Od wczesnych lat 60. Bezpieka żywo interesowała się Ireną Kinaszewską, sekretarką „Tygodnika Powszechnego”, co wiemy z licznych donosów agentury[1]. Wiele lat później próbowano przeprowadzić prowokację kompromitującą Jana Pawła II, wykorzystując do tego Kinaszewską[2].
Od 1961 r. prowadzona była grupowa sprawa operacyjnej obserwacji kryptonim „Organizator” przeciwko byłym działaczom WIN-u, w tym przeciwko pracującym już wówczas w administracji „Tygodnika”: Zygmuntowi Pawlusowi i Ludwikowi Kubikowi. Obaj byli wtedy dawnymi więźniami politycznymi, skazanymi w latach 40.: Pawlus miał wyrok 10 lat więzienia, Kubik – dożywocia. W tym samym roku uruchomiono sprawę obiektową „Wierni” przeciwko uczestnikom duszpasterstw akademickich Krakowa. A ponieważ wielu działaczy i sympatyków KIK-u było zarazem uczestnikami duszpasterstw, to byli oni kontrolowani (często dodatkowo, niezależnie od inwigilacji skierowanej wobec nich personalnie) także w ramach sprawy „Wierni”.
Na początku lat 60. wszczęto sprawę operacyjnej obserwacji kryptonim „Kalif” (potem przemianowaną na sprawę „Ortodoksa”) przeciwko działaczowi KIK-u Kazimierzowi Bugajskiemu. Mniej więcej w tym samym czasie, i tu także nie dysponujemy dokładniejszą datą, wszczęto sprawę operacyjnej obserwacji kryptonim „Pasieka” przeciwko działaczce KIK-u i bliskiej współpracowniczce Karola Wojtyły Wandzie Półtawskiej. Nie znamy także dokładnie początku, ale możemy go datować na ten sam okres, prowadzenia kwestionariusza ewidencyjnego kryptonim „Palestra”, przy pomocy którego kontrolowano Ignacego Hirszla, działacza KIK-u i adwokata.
Od roku 1962 prowadzona była sprawa operacyjnej obserwacji kryptonim „Wilk” przeciwko Stefanowi Wilkanowiczowi. W tym samym roku uruchomiono kwestionariusz ewidencyjny kryptonim „Błażej” przeciwko dziennikarzowi „Tygodnika” Jerzemu Kołątajowi.
W roku 1965 zakończona zostaje sprawa grupowa „Pismak”, ale zamiast niej wszczyna się trzy odrębne indywidualne sprawy operacyjnej obserwacji: kryptonim „Biegun” (przeciwko Jerzemu Turowiczowi), kryptonim „Jacek” (przeciwko Jackowi Woźniakowskiemu) oraz kryptonim „Zosia” (przeciwko Zofii Starowieyskiej-Morstinowej). W tym samym roku uruchomiono sprawę operacyjnej obserwacji kryptonim „Redaktor” przeciwko Krzysztofowi Kozłowskiemu, sprawę operacyjnej obserwacji kryptonim „Krystyna” przeciwko Hannie Malewskiej, naczelnej redaktor miesięcznika „Znak”, oraz założono tzw. TEOK (teczkę ewidencji operacyjnej księdza) ks. Adamowi Bonieckiemu. I – ciągle jeszcze w 1965 r. – założono kwestionariusz ewidencyjny kryptonim „Ziuta” Józefie Hennelowej.
W roku 1966 zostaje wszczęta w Warszawie sprawa operacyjnego rozpracowania (SOR) „Cezar” przeciwko Stefanowi Kisielewskiemu.
W roku 1967 założono sprawę operacyjno-śledczą kryptonim „Plastyk” przeciwko Antoniemu Gołubiewowi.
W roku 1968 następuje przekształcenie sprawy operacyjnej obserwacji „Jacek” w sprawę operacyjnego rozpracowania. Wynika stąd, że SB uznała, iż należy inwigilować Jacka Woźniakowskiego w sposób bardziej systematyczny. W tym samym roku założono kwestionariusze ewidencyjne (KE) Mieczysławowi Pszonowi i Andrzejowi Potockiemu – w tym czasie sekretarzowi zarządu KIK-u. KE dotyczący Potockiego miał kryptonim „Potok” (ten KE przekształcono następnie w sprawę operacyjnego rozpracowania „Lis”). Mieczysław Pszon był tuż po wojnie delegatem rządu londyńskiego na województwo krakowskie. Został aresztowany i skazany w r. 1948 na karę śmierci, którą mu zamieniono na dożywocie, a następnie na 10 lat więzienia (ten wyrok niemal w całości odsiedział). Po wyjściu z więzienia był przez wiele lat inwigilowany.
Od roku 1969 Jerzy Turowicz jest inwigilowany w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania „Kora”.
Później w dokumentacji nie napotykamy wzmianek o wszczynaniu kolejnych spraw operacyjnych przez kilka lat. Nie należy jednak na tej podstawie sądzić, że tego zaniechano, raczej, że zniszczono odpowiednie dokumenty w sposób staranniejszy niż te omówione powyżej.
[1] Np. od t.w. „Erski”, od t.w. „Ewa” i od t.w. „Targowska”
[2] Piotr Litka, Prowokacja na placu Sikorskiego, Tygodnik Powszechny z 17 października 2010
Inne tematy w dziale Kultura