nagrodę w Konkursie Strawińskiego. W wieku 18 lat, jako najmłodszy uczestnik prestiżowego XIV Konkursu Chopinowskiego otrzymuje główna nagrodę i specjalną nagrodę Towarzystwa im.Fryderyka Chopin'aza najlepsze wykonanie poloneza.Wyróżnienie to gwałtownie otwiera mu drzwi do światowej kariery. Artysta specjalizuje się w utworach Chopina i Liszta, obecnie mieszka w Hanowerze

Li Yundi to pseudonim artystyczny pianisty. Jego pierwotne nazwisko brzmi Li Xixi.

Wang Yuja– to najwdzięczniejsza młoda chińska pianistka, rodem z Pekinu urodzona w 1987 roku.

Kontynuuje rodzinne artystyczne tradycje, matka jest tancerką, a ojciec perkusistą. Swą fortepianową edukację rozpoczyna u profesora Luo Zhengming, rok później wstępuje do Centralnego Konserwatorium Muzyki w Pekinie. W 2001 roku gdy ma 14 lat wyjeżdza do Kanady, rozpoczyna naukę w  Mount Royal College Conservatory, a od 2002 w Filadejfijskim Curtis Institute of Music.W 2008 z dyplomem w ręku daje swe pierwsze koncerty w Europie i stawia pierwsze kroki w Nowojorskiej Orkiestrze Filharmonicznej i Orkiestrze symfonicznej w Chicago. Jej techniczna wirtuozeria, spontaniczna gra i interpretacje są ciepło przyjęte przez publiczność.

Niesamowity pianista to pięcioletni chłopczyk z Hong Kongu. Jego nagranie na "You Tube" obiegło planetę. Andy Lee gra na pianinie od 3 i pół roku życia pod srogim wzrokiem swego ojca. Ten pianista o oszałamiającym talencie gdy zaczyna grać, łatwo można mu dodać20 lat więcej. A ma tylko na tym pokazie 5 lat. Profesjonalista! Pianino to jego pasja, bardzo szybko osiągnął ten wysoki poziom gry, grając z niezwykłą łatwością.

  Ten małygeniusz pokazuje nam swój talent w tym filmie:

Na zakończenie wybierzmy się odkryć jeden z najbardziej niezwykłych domów na świecie rodem z Chin, zbudowany w 2007 roku w mieście Huainan w prowincji Anhui.

                                                    

Główny budynek przypomina czarny fortepian, a przeźroczyste skrzypce to schody. Ten ekstrawagancki budynek jest materialnym dowodem awangardy budowlanej w Chinach.

No i dodajmy... w pewnym stopniu, zainteresowania masowego klasyczną zachodnią muzyką.