8 maja 1945 roku, Moskwa, więzienie na Łubiance. Za kratami - Szesnastu przywódców Polski Podziemnej, podstępnie aresztowanych w Pruszkowie w marcu 1945. Sowieci chcą im udowodnić rzekome zbrodnie na armii czerwonej. Wśród szesnastu– Stanisław Michałowski (1903-1984), mój Dziadek. Oto fragment wywiadu z Nim, opublikowanego w jednym z ostatnich numerów „W Sieci”.
- - - - - - -
JK: Czy podczas śledztwa was bili?
Stanisław Michałowski: Nie. Ale nękali psychicznie i fizycznie. W mojej celi całą noc paliła się ostra lampa. Zdarzało się, że na przesłuchanie prowadzono długimi korytarzami przez jakieś piwnice – jakby na egzekucję w kazamatach.
JK: Były przyjemniejsze momenty?
Stanisław Michałowski: Owszem. Pewnej nocy podczas przesłuchania rozdzwoniły się alarmowe dzwonki. Oficer wypadł na korytarz. Po chwili wrócił. – „No, Michałowskij, jak sądzicie, co się stało?” – „Pewnie wojna się skończyła?” –„Zgadliście”. Skończył przesłuchanie, nalał wódki sobie i mnie, i protekcjonalnie przeszedł do luźnej pogawędki. Zapytał, jak sądzę, co teraz będzie. Powiedziałem, że może i dla nas, aresztantów, nadejdzie lepszy czas. Zaznaczam, że to nie było 9, jak się dzisiaj oficjalnie podaje, ale jeszcze 8 maja.
JK: Doskonała metafora sowieckiego„wyzwolenia”. Nic dodać.
- - - - - - - - -
Wywiad przeprowadziłem wirtualnie na podstawie wspomnień Stanisława Michałowskiego i rozmów, nagranych przeze mnie w latach 70. i 80. (archiwum rodzinne). Ich fragmenty poświęcone Procesowi Szesnastu wyszły częściowo drukiem w latach 1990 (w prasie) i w roku 2005 (katalog wystawy). Jestem w trakcie przygotowywania obszernej publkacji poświęconej osobie Dziadka, w tym redakcji wszystkich Jego wspomnień.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
Stanisław Michałowski (Kórnik 1903 – Kórnik 1984), przed ‘39 m.in. wiceprezydent Grudziądza, poseł na sejm i działacz Związku Zachodniego; podczas wojny w podziemiu, do 1944 roku oficer KG AK (m.in. w Biurze Informacji i Propagandy), sprawował funkcjie kierownicze m.in. w podziemnej organizacji „Zachód” (kryptonim „Kopalnia”) i Społecznej Organizacji Samoobrony (SOS). Podczas Powstania Warszawskiego – żołnierz-wywiadowca radiostacji „Anna”, w roku 1945 podsądny „Procesu szesnastu” w Moskwie ‘45, w PRL więziony w latach 1948-1952, po 1970 wrócił do rodzinnego gospodarstwa, w latach 1980-1981 założyciel i działacz NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych.
FRAGMENTY WYWIADU-RZEKI ZE STANISŁAWEM MICHAŁOWSKIM PUBLIKOWANEGO TU NA SALONIE24:
http://korabita.salon24.pl/636849,pruszkow-lubianka-70-lat-porwania-szesnastu-cz-1
http://korabita.salon24.pl/636899,ocenzurowalem-churchilla-70-lat-porwania-szesnastu-cz-2
http://korabita.salon24.pl/637391,podzial-obozu-londynskiego-70-lat-porwania-szesnastu-cz-3
http://korabita.salon24.pl/637725,gadac-z-platnymi-pacholkami-70-lat-porwania-szesnastu-cz-4
http://korabita.salon24.pl/638053,sowiecka-legenda-dla-berii-70-lat-porwania-szesnastu-cz-5
http://korabita.salon24.pl/638513,w-stroju-co-najmniej-wizytowym-70-lat-porwania-szesnastu-cz-6
http://korabita.salon24.pl/638828,sen-o-bialych-niedzwiedziach-dzis-70-lat-od-porwania-16
http://korabita.salon24.pl/639822,wywiad-ostrzega-w-wielki-czwartek-70-lat-porwania-16-cz-8
http://korabita.salon24.pl/640466,triduum-z-willi-nkwd-do-moskwy-70-lat-porwania-16-cz-9
http://korabita.salon24.pl/640846,ostatnia-okazja-ucieczki-70-lat-porwania-szesnastu-cz-10
Inne tematy w dziale Polityka
