Zielone światło dla obywateli – czas na zniesienie immunitetu prokuratorom

Kluczowe różnice pomiędzy immunitetem sędziego, a prokuratora– skrótowo:

1. Sędzia ma konstytucyjnie gwarantowaną niezawisłość i immunitet – prokurator nie.
2. Prokurator podlega hierarchii służbowej, może dostać polecenie od przełożonego – sędzia nie.
3. Immunitet prokuratora można zmienić ustawą, immunitet sędziego tylko przez zmianę Konstytucji.

https://www.salon24.pl/u/bhb/1449783,uzurpacja-prokurator-nie-ma-immunitetu-zagwarantowanego-w-konstytucji-rp

 Wniosek:

1.  Naród nie zatwierdził immunitetu dla prokuratorów w referendum, bo Konstytucja go nie zawiera.
2. Immunitet nadano ustawą, co było formalnie legalne, ale dla wielu obywateli może być wątpliwe z punktu widzenia przejrzystości i sensu ustrojowego.

Do tej pory Trybunał Konstytucyjny nie rozpatrywał bezpośrednio kwestii immunitetu prokuratorów w kontekście Konstytucji.

Zgodność immunitetu prokuratorów z Konstytucją:

Immunitet prokuratorów wynika z ustawy (głównie z ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze art.135, wcześniej także, ustawy się zmieniały, a immunitet mimo zapowiadanej reformy pozostał), a nie z Konstytucji. Jak już wcześniej wskazałam, Konstytucja RP nie zawiera  odniesień do immunitetu prokuratorów.

Czy Trybunał Konstytucyjny badał przepisy?

W przeszłości Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał różne kwestie dotyczące prokuratorów, jednak dotyczyły one głównie kwestii organizacyjnych, kompetencyjnych i proceduralnych, a nie zasadności samego immunitetu prokuratorów w kontekście Konstytucji.

Wyjątkowe przypadki Trybunału dotyczyły głównie:

Zgodności z Konstytucją konkretnych przepisów ustawowych dotyczących organizacji prokuratury,

Zgodności systemu nadzoru nad prokuratorami,

Ochrony praw obywatelskich w kontekście decyzji prokuratorskich.

Czy Trybunał mógłby zbadać tę zgodność?

Trybunał Konstytucyjny mógłby zbadać zgodność ustaw przyznających immunitet prokuratorom z Konstytucją, jeśli ktoś wystąpiłby z odpowiednią skargą konstytucyjną. Dwukrotnie złożyłam taki wniosek do SN został pominięty.

Skarga konstytucyjna może dotyczyć każdego przepisu, który w ocenie wnioskodawcy jest sprzeczny z Konstytucją RP. Tylko sąd konstytucyjny mógłby rozstrzygnąć, czy immunitet dla prokuratorów, przyznany na mocy ustawy, jest zgodny z podstawowymi zasadami Konstytucji, np. z zasadą trójpodziału władzy.

Czy takie postępowanie było prowadzone?

Do tej pory nie było postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w tej konkretnej sprawie, które dotyczyłoby samego immunitetu prokuratorów w kontekście Konstytucji.

Zielone światło dla obywateli 

Immunitet prokuratorów w Polsce budzi coraz większe kontrowersje i pytania dotyczące jego zgodności z Konstytucją RP. Został on przyznany ustawowo, mimo że Konstytucja RP nie przewiduje takiego przywileju dla prokuratorów. Co więcej, wielu obywateli czuje się oszukanych, ponieważ w momencie zatwierdzania Konstytucji w referendum, nie została uwzględniona kwestia immunitetu prokuratorskiego. Zamiast tego, zyskali go prokuratorzy na mocy ustawy – co, choć formalnie legalne, może rodzić poważne wątpliwości co do przejrzystości tego rozwiązania i jego wpływu na nasz system sprawiedliwości.

 Immunitet prokuratorów – niezgodność z wolą narodu

Podczas uchwalania Konstytucji RP, obywatelom przedstawiono ją jako fundament prawny, na którym ma opierać się polska demokracja. Jednak kwestia immunitetu prokuratorów w ogóle nie została uwzględniona. Gdyby ta kwestia została objęta referendum, być może obywateli nie miałoby wątpliwości co do potrzeby wprowadzenia tego typu przywileju. Tymczasem, zamiast obywatelskiego zatwierdzenia, immunitet prokuratorów został wprowadzony na drodze ustawowej, poprzez tzw. "Prawo o prokuraturze" z 2016 roku. To sprawia, że wielu Polaków czuje się oszukanych, jako że konstytucyjna podstawa, na której powinna opierać się cała nasza struktura władzy, została obejścia.

