W wirtualnej encyklopedii za jaką uchodzi Wikipedia panuje zasada, że broni się swojego zdania do upadłego, a administratorzy są tylko narzędziem do wykonywania zleceń. Hasła nie muszą być prawdziwe, byle były poprawnie napisane i miały wiernych obrońców. O kulisach tworzenia haseł i cenzurze w Wikipedii rozmawiamy z Łukaszem Lissowskim w rozmowie „Bez CENZURY” u Fiatowca.
Fiatowiec: Jak długo trwała twoja przygoda z Wikipedią, kiedy się zaczęła, czym się zajmowałeś?
Łukasz Lissowski: Edytować zacząłem w 2006 roku. Zauważyłem, że nie ma hasła Partia Pracy Korei więc utworzyłem je. Zajmowałem się wieloma rzeczami. Były to przeważnie wpisy związane z polityką oraz sportem, z czasem także aktualne rzeczy np. artykuły o zmarłych osobach, katastrofach, itp. Oprócz pisania artykułów, Wikipedię wykorzystywałem do porządkowania własnych książek, np. wpisywałem szablon cytuj książkę z informacją o czymś do hasła było to o tyle wygodne, że oprócz uźródłowienia informacji łatwiej było coś znaleźć.
Obecnie nie jesteś wikipedystą?
- Obecnie jedynie robię zdjęcia samej Wikipedii nie edytuję z różnych powodów, m.in. bo mam zablokowane IP, obecnie wolę robić zdjęcia niż pisać.
Patrząc z twojej perspektywy, dlaczego po 6 latach nagle ktoś zdecydował, aby skasować hasło Partia Dobrego Humoru?
- Z partiami politycznymi jest dość skomplikowana sprawa, nie ma bowiem kryteriów którymi należy się kierować tworząc hasło w tym temacie, na ogół założenie to, że partia musi mieć posłów w sejmie choć jedną kadencję. W przypadku Partii Dobrego Humoru był brak tego warunku stąd hasło trafiło do poczekalni, a potem zostało usunięte. Wcześniej po prostu nikt nie zgłaszał zastrzeżeń do hasła.
Dyskusję nad tematem skasowania hasła Partia Dobrego Humoru wśród wikipedystów rozpoczął link do pewnego artykułu wklejony przez jednego z nich, a potem każdy z dyskutantów powielał informacje zawarte w tym artykule, co spowodowało usunięcie. Nie sądzisz, że mogło to mieć wpływu na ich decyzję o skasowaniu?
- Link który zapoczątkował dyskusję mógł się do tego przyczynić ponieważ nie było i nie ma kryteriów encyklopedyczności partii politycznych. Przez co każde zgłoszenie jest rozpatrywane indywidualnie.
Otrzymałem informację, że decyzję podjęli doświadczeni wikipedyści, których żaden tekst zewnętrzny nie jest w stanie zmanipulować. Wierzysz, że lektura tego tekstu naprawdę nie miała jakiegokolwiek wpływu na ich decyzję?
- Mogła mieć wpływ na zgłoszenie, ale na decyzję raczej nie, bo w dyskusji może wziąć udział każdy, jedyny mankament to 24H tryb usuwania.
Jak zapadają takie decyzje? Decyduje większość, a może ktoś jest ważniejszy i ma więcej do powiedzenia, jeśli chodzi o decyzje? A może wystarczy decyzja jednej osoby?
- Raczej siła argumentu, a nie ilość głosów. Jeśli np. nie ma przesłanek do pozostawienia hasła, bo jest zbyt krótkie w złej formie to jest usuwane. Ale w tym wypadku mogło być tak, że partia nie miała reprezentantów w sejmie i dlatego ją usunęli.
W okienku z prawej strony była wyraźna informacja, że PDH to partia satyryczna. Sądzisz, że fakt, iż nie jest ona zarejestrowana w rejestrze partii politycznych, zdecydował o usunięciu, czy może coś innego?
- Zdecydowanie mogło tak być podobny los spotkał kiedyś partię ĘĄ szczerzy do bólu.
Czy w Wikipedii są tylko poważne hasła? Hanka Mostowiak, krasnoludki… Nie sądzisz, że dobrym pomysłem byłoby zorganizowanie konkursu na najdziwniejszy wpis w Wikipedii? Sądzisz, że po takim konkursie trochę haseł zostałoby wykasowanych? Skoro ktoś po latach stwierdził, że PDH nie nadaje się do Wikipedii, może takich haseł jest znacznie więcej?
