Wspomnienia ułana z 1863 roku – powieść Walerego Przyborowskiego

Jan Bodakowski

Wspomnienia ułana z 1863 roku – powieść Walerego Przyborowskiego z 1874 roku

Wśród kilku powieści historycznych Walerego Przyborowskiego, wydanych przez Rytm, na szczególną uwagę, w 150 rocznice Powstania Styczniowego, zasługują „Wspomnienia ułana z 1863 roku”.

Walery Przyborowski, publikujący swoje powieści pod pseudonimem Zygmunt Lucjan Sulima, urodził się 27 listopada 1845 w Domaszowicach koło Kielc. A zmarł 13 marca 1913 w Warszawie. Był pisarzem i historykiem. Członkiem kościoła luterańskiego. Walczył w powstaniu styczniowym, za co przez wiele miesięcy był więziony przez Rosjan. Studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym w warszawskiej Szkole Głównej. Pisywał do wielu czasopism, był nauczycielem. Opublikował kilka ważnych prac historycznych o powstaniu styczniowym - „Historja dwóch lat 1861/62”, „Ostatnie chwile powstania styczniowego”, „Dzieje 1863 roku”.

Popularność zdobył patriotycznymi powieściami historycznymi dla młodych czytelników. Pierwszą były „ Wspomnienia ułana z 1863 roku”. Kolejnymi: „Bitwa pod Raszynem”, „Włościanie u nas i gdzie indziej”, „Chrobry”, „Król Krak i królewna Wanda”, „Lelum-Polelum”, „Myszy króla Popiela”, „Szwoleżer Stach”, „Historya Franka i Frankistów”, „Na San Domingo”, „Szwedzi w Warszawie”, „Upiory”, „Noc styczniowa”, „ Aryanie: powieść historyczna z XVII wieku”, „Rycerz bez skazy i trwogi”.

„Wspomnienia ułana z 1863” ukazują szlak bojowy kilku oddziałów powstańczych. W swej powieści Przyborowski przybliża czytelnikom przyczyny upadku powstania. Powieść nie jest cukierkową hagiografią. Autor ukazał w niej również niezbyt chlubne zachowania niektórych przywódców i bohaterów powstania.

Jan Bodakowski