Obywatelscy donosiciele

Anglicy od końca drugiej wojny światowej znają dobrze wyrażenie „whistler-blowing” (temu tematowi była poświęcona odrębna debata podczas krynickiego forum),  zwane też etycznym donosicielstwem.  To ma swoje źródło w czasach wojny, gdy sprawa solidności wykonywania zadań wspierających front, wszystko jedno, czy dotyczyła produkcji sprzętu, czy rozszfrowywania depesz wroga przechwyconych przez własnych agentów, byla przez większość społeczeństwa uznawane za niezwykle ważne. Jakiekolwiek braki i niedoróbki mogły stać się zagrożeniem dla życia zołnierzy alianckich walczących z Niemcami.

Toteż Anglicy za swój patriotyczny obowiązek uznawali przekazywanie meldunków i informacji o nieprawidłowościach  jakich dopuszczali się cywile pracujący na rzecz armii. Zachodni paneliści biorący udział w debacie, podkreślali, że dzięki patriotycznej postawie demaskatorów ujawniono wiele oszustw,  przypadków korupcji oraz przypadków lekceważenie bezpieczeństwa innych osób przez niedojrzalych, mało odpowiedzialnych pracowników lub po prostu ludzi nieuczciwych.  Niektórzy znich stanęli nawet przed sadem i za swoja działalnośc ponieśli karę.

W czasach pokoju trzeba o wiele więcej determinacji i odwagi, aby donieść o róznego rodzaju nieprawidłowościach, nieetycznym postępowaniu czy wręcz naruszania prawa.  Często ci, którzy demaskują przestepstwa innych, sami stają się ofiarami  i zostają ukarani w specyficzny sposób. Jedną z tych niezwykle dolegliwych i frustrujacych kar jest środowiskowy bojkot „donosiciela”.  Fałszywa solidarnośc jest często silniejsza niż poczucie przyzwoitości i uczciwości.  W Polsce można spotkać takie fatalne przykłady w środowiskach, ktore winny być wzorem prawidłowych reakcji. Zdarza się, że pracownik wyższej uczelni, który powiadamia władze o plagiacie popełnionym przez innego badacza, jest bardzie potepiany przez władze niz autor plagiatu.  

Smutną  jest rzeczywistością nie tylko w Polsce, że występuje niemal całkowity brak przepisów chroniących demaskatorów. Tymczasem rzadko opinia publiczna ma tyle siły i chęci, by skutecznie bronić etycznych donosicieli, czyli ludzi dzialających w spolecznym interesie.  Uczestnicy debaty postulowali, że to państwo powinno przejąć na siebie rolę  chroniącego demaskatorów.