- To nie tak, bo wszystko zależy czego hasło dotyczy. Proszę zobaczyć takie hasła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch
http://pl.wikipedia.org/wiki/Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu
To hasło jest fikcją, ale ta nazwa została wykorzystana kilkukrotnie dla podniesienia jakości haseł. Tak się robi dosyć często na Wikipedii, a więc to trochę tworzenie bytów nie istniejących, ale popartych jakąś fabułą.
W raca jąć jednak do decyzji o skasowaniu wpisu, czy gdybyś ty miał zdecydować, usunąłbyś PDH z Wikipedii?
- Nie ponieważ uważam, że hasło nie było źle zrobione.
Czy takie działania, jak usunięcie PDH z Wikipedii służą jej, czy szkodzą?
- Moim zadnie takie akcje są nie potrzebne, bo hasło nikomu nie szkodziło, nie mniej tryb w jakim skasowano hasło jest poprawny z punktu widzenia zasad.
A może chodziło o efekt marketingowy, by dzięki takiej decyzji o Wikipedii znowu było głośniej w Polsce?
- „Wiki” jest już i tak bardzo popularna, takie akcje nie mają sensu, na początku może by to pomogło ale teraz może być różnie…
Czy można usunąć z całej Wikipedii jakąś treść automatycznie, z kilkudziesięciu haseł, czy robi się to ręcznie? Np. 50 osób miało wpisane, że jest członkiem Partii Dobrego Humoru. Dziś w żadnym z tych haseł nie ma śladu o PDH. Był to automat czy ręczna robota? Co ma zrobić osoba, której wbrew jej woli skasowano, że jest członkiem PDH? Chciałaby, aby ta infrmacja znów była w Wikipedii.
- Wiem, że można kasować hasła automatycznie „botem” ale z tego co mi wiadomo to w Polsce nikt tego nie próbował. Jednak były natomiast takie przypadki w innych wikipediach o ile dobrze pamiętam.
Co do drugiej części pytania to powiem tak: indywidualna osoba nie ma wpływu na to czy treść jest kasowana czy nie, bo na tej zasadzie to nie mogłoby być hasła o nikim kto by wyraził sprzeciw. Aby zobrazować taki przypadek wyobraź sobie, że masz informację o kimś kto jest przestępcą i żąda usunięcia hasła to nie może tego zrobić podobnie uźródłowionej informacji o skazaniu i tu działa ta sama zasada
Jest osoba, której wbrew jej woli skasowano informację że jest członkiem PDH. Obecnie chce, żeby informacja powróciła. Co ma zrobić aby tak się stało? Czy człowiek który jest na Wikipedii absolutnie nie może mieć wpływu, co ktoś napisał na jego temat?
- Z praktyki to najlepiej skontaktować się z osobą która tę informację usunęła i poprosić o motywy oraz wyjaśnienia. Dotyczy to również hasła PDH. Usuwający powinien odpowiedzieć, taki jest przynajmniej dobry zwyczaj.
Czy sensowne jest to, że o usunięciu Partii Dobrego Humoru z Wikipedii nie decyduje politolog, czy ktoś od rozrywki, ale fizyk jądrowy? Przecież to tak, jak bym (jestem satyrykiem) recenzował podręcznik fizyki.
- W Wikipedi to działa tak, że administrator wykonuje decyzję z dyskusji, nie musi mieć wiedzy z danego zakresu, bo „fachowcy” zabierają zazwyczaj głos w dyskusji.
Czyli jak Wikipedia wydałaby podręcznik fizyki, ja bym to fachowo zrecenzował, to byłoby wszystko OK?
- Teoretycznie tak, jednak pisanie książek w ramach projektu Wikibooks to trochę coś innego.
Właśnie jak już jesteśmy przy książkach. Twórcą palindromów, zabaw słownych, jest Alef Stern, pisarz w którego książce „Pola Laska” w każdym rozdziale znajduje sie co najmniej jeden palindrom. Jednak hasło Alef Stern wyrzucano z Wikipedii wielokrotnie co sam pisarz kilkukrotnie przytaczał. Batalia o usunięcie Sterna z Wikipedii rozpoczęła się już w 2009 roku, wtedy też usunięto wpis o książce „Pola Laska”. Podobna sytuacja miała miejsce w 2010 roku oraz w 2011. Dziś mamy rok 2012. Jako doświadczony wikipedysta jaki wpis zaproponowałby Pan wpis hasła do Wikipedii aby nikt nie usunął hasła Alef Stern i „Pola Laska”?
