Tak się zwykle składa, że gdy pojawia się w przestrzeni publicznej tzw. „sprawa kontrowersyjna”, jednym z nieuniknionych wątków jest kwestia legalności sprawy. W poprzednim poście („Dyskretny urok legalności”) zwróciłem uwagę na zabawność sytuacji polegającej na rozpatrywaniu kwestii „legalności” rozważanej w zupełnym oderwaniu od znaczenia słowa „legalność”.
Rozumienie znaczenia słowa „legalny” (bądź jego przeciwieństwo, czyli „nielegalny”) to jedna, mniej groźna, przyczyna nieporozumienia związanego z legalnością/nielegalnością sprawy.
O niebo groźniejsze jest pojmowanie „legalności” jako kryterium słuszności przyjmowanych w tzw. „sprawach kontrowersyjnych” rozwiązań prawnych. Legalne = zapisane w prawie = słuszne i dobre, bo zapisane w prawie. Więcej: postępowanie ściśle z literą prawa jest słuszne i zasadne, bo przecież to co jest w prawie jest słuszne i, co ważniejsze legalne.
Problem w tym, że takie rozumowanie to najprostsza droga do aprobaty wszelkiego rodzaju zamordystycznych, bądź dyskryminujących, pomysłów prawodawców. Nie liczą się rozterki i wątpliwości moralne, nie liczy się etyka. Jest przepis prawny? Jest. Znaczy się, że rozwiązania wprowadzane przepisem są w porządku.
Legalne, czyli w porządku, było choćby niewolnictwo, ot choćby w krajach Dixie. Legalne, czyli w porządku, były antysemickie prawa III Rzeszy. Legalne, czyli w porządku były obozy koncentracyjne – działały zgodnie z literą prawa, itd., itp. ...
Warto jednak pamiętać, że system prawny jest zawsze emanacją światopoglądów tworzących go ludzi. I że nie zawsze posłuszeństwo prawu, tłumaczone: zgodne z przepisem, a więc słuszne) jest powodem do dumy. „Befehl ist Befehl” – to już było.
Nie dajmy sobie wmówić, że wszystko zapisane w prawie jest słuszne i godne przestrzegania. Bo w tym momencie zezwolimy, ot choćby na eutanazję wszystkich osób powżej 50 roku życia. Byle tylko legalnie, zgodnie z obowiązującym prawem.
