Prezes Rady Ministrów RP
Donald Tusk
Al. Ujazdowskie 1/3
00-583 Warszawa
Polen
wysłano faksem i listem Berlin, 6.01.2014 r.
Szanowny Panie Premierze,
zwracam się do Pana jako przewodniczący „Zespołu do spraw likwidacji skutków rozporządzenia niemieckiej Rady Ministrów z dn. 27 lutego 1940 r. na rzecz Obrony III Rzeszy” (potocznie zwane dekretem Göringa), które nakazywało rozwiązanie wszelkich organizacji Polskiej Mniejszości Narodowej w Rzeszy oraz konfiskatę ich mienia. Nasz zespół został powołany przez Zarząd Główny Związku Polaków w Niemczech (ZPwN).
8 stycznia 2014 r. spotyka się Pan Premier w Warszawie z Kanclerz Republiki Federalnej Niemiec, panią Angelą Merkel.
19 grudnia 2013 r. spotkał się pan minister Sikorski w Warszawie z ministrem spraw zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec, panem Frankiem-Walterem Steinmeierem. Jak zrelacjonowały niemieckie media, po pytaniu jednego z dziennikarzy, dotyczącym statusu i sytuacji Polskiej Mniejszości w RFN, min. Steinmeier nawiązał do konferencji prasowej w MSZ w Warszawie, w której uczestniczył przed czterema laty. Wtedy również poruszany był ten temat (źródło: http://mobil.berliner-zeitung.de/politik/aussenminister-steinmeier-in-polen-zu-gast-bei-alten-freunden,23785274,25675080.html).
Wedle prasowych relacji, pan minister Sikorski miał stwierdzić m.in.:
„Można pójść drogą walki o status i zmianę traktatu z niewiadomym wynikiem, ale można zrobić to, co do czego się zgadzamy: że mimo odmiennego statusu (...) w praktyce traktowanie obydwu mniejszości powinno być identycznie życzliwe. To jest to, co daje szanse na większy sukces" (źródło: http://m.onet.pl/wiadomosci/kraj,gd3bh).
Wynika z tej wypowiedzi, że rząd Pana Premiera nie będzie walczył o odzyskanie należnego statusu przez Polską Mniejszość w RFN.
Zapewne został Pan Premier poinformowany przez pana ministra Sikorskiego, iż w zawartej umowie koalicyjnej przez współrządzące partie CDU, CSU i SPD znajduje się zapis o poszanowaniu praw czterech mniejszości w Niemczech: duńskiej, serbołużyckiej, fryzyjskiej oraz pochodzących z Półwyspu Indyjskiego grup etnicznych Sinti i Romów, którzy uzyskali ten status zaledwie kilkanaście lat temu. Nadmieniam z ubolewaniem, że o Polskiej Mniejszości, ani chociaż o „osobach” polskiego pochodzenia, które - zgodnie z polsko-niemieckim traktatem z 1991 r. – powinny być traktowane na tych samych zasadach, niestety, nie ma w umowie koalicyjnej ani słowa.
We „Wspólnym Oświadczeniu Okrągłego Stołu w sprawie wspierania obywateli niemieckich polskiego pochodzenia i Polaków w Niemczech oraz niemieckiej mniejszości w Polsce, zgodnie z polsko-niemieckim Traktatem o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” z 12 czerwca 2011 r. jest następujący zapis: „Polsko – niemieckie rozmowy w ramach Okrągłego Stołu mają być kontynuowane także po uroczystościach rocznicowych w dotychczasowym formacie, a ich uczestnicy mają się spotykać nie rzadziej niż jeden raz w roku, na przemian w obu krajach.” W roku 2013 nie odbyło się nawet ani jedno posiedzenie tzw. okrągłego stołu, który, zgodnie z przyjętymi wcześniej uzgodnieniami bilateralnymi, miał być forum rozwiązywania problemów Polonii w RFN.
W opiniach działaczy polskich organizacji w Niemczech, zainteresowanych polityków i komentatorów, trwa w tej kwestii wyraźny regres. Postulaty Polaków w Niemczech, dotyczące choćby respektowania zawartego w dn. 17.06.1991 r. „Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy” (Art. 20 i 21) pozostają w sferze pobożnych życzeń.