- W tych przypadkach nie mam zielonego pojęcia, bowiem tematyka jest mi kompletnie obca. Jeśli chodzi o proponowanie wpisów do Wikipedii to po prostu zebrałbym wszystkie dostępne informacje i je zamieścił, a także przeczytał dyskusję nad usunięciem haseł. Innej merytorycznej wiedzy w tym zakresie niestety nie posiadam. Nic więcej nie jestem wstanie podpowiedzieć. A co do Alefa Sterna, jak twórcy palindromów musiałbym przeczytać treść usuniętego hasła i się dopiero odnieść do sprawy. Po prostu mimo, że jestem doświadczonym wikipedystą nie mam wiedzy w każdym temacie stąd taka odpowiedź do hasła.
Z rozmowy wynika, że Wikipedia rządzi się swoimi prawami, a cenzura nie jest obca wikipedystom. Utwierdził mnie w tym przekonaniu m.in. Stan Borys, który stwierdził wręcz, że hasła na jego temat tworzyli ci sami ludzie, którzy w PRL zakładali mu kneble na usta i cenzurowali jego teksty. Czy to prawda, że polską wikipedię tworzą cenzorzy z czasów komuny i stąd te problemy PDH i Alefa Sterna, „Poli Laski” oraz wielu innych haseł?
- Ze Stanem Borysem Raczej się nie zgodzę. Każda działalność rządzi się swoimi prawami, problem polega na tym, że są one ustalane „w praniu”. Na początku nie ma żadnych zasad, dopiero potem wprowadzane są kryteria encyklopedyczności, jest to trochę dziwne i powoduje niekiedy usuwanie haseł na masową skalę. Przypomnę, że tak było chociażby ze słabymi piłkarzami gdzie po zaostrzeniu kryteriów wyleciało z automatu około 150 haseł.
Wikipedia jest Tworzona przez wolontariuszy więc mówienie, że tworzą ją cenzorzy z czasów komuny jest błędem. Bo problem leży w ustalaniu zasad na bieżąco – nie w jako takiej cenzurze hasła – jedynie przypadki oczywistych bzdur są rewertowane.
Co do przedstawionych haseł nie potrafię powiedzieć, bo nie znam tematów. Natomiast w wielu innych przypadkach o usunięciu decydują indywidualne kryteria i dyskusje robi się tak dla haseł które nie mają sztywnych kryteriów (jak np. w przypadku piłkarzy 15 występów w ekstraklasie, najwyższej lidze rozgrywkowej).
Dziękuję Panie Łukaszu za rozmowę.
Wikipedia wdała się w niepotrzebną wojnę. To nie tak miało być…
Warto w tym miejscu przypomnieć też przypadek artysty i jego biografii. Wojciech Glanc, z wykształcenia aktor, brzuchomówca, sceniczny hipnotyzer. Grał w kilku filmach, wciąż nie ma również szczęścia do Wikipedii. A znamy go choćby z Big Brother-2 (TVN). Cenzorskie ramię Wikii też nieraz wycinało jego biografię, która była wstawiana do Wikipedii przez jego znajomych. Za każdym razem konsekwentnie jej publikacja zostaje wykasowana. Najwidoczniej administratorzy uznają, że jest nie wystarczająco wartościowym artystą, aby móc zaistnieć z biografią w Wikipedii.
Poprosiliśmy również o komentarz ws. likwidacji na Wikipedii hasła Partia Dobrego Humoru członka partii. Sławomir Lizoń odpowiedział: – Początkowo sądziłem, że to prima aprilis. Ale potem wkurzyłem się. Jednocześnie rysownik satyryczny zastanawia się – Czego oni się boją? Powiedział nam również, że w związku z ta sytuacją przypomniał mu się doskonały tekst z „Dyrektorów” który powiedział Nalberczak – „Jesteście zwykłe wiejskie ciule„. To wystarczy za cały dalszy komentarz tej paradoksalnej sytuacji. Jednak Lizoń idzie o krok dalej – Proponuję, aby zmienili nazwę na: Znikopedia – stwierdza zbulwersowany działacz PDH i rysownik satyryczny.
Kolejny nasz rozmówca Aleksander Adamczyk (mim Olo) jest również zaskoczony wycięciem z Wikipedii hasła PDH i stwierdza: – Kocham Partię Dobrego Humoru! Jestem za wolnością, nie rozumiem komu ona może przeszkadzać – podkreśla artysta kabaretowy.
Aby nie było, że tylko faceci mają prawo głosu w tej sprawie z prośbą o komentarz dotyczący postępowania wikipedystów zwróciliśmy się również do piosenkarki. Lila Horoszko jest członkiem PDH od co najmniej 8 lat i twierdzi: - To ewidentna złośliwość, to robi ktoś mający duże kompleksy. Na szczęście nie ma mnie dotąd w Wikipedii – z satysfakcją podkreśla artystka.
