Tarnowianin, Węgier - dwa bratantki

Wielokulturowość Tarnowa to także wyjątkowe miejsce Węgier w historii miasta. Nie tylko ze względu na osobę generała Józefa Bema, lecz także Norberta Lippóczy'ego można tu rzec: Polak-Węgier-dwa bratanki.





Węgier, Polak z wyboru Norbert Lipóczy. / Fot. Marek Ciesielczyk (z archiwum Lipóczego)

Znany tarnowski historyk, Antoni Sypek napisał o nim: "Był ... Węgrem z urodzenia, Polakiem z wyboru, hodowcą i znawcą win, inżynierem rolnictwa, więźniem sowieckich łagrów, człowiekiem o wielkim sercu, humanistą, wybitnym kolekcjonerem, darczyńcą, przyjacielem ludzi, magistrem elegancji, społecznikiem, mężem i ojcem."

Węgier z urodzenia - Polak z wyboru

Norbert Lipóczy urodził się w roku 1902 na Węgrzech, w Tallyi niedaleko Tokaju. Już w 1654 r. rodzina otrzymała szlachectwo z rąk króla. Przodkowie Norberta produkowali w okolicy Tokaju wyśmienite wino, które trafiło do Polski już w XVIII wieku, a na przełomie XIX i XX wieku pili je nawet Amerykanie.

W roku 1929 Norbert Lipóczy senior przyjechał do Polski odnowić przerwane wojną kontakty handlowe. Jako że był zaprzysiężonym dostawcą win mszalnych, odwiedził przede wszystkim księży, głównie w diecezji tarnowskiej. Lipóczy otworzył w Tarnowie ekspozyturę składu win, którą kierował jego syn także Norbert. I tak zaczął tarnowski rozdział w życiu Węgra Norberta Lipóczego. Na początku wojny został aresztowany przez NKWD - gdy znalazł się na terenie zajętym przez bolszewików i skazany na 5 lat ciężkich robót w łagrach sowieckich. Do Tarnowa mógł wrócić dopiero w 1953 roku. Jego firma została oczywiście upaństwowiona. Lipóczy pracował odtąd na stanowisku kierownika octowni w Zakładach Spożywczych „Powin”, które przejęły jego przedwojenną ekspozyturę win.

Pasja kolekcjonerska tarnowskiego Węgra

W dramatycznym dla Węgier roku 1956 Lipóczy założył w Tarnowie Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, organizował dary krwi i niezbędnych do życia towarów dla mieszkańców Budapesztu. Tarnowianie spontanicznie pomagali wówczas Węgrom walczącym z sowiecką okupacją. Lipóczy chciał się jakoś odwdzięczyć i podarował Muzeum Diecezjalnemu w Tarnowie obrazy malowane na szkle, ceramiczne kafle huculskie i pokuckie.

Lipóczy zasłynął później jako kolekcjoner ekslibrisów, tematycznie związanych z winiarstwem lub winną latoroślą. Jego kolekcja stała się jedną z największych na świecie. Tarnowski Węgier podarował ponad 5 tys. ekslibrisów Muzeum Rolniczemu w Budapeszcie. Jeszcze więcej przekazał Muzeum Okręgowemu w Tarnowie.




Tarnowskie Mauzoleum gen. Józefa Bema, innego węgiersko-polskiego bohatera. / Fot. Marek Ciesielczyk

W roku 1992 w 90. rocznicę urodzin Lipóczy został mianowany honorowym Obywatelem Tarnowa. Zmarł w Tarnowie 26 czerwca 1996 r. Tak go wspomina Antoni Sypek: "Zawsze miły i grzeczny, promieniował niezwykłą kulturą osobistą, która dana była niewielu mu współczesnym. Razem z żoną Kornelią stanowili nierozłączną parę, widoczną do końca ich lat na wielu uroczystościach, wernisażach, koncertach. Byli nierozłączni do śmierci, Pan Norbert zawsze trzymał za rękę swoją małżonkę. Razem spoczywają na Starym Cmentarzu w Tarnowie."

Węgier Norbert Lipóczy był Polakiem z wyboru. Pokochał Tarnów - miasto polsko-węgierskiego bohatera, generała Józefa Bema. Przede wszystkim dzięki takim osobom możemy z przekonaniem mówić "Polak - Węgier - dwa bratanki"

oryg.w: wiadomosci24.pl