1. Założenia. Samodzielni pracownicy naukowi to pracownicy mający stopień doktora i zatrudnieni na stanowiskach: profesor pomocniczy (adiunkt), profesor nadzwyczajny, docent, profesor zwyczajny. Mają oni prawo kierować pracami dyplomowymi studentów, prowadzić przewody doktorskie (z zastrzeżeniem p. 12), oraz wykonywać samodzielne prace badawcze. Wszyscy samodzielni pracownicy naukowi powinni posiadać certyfikat znajomości języka angielskiego (co najmniej FCE), francuskiego lub niemieckiego.
2. Konkursy. Podstawą decyzji o zatrudnieniu na powyższych stanowiskach jest pozytywny wynik konkursu publicznego. Konkursy są ogłaszane przez kierownika jednostki badawczej, w której ma nastąpić zatrudnienie, w centralnej bazie konkursowej na portalu „Nauka Polska”, na stronie internetowej jednostki, oraz w innych mediach (na przykład w „Forum Akademickim”).
3. Wnioski kandydatów składane w konkursie podlegają procedurze oceny działalności (POD) w następujących kategoriach: dorobek naukowy, działalność dydaktyczna, organizacyjna i wspierająca badania (uzyskiwanie grantów i kontraktów), oraz aktywność międzynarodowa. Ponadto pozytywnie oceniana jest mobilność dla kandydatów pochodzących z innych jednostek. Szczegółowe informacje o POD są udostępniane publicznie na portalach internetowych.
4. Zasady realizacji POD są ustalane przez właściwe ministerstwo w drodze rozporządzenia. Niektóre propozycje są przedstawione niżej. Pozostałe szczegóły realizacji POD są ustalane autonomicznie przez jednostki naukowe.
5. POD opiera się na recenzjach (rekomendacjach) oraz uwzględnia informacje uzyskane z komputerowych baz publikacji i cytowań.
6. POD dla jednej osoby jest wykonywana w oparciu o co najmniej 6 recenzji.
a) Recenzje są pisane przez osoby spoza jednostki naukowej, w której ma nastąpić zatrudnienie oraz nie związane z kandydatem wspólnymi pracami naukowymi i publikacjami. Recenzja może mieć postać formularza.
b) Recenzenci powinni być zatrudnieni (w czasie realizacji POD lub w przeszłości) na takim samym, równoważnym lub wyższym stanowisku niż stanowisko proponowane dla recenzowanej osoby, oraz spełniać wymaganie z p. 9b.
c) Osoby recenzentów są wybierane przez przewodniczącego rady naukowej w oparciu o wnioski przedłożone przez komisję naukową rady (złożoną z profesorów zwyczajnych), odpowiednio do specjalności naukowej kandydata.
d) Nazwiska recenzentów są utajnione publicznie oraz dla rady naukowej, senatu i dla recenzowanej osoby, aby ułatwić formułowanie opinii krytycznych. Jest to analogiczny sposób do ogólnie przyjętego sposobu recenzowania w czasopismach naukowych (peer review).
e) Teksty recenzji (bez nazwisk autorów) są dostępne dla rady naukowej, senatu i kandydata.
f) Do zatrudnienia na stanowisku profesora zwyczajnego potrzebna jest co najmniej jedna rekomendacja od profesora zwyczajnego (lub równoważnego) z jednostki naukowej w innych krajach UE lub USA.
7. Wyniki POD podlegają ocenie właściwych komisji naukowych, rad naukowych i senatów. Do głosowań w radach i senatach są uprawnione tylko te osoby, które są zatrudnione na stanowisku równym lub wyższym niż stanowisko, o które ubiega się kandydat.
8. W uczelniach publicznych, po zakończeniu POD i pozytywnych wnioskach rady wydziału i senatu, zatrudnienie na stanowisku profesora zwyczajnego następuje w wyniku decyzji ministra właściwego ds. nauki i szkolnictwa wyższego, w oparciu o wniosek rektora. Dla pozostałych stanowisk decyzję o zatrudnieniu podejmuje rektor uczelni lub dyrektor jednostki naukowej, nie będącej uczelnią. W uczelniach niepublicznych decyzje o zatrudnieniu na wszystkich stanowiskach podejmuje rektor.
9. POD uwzględnia obiektywne wskaźniki publikacyjne, uzyskane w oparciu o platformę informatyczną ‘Web of Knowledge’ oraz związaną listę czasopism ‘Master Journal List’.
a) Kandydat na stanowisko w dokumentacji wniosku umieszcza wydruk dokumentu ‘Citation Report’ dla jego osoby, w którym jest podana liczba publikacji, liczba cytowań i wskaźnik Hirscha h.
b) Recenzenci powinni mieć wskaźnik Hirscha h (uzyskany z ‘Web of Knowledge’) nie mniejszy niż wskaźnik h kandydata lub zbliżony (gdy kandydat ma h > 5).
c) Przyjmuje się następujące, minimalistyczne zalecenia do zatrudnienia na stanowisku:
- profesora pomocniczego: h > 0;
- profesora nadzwyczajnego lub docenta: h > 1;
- profesora zwyczajnego: h > 2.
d) W pierwszych dwu przypadkach dokument ‘Citation Report’ powinien dotyczyć ostatnich 10 lat, natomiast w trzecim przypadku ‘Citation Report’ powinien dotyczyć możliwie pełnego zakresu działalności naukowej kandydata, na przykład 30 lat.
e) Jednostki naukowe (np. wydziały uczelni) mogą autonomicznie podwyższyć progi wymienione w p. (c) przez odpowiednią uchwałę rady naukowej.
10. Zatrudnienie na stanowiskach profesora pomocniczego i nadzwyczajnego jest oparte o określony czasowo (np. 5-letni) kontrakt, który może być odnawialny. Pracownicy zatrudnieni na tych stanowiskach podlegają okresowo (np. co 5 lat) ocenie przez POD w ograniczonym zakresie (bez recenzji). Brak wyraźnego postępu w porównaniu z wynikiem poprzednio uzyskanym może skutkować zwolnieniem z zajmowanego stanowiska.
11. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach profesora zwyczajnego również podlegają okresowej ocenie przez POD, lecz są zatrudnieni na czas nieokreślony (tenure). Wynik POD może wpływać na wynagrodzenie pracownika, które może być odpowiednio zwiększone, a w szczególnych przypadkach może być zmniejszone.
12. Profesor pomocniczy może uzyskać prawo do prowadzenia przewodów doktorskich w wyniku uzyskania specjalnej rekomendacji w recenzjach (p. 6) i pod warunkiem posiadania h > 1. Odpowiednią decyzję podejmuje kierownik jednostki na wniosek komisji naukowej, poparty przez radę naukową jednostki. Profesor nadzwyczajny i zwyczajny uzyskuje to prawo automatycznie przy zatrudnieniu.
13. Jednocześnie z wprowadzeniem POD należy zlikwidować procedury habilitacyjne i tytularne (dla profesorów „belwederskich”) oraz Centralną Komisję ds. Tytułów Naukowych.
14. Aby zrealizować postulaty ujęte w p.9 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego powinno centralnie zakupić rozszerzoną czasowo (np. do 30 lat) licencję na dostęp do platformy „Web of Knowledge” dla wszystkich uczelni publicznych.
Dalsze szczegóły umieściłem w artykule „Ewaluacja dorobku publikacyjnego” („Forum Akademickie”, Nr 5, 2008).