Podległość służbowa prokuratorów a immunitet

Immunitet prokuratorów – w odróżnieniu od sędziów – nie jest konstytucyjnie gwarantowany. Dodatkowo, prokuratorzy, w przeciwieństwie do sędziów, są częścią hierarchii służbowej i mogą otrzymywać polecenia od swoich przełożonych. To sprawia, że stają się podatni na polityczne naciski i manipulacje, które mogą prowadzić do wykorzystywania ich funkcji do celów represyjnych. Sędziowie, choć chronieni immunitetem, pozostają niezawiśli i nie podlegają hierarchii w systemie sądowniczym, co zapewnia ich obiektywizm. Prokuratorzy, którzy mają ogromną władzę w systemie wymiaru sprawiedliwości, mogą być jednak w niektórych przypadkach narażeni na polityczne naciski, a ich immunitet stanowi dodatkową ochronę, której nie powinni mieć w takiej formie.

Zwiększona odpowiedzialność i przejrzystość

Immunitet prokuratorów, choć chroni ich przed odpowiedzialnością karną w trakcie pełnienia funkcji, stwarza również poważne zagrożenie dla obywateli. W przypadku niewłaściwego używania swojej władzy, prokuratorzy są zwolnieni z odpowiedzialności, co może prowadzić do niekontrolowanych nadużyć. Z kolei brak kontroli i przejrzystości w działaniu prokuratorów skutkuje tym, że mogą oni w nieuzasadniony sposób wykorzystywać swoje uprawnienia, na przykład do represjonowania niewinnych osób lub wymuszania decyzji.

Zasadność istnienia immunitetu prokuratorów w tej formie stoi pod znakiem zapytania. Obywatele powinni mieć pełne prawo do domagania się od swoich przedstawicieli, by ten system w końcu uległ zmianie. Niezależnie od tego, czy chodzi o wywieranie politycznych nacisków, czy stosowanie instrumentów represji w ramach organów ścigania, immunitet prokuratora stwarza niepotrzebną ochronę przed konsekwencjami niewłaściwego działania.

Zniesienie immunitetu prokuratorów – krok ku sprawiedliwości

Zniesienie immunitetu prokuratorów to krok ku większej przejrzystości w polskim systemie sprawiedliwości. Zwiększenie odpowiedzialności prokuratorów za ich decyzje i działania przyczyniłoby się do wyeliminowania potencjalnych nadużyć w tej instytucji. W końcu, aby wymiar sprawiedliwości był naprawdę sprawiedliwy, każda jego część – zarówno sądy, jak i prokuratura – powinna odpowiadać przed obywatelami.

Dzięki takiej zmianie możliwe byłoby także wzmocnienie kontroli społecznej nad działalnością prokuratorów, co w dłuższej perspektywie pomogłoby zbudować zaufanie obywateli do całego systemu sprawiedliwości. Obywatele powinni domagać się pełnej przejrzystości i jawności w pracy organów ścigania. Zdecydowanie potrzebujemy reformy, która zapewni, że prokuratorzy będą pociągani do odpowiedzialności, gdy ich działania będą niewłaściwe lub niewłaściwie motywowane.

 Podsumowanie – Zielone światło dla obywateli

Immunitet prokuratorów w Polsce stanowi istotny temat, który powinien być szeroko dyskutowany i rozważany przez opinię publiczną. To, że został przyznany ustawowo, a nie konstytucyjnie, rodzi poważne wątpliwości co do jego zasadności. Ponadto, związana z tym podległość służbowa prokuratorów może prowadzić do nadużyć władzy i politycznych nacisków. Dlatego, jako obywatele, powinniśmy postawić na większą odpowiedzialność i przejrzystość, domagając się zniesienia immunitetu prokuratorów lub jego przynajmniej znacznego ograniczenia. Tylko w ten sposób możemy zapewnić, że wymiar sprawiedliwości będzie naprawdę sprawiedliwy i wolny od politycznych wpływów.

