Niedzielne wydanie "Rzeczpospolitej"( nr.13,1-2 kwietnia 2017) na stronach 4-7 przyniosło ( zgodnie z tradycją ) dwa żarty prima aprilisowe , w postaci dwóch artykułów poświęconych mistyce i mitologii fenomenu współczesnej technologii jakim jest internet/sieć.
W pierwszym , jego autor Grzegorz Lewicki z wykształcenia filozof i politolog ( z zawodu dziennikarz ) już samym tytułem straszy bezkrytycznego czytelnika : "Koniec człowieka jakiego znamy". Na szczęście dowodzenie prawdziwości tej złowieszczej idei jest nad wyraz kulawe i sprowadza się do gołosłownych okrzyków w rodzaju:
"Internet, to kolejny krok w ewolucjii homo sapiens...To kres indywidualizmu,demokracji i liberalizmu....przekonanie że w trakcie ewolucji trzeba zachować indywidualizm i liberalizm jest wsteczne i niedorzeczne."
Kto autorowi dodaje odwagi do głoszenia takich bzdur? Jak sam wyznaje niejaki (lub lepiej : nijaki) Yuval Noah Harari , "którego czytają Mark Zuckerberg, Barack Obama i Bill Gates". Harari to bestia zdolna ,jak nie wiem kto. Gdy dowiedział się przez kogo jest czytany, to natychmiast ogłosił ,że indywidualizm i liberalizm człowieka ocaleje dzięki jednostkom z "bogatej elity superludzi pełniących funkcje kierownicze".
Dla superludzi,indywidualizm i liberalizm nie są, ani wsteczne, ani niedorzeczne.Dla podludzi , takich jak ja imoja rodzinai przyjaciele, oraz znajomi to niewątpliwie są. A co nam-podludziom zaaplikować byśmy przestali ględzić o liberalizmie i indywidualizmie?Oczywiście - internet!
Możliwe ,że Lewicki pisząc swój primaaprilisowy żart, miał nadzieję, że któryś z tych wymienionych czytelników dzieł Harariego przeniesie go z przestrzeni ludzi, do świata superludzi, choćby w funkcji "usłuźnego "...
W drugim tekście,autorstwa wziętego socjologa prof.Andrzeja Zybertowicza , krytyczny czytelnik ma do czynienia przynajmniej z pozorem dowodzenia tezy o internecie, jako zagrożeniu dla ludzkiej cywilizacji ,a nawet z nieskrywaną propozycją ocalenia gatunku ludzkiego przez nadanie internetowi innego kierunku rozwoju.
Zybertowicz popełnia jednak popularny błąd współczesnej scientystycznej historiozofii, traktując internet jako autonomiczny byt, wręcz przyrodniczy, który nie podlega już kontroli człowieka i prowadzi go na szafot dziejów.Jest to modna wśród humanistów [ zagubionych w epoce dominacji nauk ścisłych i technologii ] mitologia przypisująca narzędziom pomyślanym i wykonanym przez ludzi - moc panowania nad ludźmi.
Tymczasem ,jak pisał Jan Paweł II [zob.1] technologia i jej narzędzia są takie, jakim jest człowiek, to znaczy : jakim wartościom jest podporządkowane życie człowieka,ku czemu jest skierowane- ku rozwojowi duchowemu, czy ku rozwojowi materialnemu? Technologia nie zagraża gatunkowi ludzi, gdy utrzymujemy równowagę i harmonię między tymi dwoma ścieżkami.
Rozwój internetu jest wyznaczony przez jego stosowanie i zastosowanie , a te- czytamy uJanaPawełaII [2] „zależą od naszych wyborów moralnych.” Jeśli zgodzimy się na prymat internetu nad naszym sumieniem i życiem wewnętrznym ,czyli prymat technologii nad wymiarem transcendentnym osoby ludzkiej,
to prawdopodobnie nastąpi to, przed czym przestrzegałM.Scheler już w 1925 roku, a mianowicie:
„ przed nadejściem czasów, w których jednostronny rozwój kultury, przez uprawianie tylko wiedzy pragmatycznej, władającej( Herrschaftswissen und Leistungswissen)może spowodować , że człowiek,jako istota duchowa pozostanie absolutnie pusty i podbudowane systematycznie pod względem naukowym barbarzyństwo, będzie barbarzyństwem wręcz najstraszliwszym ze wszystkich możliwych do pomyślenia".[3]
Literatura
[1] Jan Paweł II, Wiara i kultura,Rzym, 1986
[2] loc.cit.str 166-173
[3] M.Scheler, Formy wiedzy i kształcenia ,w :Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy,Warszawa,PWN,1987,s.320-384.
