Lektura ostatniego wydania Tygodnika Powszechnego raziła mnie prądem. Nie dlatego że natrafiłem na jakieś zaskakujące ideologiczne odchylenie, raczej nie wszystko jest w porządku, to znaczy po staremu, treści publikowane w tej gazecie przyjmuje z oczywistą dozą formalnego zaangażowania tylko po jednej ze stron sceny politycznej co do tego nikt nie ma chyba złudzeń. A że w nagłówku tkwi ciągle dopisek katolickie pismo społeczno – kulturalne, to tylko zmyłka albo kwestia przyzwyczajenia, ponieważ przez lata zajmowano się tematami religijnymi, natomiast teraz pozostała tylko nieudolna kontynuacja tego typu wątków. Zresztą TP wychudł, zmarniał i przypomina bardziej kolorowy tabloid niż gazetę wymagającą od swoich czytelników myślenia.
Najnowsze wydanie Tygodnika zaopatrzone jest w dodatek o Conradzie. Również niezwykle chude i o cienkiej treści. Ale moje zainteresowanie wzbudziła informacja ze strony 13 dodatku: „podczas Festiwalu Conrada odbędą się pokazy spektaklu „Nasza Klasa” według dramatu Tadeusza Słobodzianka”. Opnie na temat twórczości pana Słobodzianka wyrażałem wielokrotnie tutaj:
http://lubczasopismo.salon24.pl/brockleysid/post/163212,teatr-obrazy-czyli-t-slobodzianek-mistrz-czy-kretyn
oraz tutaj:
http://lubczasopismo.salon24.pl/brockleysid/post/143271,nasza-klasa-czyli-festiwal-nienawisci
Z wyjątkową gracją artykuł pod tytułem Splot autorstwa Leonarda Neugera, wprowadza nieobeznanego czytelnika w świat antysemickich zbrodni Polaków na Żydach, oraz wirtuozerii z jaką pan Słobodzianek rozprawia się trupami wiszącymi w duszy polskiego społeczeństwa. Wszystko dokonuje się w znamienny sposób właśnie w spektaklu Nasza Klasa. Stąd niejako zachęta aby go obejrzeć. Autor artykułu w zachwycie nad tym czego dokonał Słobodzianek w swojej sztuce, powtarza słowa o zakazanym erotyzmie, uniwersalizmie naszej klasy i oswajaniu świata. Czyli zestaw typowych komunałów a właściwie szablonów, wzorcowych dla poddanego składającego hołd swojemu władcy. A przecież w zamyśle artykuł powinien być krytyczny. Ale może mam mylne pojęcie krytyki, może właściwe jest przyjacielskie oddanie, jak czyni to pan Neuger. W tym artykule nie ma miejsca na wchodzenie w to co, najtajniejsze, nikt nie stara się rozsunąć gałęzi na źródłem twórczości pana Słobodzianka i Naszej Klasy.
Są oczywiście okrągłe rozważania z pogranicza filozofii o niepochowanych trupach, winie i karze oraz tym jak rozprawia się z tymi zagadnieniami w sztuce T. Słobodzianek. Autor Splotu zauważa:
„Sprawa Jedwabnego dotknęła wszystkich, do żywego mieszkańcy Jedwabnego poczuli się zaszczuci i skrzywdzeni, orędownicy zbiorowej ekspiacji za tę zbrodnię –dotknięci przejawami antysemityzmu w dyskusji, jej brutalnością i brakiem wrażliwości na męczeństwo Żydów […] Jedwabne stało się metaforą całej Polski ”
Zatem doskonale wrażliwość spektaklu Słobodzianka podziela jego krytyk. Meritum sprawy Jedwabnego oraz Naszej Klasy jest bowiem jedno, wskazać winnych, nieudolnych, przepojonych agresywnym antysemityzmem Polaków. Dalej można przeczytać:
„Wina w Polsce, w kraju szczególnie przez historię doświadczanym zawsze dotąd należała do wrogów: Niemców, Rosjan czy Szwedów. Zatem kto był tej zbrodni winny, kto powtórzył zbrodnię biblijnego Kaina. Słobodzianek nie szuka uspokajających odpowiedzi na te pyatnia”
Uzupełnię oczywiście że nie, Słobodzianek ma już gotową odpowiedź od początku do końca trwania przedstawienia Naszej Klasy. Winni są Polska i Polacy. Polskie tłuki i aparatczyki komunistyczne prowadzą do tragedii. A wszystko opiera się na zupełnie wypaczonej i całkowicie fałszywej wersji historii przedstawianej przez Jana Tomasza Grossa. Tylko szkoda że Leonard Neuger pisząc swoją recenzyjną opowieść, pominął ten aspekt zupełnie, a raczej uczynił to w przyjacielskim ukłonie do Słobodzianka. Oparł tekst na iście akademickich analogiach do starożytnych Greków, oraz biblijnych przypowieściach. Dostrzega cacka, doniosłość i dowagę podjęcia tematu, pieszcząc się przy tym i wirując poza tematem nie dostrzegając jego sedna. Znalazł nawet świetny sposób żeby nie mówić wprost, idźcie zobaczcie spektakl, kupcie książkę, napisał :
„U Słobodzianka jak U Greków przekleństwo rozszerza się na wszystkich uczniów ,naszej klasy’ (także ich potomków) W jego gardziel wpadają zarówno ofiary jak i winowajcy”.
Tym sposobem działa na świadomość czytelnika, który nie znając niuansów tematu, zaczyna postrzegać Słobodzianka jako żyjącego twórcę tragedii greckich. Jednak na samym końcu swego artykułu pan Leonard Neuger nie pozostawia wątpliwości co do swojego warsztatu krytyka, odkrywa bowiem że sztuka Nasza Klasa, ma w sobie dwa bieguny, przy czym pierwszy biegun jest biegunem winy, natomiast drugi wybacza wszystko i ta sztuka jego zdaniem: „próbuje się z obu biegunów wywikłać”. Rzeczywistość po obejrzeniu sztuki jest przeciwna, bowiem nie ma w niej miejsca na więcej niż jeden biegun, wyraźny, oczywisty, wielokrotnie podkreślany jest to biegu całkowitej i niezaprzeczalnej winy Polaków. Zatem fałszywe historia opowiedziana w Naszej Klasie, jest pokazana przez pana Neugera w zupełnie fałszywy sposób. Napisać tekst krytyczny, znaczy uczynić go zrozumiałym – tylko że po lekturze „Splotu” – nic nie jest zrozumiałe każde słowo bowiem potęguje piętrzące się w sztuce Słobodzianka nieprawdy. Sąd o jakiejś sztuce niekoniecznie musi być zawsze wyrokiem dodatnim lub ujemnym, czymś zamkniętym i skończonym, lecz może być także pytajnikiem, wykrzyknikiem, myślnikiem, może zawierać w sobie dwa sądy sprzeczne, z różnych stanowisk wydane. Są sztuki względem których nasz stosunek co pewien czas się zmienia i to są sztuki żywe.
Tylko co jeśli w ogólnym rozrachunku tekst krytyczny, taki jak pana Leonarda Neugera, jest zupełnym nieporozumieniem i fałszowaniem? Czynieniem z piękna sztuki trybunę poparcia dla kalumnii narodu polskiego.
P. S Zupełnie nie polecam T. Słobodzianek –Nasza Klasa
Leonard Neuger –Splot – Tygodnik Powszechny.
Inne tematy w dziale Kultura