Równolegle do powstania „Zespołu do spraw likwidacji skutków rozporządzenia niemieckiej Rady Ministrów z dn. 27 lutego 1940 r. na rzecz Obrony III Rzeszy” przy ZPwN, powołany został parlamentarny Zespół ds. Mniejszości Polskiej w Niemczech, któremu przewodniczy pani poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk. Na początku tego roku planowane jest wspólne posiedzenie obu tych zespołów oraz członków ZPwN.
Z upoważnienia zespołu Związku Polaków w Niemczech apeluję do Pana Premiera o zdecydowane zaangażowanie się w działania zmierzające do odzyskania bezprawnie odebranego statusu Polskiej Mniejszości w RFN. Jako prawnik, czuję się w obowiązku podkreślić, że przywrócenie należnego jej prawa nie wymaga wypowiedzenia traktatu z 1991r., ani jego renegocjacji, co nie byłoby ani konieczne, ani wskazane.
Były ambasador w Niemczech dr Marek Prawda informował swego czasu polskich parlamentarzystów m.in. o tym, że aby Polska Mniejszość mogła odzyskać należny jej status potrzebna byłaby zmiana konstytucji; otóż takiego wymogu w Niemczech nie ma. W posiadaniu pana ministra Sikorskiego znajduje się ekspertyza, wykonana na wniosek MSZ w 2009 r. przez prof. Jana Sandorskiego (UAM), prof. Andrzeja Saksona (Instytut Zachodni) i dr. Michała Nowosielskiego (Instytut Zachodni), która przedstawia jasną wykładnię, iż rozporządzenie Göringa z 1940 r. było od początku sprzeczne nawet z obowiązującymi wówczas niemieckimi przepisami oraz z prawem międzynarodowym, a więc de iure powinien obowiązywać stan prawny sprzed II wojny światowej; oznacza to, że Polska Mniejszość nadal w Niemczech istnieje, niezależnie od stosowanej semantyki i eufemizmów.
Tymczasem polskie organizacje w Niemczech są nadal dyskryminowane, co notabene znalazło wyraz w ocenie sytuacji obu mniejszości, polskiej w RFN i niemieckiej w Polsce, po analizie dokonanej przez przedstawicieli obu rządów i ich ekspertów przy okazji podsumowania dwudziestolecia traktatu dobrosąsiedzkiego. Zwracam się do Pana Premiera z prośbą, o aktywne włączenie się w rozwiązanie tego nabrzmiałego problemu.
Z wyrazami szacunku
Stefan Hambura
Rechtsanwalt
Vorab per Telefax
Bundeskanzleramt
Bundeskanzlerin
Dr. Angela Merkel
Willy-Brandt-Straße 1
10557 Berlin
Berlin, 6.01.2014
Sehr geehrte Frau Bundeskanzlerin Dr. Merkel,
hiermit wende ich mich an Sie als Vorsitzender der „Arbeitsgruppe zur Beseitigung der Folgen der Verordnung des Ministerrates für die Reichsverteidigung über die Organisationen der polnischen Volksgruppe im Deutschen Reich vom 27. Februar 1940“ (kurz „Göring-Verordnung“ genannt) beim Bund der Polen in Deutschland e.V.
Zugleich mit der Errichtung unserer Arbeitsgruppe durch den Vorstand des Bundes der Polen in Deutschland entstand im polnischen Parlament eine „Arbeitsgruppe in Sachen der Polnischen Minderheit in Deutschland“ unter Vorsitz der polnischen Abgeordneten Dorota Arciszewska-Mielewczyk.
Am 8.01.2014 reisen Sie nach Polen. In Ihrem Terminkalender heißt es dazu: „Die Kanzlerin unterstreicht mit diesem Besuch – es ist der zweite bilaterale Auslandsbesuch nach dem Beginn ihrer dritten Amtszeit – den besonderen Stellenwert der deutsch-polnischen Beziehungen. Im Mittelpunkt ihres Gesprächs mit dem polnischen Ministerpräsidenten Tusk werden bilaterale und internationale sowie europapolitische Themen stehen.“ (Quelle: http://www.bundeskanzlerin.de/Webs/BKin/DE/AngelaMerkel/Terminkalender/kalender_node.html;jsessionid=26B89B40D28289575731A122BC1BF472.s3t1).