Andrzej Terlecki, rysownik satyryczny tak komentuje poczynania wikipedystów – Decyzję Wikipedii odebrałem niedowierzająco, z dużym zdziwieniem, bo mimo statusu Wikipedii, to powinni być tam ludzie myślący. Widocznie zaplątał się tam matoł, który nie pojął, co to jest Partia Dobrego Humoru, jaką spełnia rolę i jaki ma zasięg. Czyli PDH kompletnie zlekceważył, traktując ją jako nie wartą wzmianki. Według mnie „wlazł w szkodę”. Albo: w Polsce ma być smutno, pompatycznie i basta! – podsumowuje Terlecki.
Jednym z naszych rozmówców komentujących to co się wydarzyło na Wikipedii z hasłem Partia Dobrego Humoru jest również felietonista, właściciel firmy, były urzędnik samorządowy (wiceprezydent Kędzierzyna-Koźle) w PDH dzierży stanowisko ministra bez teki. Członek PDH od samego początku. Piotr Gabrysz jest zaskoczony usunięciem hasła i stwierdza: – Jestem zdziwiony, bo pomimo, że PDH formalnie nie było, to jednak istnieje – podkreśla minister bez teki gabinetu cieni.
Wieści o likwidacji hasła Partia Dobrego Humoru niczym błyskawica rozchodzą się po świecie. Zdziwiony tym faktem Ilian Savkov, artysta plastyk z Bułgarii powiedział:
- Trudno mi w to uwierzyć! To na pewno jakaś pomyłka. Savkov dodaje: – Kocham Partię Dobrego Humoru za to, że rozwesela świat. Z całego serca życzę sukcesu w pozytywnym rozwikłaniu tej sprawy – mówi bułgarski artysta plastyk.
Zapytaliśmy również prof. dr hab. inż. Tadeusza Morawskiego z Warszawy, który jest jednym z aktywnych członków Partii Dobrego Humoru (wręczał m.in. legitymację PDH profesorowi Bralczykowi) o to jak się czuł gdy dowiedział się o usunięciu bez jego wiedzy, z jego notki na Wikipedii informacji, że jest członkiem Partii Dobrego Humoru.
Profesor Morawski odpowiedział: – Nie mam nic przeciw temu, żeby w moim życiorysie było członkostwo PDH, choć zdaję sobie sprawę, że PDH to tylko żart, o czym świadczy choćby składka – 3 uśmiechy dziennie. Zabawa w członkostwo PDH ani nic nie kosztuje, ani nie daje korzyści. To tylko zabawa– podkreśla ceniony naukowiec. Dodając jednocześnie – Byłoby to nie śmieszne, ale żałosne, gdybym, będąc poważnym naukowcem który wypromował 22 doktorów, autorem do dziś używanych podręczników, wstydził się zabawy.
Warto też przypomnieć, że Pan Profesor jest cenionym naukowcem i równocześnie najpopularniejszym w Polsce twórcą palindromów. Jednak prof. dr hab. inż. Tadeusz Morawski skromnie twierdzi - Dałem ponad 150 wykładów o palindromach i innych zabawach słowami, miałem tysiące słuchaczy, mniej więcej tyle co przez 45 lat na Politechnice, gdzie wykładam Pola i fale elektromagnetyczne. Wzorem dla mnie jest Julian Tuwim, wielki poeta, ale jednocześnie wielki zbieracz różnych dziwactw, hobby i kuriozów, które opisał w książce „Pegaz dęba” – podkreśla członek Partii Dobrego Humoru.
Poproszony o komentarz Szczepan Sadurski powiedział – „Wikipedia wplatała się w absurdalną wojnę, której nie może wygrać” – stwierdził znany rysownik i pomysłodawca powstania Partii Dobrego Humoru, a zarazem jej prezes. Podkreślał jednocześnie, że Wikipedia „tą decyzją ośmieszyła się!”.
Apel do władz Wikipedii!
W związku z coraz częstszymi oraz potwierdzonym przez naszą redakcję faktami likwidacji haseł, czyli czyszczenia Wikipedii z niewygodnych treści – APELUJEMY do twórców polskiej Wikipedii, by nie bawili się w cenzorów, bo te czasy już dawno minęły.Warto również zwrócić uwagę, na fakt, że to nie jest śmieszne, ale wręcz żałosne gdy zaczyna się akcję usuwania hasła Partia Dobrego Humoru, które zachęca do zabawy. Nie idźcie ta drogą…
Andrzej Wiśniewski
Redaktor Naczelny Media RP