Zielone światło dla obywateli to wezwanie do podjęcia debaty społecznej, której celem jest reforma, która zapewni równowagę, przejrzystość i większą odpowiedzialność w polskim systemie sprawiedliwości.

PODSUMOWANIE

Trybunał Konstytucyjny w Polsce nie przeprowadził dotąd badania zgodności przepisów ustawowych dotyczących immunitetu prokuratorów z Konstytucją. Sejm RP może w każdej chwili zmienić te przepisy. Prokuratorzy to funkcjonariusze  publiczni którzy podlegają ochronie z tego tytuł, z uwagi na hierarchiczność tej formacji nie powinni mieć immunitetu, gdyż to sprzyja naciskom politycznym i godzi w podstawowe interesy obywateli.

Powiedziałeś(-aś):

tak

ChatGPT powiedział:

Okej! Postaram się przyjrzeć przypadkom, w których Trybunał Konstytucyjny badał kwestie związane z prokuraturą i immunitetem, szczególnie w kontekście zgodności ustaw z Konstytucją RP.

1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2017 roku (sygn. akt K 10/16)

Temat sprawy: Dotyczył on przepisu ustawy o prokuraturze, który umożliwiał Prokuratorowi Generalnemu delegowanie prokuratorów do pełnienia funkcji w innych jednostkach.

Orzeczenie Trybunału: Trybunał orzekł, że przepisy dotyczące przenoszenia prokuratorów mogą naruszać zasadę niezależności prokuratorów. Choć sprawa nie dotyczyła bezpośrednio immunitetu prokuratorów, odnosiła się do kwestii, które są częścią ogólnego statusu prokuratorów w systemie prawnym.

2. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2011 roku (sygn. akt P 24/10)

Temat sprawy: Dotyczył zgodności z Konstytucją przepisu, który pozwalał na odwoływanie prokuratorów z funkcji przez Prokuratora Generalnego. Sprawa była związana z zapewnieniem niezawisłości prokuratorów w kontekście działań służbowych.

Orzeczenie Trybunału: Trybunał uznał, że przepisy umożliwiające odwołanie prokuratorów z funkcji mogą być zgodne z Konstytucją, ale muszą być stosowane w taki sposób, aby nie naruszały zasad niezawisłości prokuratorów. To orzeczenie odnosiło się bardziej do zagwarantowania niezależności prokuratorów, ale nie rozstrzygało kwestii immunitetu.

3. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2010 roku (sygn. akt K 24/09)

Temat sprawy: Dotyczył przepisu ustawy, który ograniczał kompetencje prokuratorów w odniesieniu do ochrony interesu publicznego w sprawach administracyjnych.

Orzeczenie Trybunału: Trybunał orzekł, że niektóre ograniczenia kompetencji prokuratorów były zgodne z Konstytucją, jednak przypomniał o zasadzie niezależności prokuratury w wykonywaniu swoich funkcji. Nie dotyczyło to jednak bezpośrednio immunitetu.

4. Rozważania Trybunału na temat immunitetu w kontekście prawa karnego

Immunitet prokuratora jako taki nie był jeszcze przedmiotem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, mimo że istnieją ogólne zasady dotyczące immunitetu w polskim systemie prawnym.

Trybunał Konstytucyjny natomiast wielokrotnie zajmował się tematami dotyczącymi immunitetu sędziów i wymiaru sprawiedliwości, badając zgodność przepisów dotyczących sędziów z Konstytucją. W kontekście immunitetu prokuratorów kwestie te byłyby podobne, ale Trybunał nie badał jeszcze tego typu sprawy w odniesieniu do prokuratorów.

???? Podsumowanie:

Trybunał Konstytucyjny nie badał jeszcze bezpośrednio zgodności immunitetu prokuratorów z Konstytucją, choć w przeszłości badał kwestie niezawisłości prokuratorów oraz ograniczeń ich kompetencji w ramach innych ustaw, które są związane z ich funkcjonowaniem w systemie prawnym.

Trybunał wielokrotnie odnosił się do zasad niezależności prokuratorów, ale immunitet prokuratorów nie był dotąd przedmiotem jego rozstrzygnięć. Jeśli którakolwiek ze stron (np. organizacje pozarządowe, politycy lub obywatele) zgłosiliby skargę, Trybunał mógłby w przyszłości zbadać tę kwestię pod kątem zgodności z Konstytucją.