Bereits am 19.12.2013 war Ihr Bundesaußenminister Dr. Frank-Walter Steinmeier in Warschau. Die Presse berichtete, dass Gegenstand des Gesprächs auch Fragen zur Polnischen Minderheit in Deutschland waren. Hierzu wurde unter anderem berichtet: „So ein bisschen Deja-vu ist schon. Frank-Walter Steinmeier steht im ersten Stock des polnischen Außenministeriums, neben ihm lehnt der Gastgeber Radek Sikorski an einem Sprecherpult, und ein Warschauer Journalist möchte wissen, wie es um die Rechte der polnischen Minderheit in Deutschland bestellt ist. „Damit kann ich nahtlos anknüpfen an eine Pressekonferenz, die ich hier vor vier Jahren abgehalten habe.“ Auch damals sei es schon um die Lage der Minderheiten in Polen beziehungsweise Deutschland gegangen. Sagt Steinmeier und setzt zu seinem dröhnenden Lachen an, das immer ein bisschen an Gerhard Schröder erinnert.“ (Quelle:http://mobil.berliner-zeitung.de/politik/aussenminister-steinmeier-in-polen-zu-gast-bei-alten-freunden,23785274,25675080.html).
Es stimmt, so ein bisschen Deja-vu ist es schon gewesen. Seit dieser Zeit – dem Jahr 2009 - gibt es kaum Fortschritte in Fragen der Polnischen Minderheit in Deutschland. In dem vor kurzer Zeit geschlossenen Koalitionsvertrag zwischen CDU, CSU und SPD für die 18. Legislaturperiode wurden lediglich 4 Minderheiten aufgeführt. Die Polnische Minderheit in Deutschland wurde nicht erwähnt. In dem Zusammenhang mit den anderen 4 Minderheiten wurden in dem Koalitionsvertrag nicht einmal „Personen deutscher Staatsangehörigkeit in der Bundesrepublik Deutschland, die polnischer Abstammung sind oder die sich zur polnischen Sprache, Kultur oder Tradition bekennen“ (Bezeichnung aus dem Artikel 20 des Vertrags zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Republik Polen über gute Nachbarschaft und freundschaftliche Zusammenarbeit vom 17. Juni 1991), genannt.
Zwar gab es am 12.06.2011 eine „Gemeinsame Erklärung des Runden Tisches zu Fragen der Förderung der deutschen Minderheit in Polen und der polnischstämmigen Bürger und Polen in Deutschland nach dem Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Republik Polen über gute Nachbarschaft und freundschaftliche Zusammenarbeit vom 17.6.1991“. In dieser Erklärung wurde festgelegt, dass der Runde Tisch auch nach den Feierlichkeiten zum zwanzigsten Jahrestag der Unterzeichnung des Nachbarschafts- und Freundschaftsvertrages im bisherigen Format abwechselnd in den beiden Ländern nicht seltener als einmal im Jahr fortgesetzt werden soll. Im Jahr 2013 haben keine Gespräche am Runden Tisch stattgefunden.
Aus der Sicht unserer Arbeitsgruppe sind noch folgende Punkte aus der „Gemeinsamen Erklärung des Runden Tisches“ zu regeln, die zur Beseitigung der Folgen der „Göring-Verordnung“ gehören:
- Schaffung einer stabilen Förderstruktur für die polnischen Organisationen in Deutschland.
- Zugang zu den Medien in Deutschland.
- Einrichtung eines Ortes des Gedenkens in Berlin an alle polnischen Opfer nationalsozialistischer Verfolgung.
- Rechtsstatus derjenigen polnischstämmigen deutschen Bürger, die Nachkommen von Angehörigen der polnischen Minderheit aus der Zeit vor 1940 sind.
- Rechtslage bezüglich des im Zweiten Weltkrieg von Behörden des Dritten Reiches rechtswidrig beschlagnahmten Vermögens der polnischen Minderheit in Deutschland.
Wir möchten Sie bitten, sehr verehrte Frau Bundeskanzlerin, die Angelegenheit der Polnischen Minderheit in Deutschland zur „Chefsache“ zu erklären und diese schnellstmöglich zu lösen.
Mit freundlichen Grüßen
Stefan Hambura
Rechtsanwalt
