Początek „Solidarności” na zdjęciach

Centrum Sztuki Współczesnej z okazji zbliżającej się wielkimi krokami trzydziestej rocznicy „porozumień sierpniowych”, po raz pierwszy w swojej historii zdecydowała się na ekspozycję o charakterze reportażu. Na dodatek reportażu politycznego. Fotograficzna wystawa nosi tytuł "Sierpień Solidarności". To właśnie ówczesne porozumienie strajkujących robotników z komunistyczną władzą uważane jest za początek krótkiego istnienia bezprecedensowego ruchu społeczno-politycznego zwanego „Solidarnością”. W sensie prawnym związek został zalegalizowany po ostrych starciach z władzą dopiero pół roku później.

Autorem czarno-białych zdjęć jest Erazm Ciołek. Był on w dekadzie lat osiemdziesiątych jednym z czołowych fotoreporterów rejestrujących zmiany polityczne i społeczne w Polsce. Już w 1981 roku wydał album zawierający 112 zdjęć strajkujących gdańskich robotników. Ciołek w gorącym sierpniu 1980 roku pojechał do Gdańska bez pozwolenia komunistycznej władzy. Oznaczało to iż zdjęcia nie miały się nigdy ukazać w oficjalnym obiegu, Mimo to stały się „ikonicznymi” obrazami „Sierpnia” dzięki publikacją w prasie solidarnościowej. Między innymi Oficyny Wydawniczej NOWA, Tygodnika Mazowsze czy Przeglądu Wiadomości Agencyjnych. Ciołek działał w Zespole ds. Kultury Regionu mazowieckiej „Solidarność”. W 1989 organizował dział fotograficzny w powstającej redakcji Gazety Wyborczej, dziennika który związek „Solidarność” dostał od władz. To prawie wyłącznie dzięki poparcia związku nakład Gazety Wyborczej w ciągu kilku tygodni, osiągnął poziom kilkuset tysięcy egzemplarzy. Następnie Ciołek pracował w tygodniku "Nowy Świat" i "Spotkaniach".

Wielu uczestników uwiecznionych na zdjęciach wydarzeń mówi o zmienionych twarzach ludzkich. Na których pojawiła się wówczas duma, radość i solidarność z innymi ludźmi. Czy widać to na zdjęciach Ciołka? Tegoroczne obchody „Sierpnia” będą wyjątkowe, mimo iż zapowiadał się ogromny konflikt w związku z nimi. Śmierć Prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz wielu uczestników „Sierpnia”, na przykład Anny Walentynowicz w obronie której wybuch Wielki Strajk, wiele zmieniło. Sam Kaczyński mimo iż nie żyje będzie silnie reprezentowany podczas obchodów, to właśnie w wyniku jego decyzji zostanie odznaczonych setki działaczy z tamtych czasów. Wystawa jest znakomitym pogłębieniem wiedzy przed obchodami i opłaci się ją zobaczyć nie tylko pasjonatom historii . Historii którą jest silnie naznaczona polityką, wszak coraz mniej ludzi pamięta dziś iż „porozumienia sierpniowe” podpisano jako pierwsze w Szczecinie a nie w Gdańsku.