Aktywacja SAU - CVR - Tu154m

Dziś przedstawię fragment z CVR dotyczący moim zdaniem aktywacji SAU przez załogę rządowego Tupolewa.

Najpierw może krótkie objaśnienie co to jest SAU.

SAU to system automatycznego sterowania w Tu154m( należy do ABSU) może pracować również w trybach stabilizacji i pilotowania bez ILS.

W kabinie samolotu głównym przyrządem sterowania SAU jes panel przełączników i pokręteł trybów automatyki, umieszczony w części centralnej pulpitu(tzw.SUW - czyli dźwignia, ale często mówiąc o SUW, piloci mieli na myśli cały przełącznik trybów autopilota). SUW to główny włącznik logiki SAU - przesunięcie tej dźwigni w odpowiednie położenie uruchamia określony tryb automatyki.

Przykładowo:

- pozycja "AUASP" - włącza tryb automatycznej stabilizacji i automatycznego sterowania- automatyczne utrzymywanie kursu i wysokości(pełna automatyka w obu kanałach)

- pozycja "AU" - automatyczne utrzymywanie kursu(kanał poprzeczny)

- pozycja "atkluczjen"(OFF) - wyłącza SAU

- dodatkowe przełączniki pozwalają włączyć lub wyłączyć poszczególne kanały(kursowy, wysokościowy, przechylenia)

Aktywowanie SAU powoduje "przejęcie" sterowania zgodnie z zadanymi parametrami - lub włączenie trybu tzw."Director", w którym autopilot pokazuje komendy na wskaźnikach, a pilot steruje ręcznie.

W Smoleńsku były 2 radiolatarnie NDB, a załoga prawdopobnie korzystała z automatyki w celu:

- stabilizacji kursu w kanale poprzecznym (utrzymywanie kierunku),

- odciążenia pilota przy ręcznym podejściu nieprecyzyjnym,

- wspomagania kontroli parametrów zniżania.

Warto jednak zaznaczyć, że w tamtym momencie automat ciągu nie był jeszcze aktywny - jego włączenie wg danych z ATM-QAR nastąpiło około 3 minuty później.

Gdyby w Smoleńsku był ILS, SAU mogłoby prowadzić podejście precyzyjne do samego pasa, gdy jest NDB, SAU w trybie stabilizacji i pilotowania wspomaga załogę, ale NIE prowadzi automatycznie w pionie na ścieżce zniżania, jeśli nie jest włączony pełny tryb AUASP. Radiolatarnie NDB były używane do orientacji w odległości od pasa.

Podsumowując - SAU zostało uruchomione w konfiguracji wspomagającej, najprawdopodobniej w trybie "Director"w kanale podłużnym.

Tryb "Director" to sposób pracy autopilota w danym kanale, może być włączony osobno w każdym z kanałów:

- kanał podłużny(wysokość/kąt pochylenia/pitch)- tu "Director"np.podaje wskaźnikami, jak korygować kąt opadania,

- kanał poprzeczny(kurs/roll) - tu "Director"podaje komendy, jak sterować kursem,np.podaje, jak korygować przechylenie, sterowanie kierunkiem lotu(lewo/prawo).

W locie do Smoleńska najprawdopodbnie konfiguracja była taka:

- kanał poprzeczny - prawdopodobnie w trybie automatycznym (AU)- autopilot utrzymuje kurs(czyli stabilizuje kierunek),

- kanał podłużny- prawdopodobnie w trybie"Director"- autopilot nie steruje automatycznie wysokością, tylko podaje komendy, a pilot steruje drążkiem.

SAU zostało włączone prawdopodobnie w konfiguracji, w kórej kanał kursu pracował w trybie automatycznym(utrzymywanie kierunku), a kanał podłużny w trybie "Director"(podawanie komend do ręcznego sterowania wysokością).

W praktyce załoga robi tak:

1.Przełącznik główny (SUW) ustawia w położenie AU.

2.W kanale wysokości - tryb Director(komendy).

3. Aktywne kanały kursu.

4.Automat ciągu(aktywowany, kiedy potrzebny).

Czemu włączenie SAU nie zapisało się w danych z ATM-QAR?

System QAR nie był w pełni zintegrowany z logiką SAU - rejestrator miał ograniczoną liczbę kanałów logicznych.

ATM-QAR był projektowany w Polsce(polska czarna skrzynka) i wdrażany w latach 80-tych, dlatego miał ograniczoną liczbę kanałów logicznych do rejestracji sygnałów automatyki SAU.

Sam system automatyki SAU pochodzi z projektów z lat 70-tych, więc jego logika i sygnały nie były w pełni kompatybilne z nowoczesnym rejestratorem.

Tu dołaczę fragment komentarza blogera nudna-teoria :

"ATM-QAR został dołożony by w pierwszym rzędzie monitorować wibracje silników. Do tego dołożono odpowiednią sensorykę. Wszelkie inne parametry pochodzą z rosyjskiego systemu MSRP, po prostu polski rejestrator jest wpięty równolegle do rejestratora rosyjskiego, a zaletą ATM-QAR jest możliwość szybkiej analizy danych bez pieprzenia się z taśmą magnetyczną."

Zaznaczam że nie jestem ekspertem technicznym, tylko odczytuję, porównuję i wyszukuję informacje na dany temat.

Dziękuję za cenne uwagi i spostrzeżenia:)

Teraz przejdźmy do fragmentu z CVR.

Tu ten odszumiony fragment(proponuję użycie słuchawek ):

https://uploadfile.pl/pokaz/2352276---3bb2.html

Najpierw odczyt biegłych PW:

8:30:58.506 - 8:31:00.474 -" Yyyy piątka szóstka automat ciągu"- √√√ √√√ √√√√ -Nawigator

8:30:58.968 - 8:30:58.997 - [dropout, złe przyleganie taśmy do głowicy]

8:31:01.502 - 8:31:04.659 -" Piątka przygotowana, stoi automat, proszę automat" √√ √√√ √√√√- Dowódca

I mój odczyt:

-/buczący dźwięk z jakiegoś urządzenia samolotu(?)/

- "5tka gaz!"