(1) Cel modernizacji systemu ochrony zdrowia
Ramy ustrojowe modernizacji systemu ochrony zdrowia wyznaczają w Polsce dwie kluczowe wartości sprawiedliwego wykorzystania nowoczesnych technologii; wolność i równość.
Istotność wolności
Należy postawić pytanie:
Czy można się spodziewać, że w miarę wzrostu zróżnicowania technologii medycznych a zatem wzrostu liczby decyzji o doborze konkretnej procedury medycznej, spomiędzy kilku podobnych procedur o zróżnicowanych efektach terapeutycznych i zróżnicowanych cenach, decyzje te będzie podejmował lekarz lub inny uprawniony przez system ubezpieczeniowy, czy też będzie je podejmował sam bezpośrednio zainteresowany, czyli pacjent.
Przewidujemy, że w perspektywie 20 lat utrzymane zostaną w Polsce obecnie określone przez Konstytucję warunki wolności gospodarowania i subsydiarności interwencji. Zatem, że to pacjent uczestniczący w procesie decyzyjnym, sam będzie musiał wybrać procedurę, spomiędzy dostępnych dla niego na rynku usług medycznych.
Tym samym wywołując zapotrzebowanie na wzrost społecznych potencjałów kompetencji medycznej.
Istotność równości
Należy postawić pytanie:
Czy można się spodziewać, że rozwój technologii medycznych następować będzie w korelacji ze wzrostem możliwości ich wykorzystania, czy wprost przeciwnie, trzeba się spodziewać, że rozwój możliwości technologicznych będzie coraz bardziej powiększać dysproporcje pomiędzy uświadomionymi potrzebami terapii medycznych a finansowymi możliwościami zaspokojenia tych potrzeb.
Przewidujemy, że imponujący rozwój cyfrowych możliwości terapeutycznych, będzie coraz mocniej różnicował cenowo możliwe do zastosowania w konkretnych przypadkach procedury medyczne. Że osadzać to będzie coraz mocniej okoliczności podejmowania decyzji w kontekście ekonomicznym: obejmującym poza pracą dobroczynną, również możliwości finansowania i czasu oczekiwania. Naturalnym jest bowiem, że w warunkach zawsze ograniczonych zasobów budżetowych, osoby będące w lepszej sytuacji zdrowotnej, osoby które „jeszcze mogą poczekać”, będą przesuwane w gospodarującym ograniczonym zasobem systemie ubezpieczeń zdrowotnych, na późniejsze okresy medycznej interwencji.
Tym samym powiększając dysproporcję pomiędzy oczekiwanymi potrzebami i możliwościami ich zaspokojenia.
Propozycja 1
Cel modernizacji systemu ochrony zdrowia
Trwałość wolności i równości w systemie ochrony zdrowia, wymaga praktyk solidarności i subsydiarności, opartych na kompetencjach pracy dobroczynnej uzyskiwanych w zintegrowanym systemie profilaktyki medycznej.
(2) Zasada solidarnego wsparcia wolności: Samopomoc zdrowia
Do realizacji zasady solidarnego wsparcia wspólnoty dla zadanej nam wolności,
wiedza uzyskiwana o potrzebach i możliwościach dobrostanu zdrowia własnego i swoich bliskich, powinna być integrowana w domowej praktyce pracy dobroczynnej.
Zgodnie z propozycjami „Zintegrowanego systemu ochrony zdrowia”, kompetencja dla tej pracy dobroczynnej wynikać powinna, z jednej strony z udziału w narodowych przeglądów zdrowia, organizowanych dzięki publicznym politykom zdrowia, z drugiej strony, z korzystania z usług profilaktycznych placówek medycznych, organizowanych dzięki publicznemu wsparciu szkół, zakładów pracy i instytucji kultury.
Wiedza uzyskiwana z tego uczestnictwa, powinna być integrowana w domowej praktyce samopomocy zdrowia, korzystającej z domowych bibliotek medycznych i samokształcenia w rodzinie.
Propozycja 2:
Solidarność dla wolności
System ochrony zdrowia powinien preferować solidarne wsparcie wolności w trosce o dobrostan zdrowia, określane jako zasada Samopomoc zdrowia.
(3) Zasada subsydiarnego wsparcia równości: Pierwszeństwo do zdrowia.
Do realizacji zasady subsydiarnego wsparcia wspólnoty dla zadanej nam równości, system ochrony zdrowia powinien przewidywać możliwości i procedury nie tylko mechanizmów współpłatności, ale szerzej mechanizmów współpartycypacji. Mechanizmów od obecnych praktycznie w Polskim systemie, choć bez ustrojowego potwierdzenia.
Sądzimy, że odpowiadając na presję przedstawionego wzrostu cyfrowego różnicowania technologii medycznych, w ciągu kilku lat, ten trudny politycznie problem ustrojowego osadzenia zasady współpłatności, zostanie wreszcie uregulowany.
Regulacje te powinny objąć ustrojowy postulat subsydiarnego wsparcia dla równości w korzystaniu z usług medycznych, jako reakcji na nierówności zasobów finansowych, którymi może rozporządzać konkretny pacjent przy podejmowaniu decyzji o wyborze optymalnej dla siebie procedury. Czyli ujmując ograniczenia od strony pacjenta, subsydiarność powinna osłabiać bariery osobistych zasobów finansowych, dla uzyskania oczekiwanej terapii.
Propozycja 3:
Subsydiarność dla równości
System ochrony zdrowia powinien respektować zasadę subsydiarnego wsparcia równości, poprzez stosowanie mechanizmu powiązania uprawień pacjenta przy podejmowaniu decyzji o formie wykorzystania ubezpieczenia zdrowotnego dla finansowania procedury terapeutycznej, z jego wcześniejszą aktywnością jako uczestnika Zintegrowanego systemu profilaktyki medycznej, określaną jako zasada Pierwszeństwo do zdrowia.
(4) Waga opinii o modernizacji systemu
Modernizacja systemu ochrony zdrowia jest zagadnieniem istotnym dla każdego obywatela, dla każdej rodziny, dla każdej wspólnoty. Perspektywa tej modernizacji przewiduje zmiany w kulturze gospodarowania, zwiększające znaczenie samodzielności i solidarności w podnoszeniu dobrostanu społecznego. Te, wywołane przez cyfrowe poszerzenie czasu i przestrzeni naszej kultury, procesy zmian w społecznej gospodarce rynkowej, są przedmiotem internetowych rozważań w wielu społecznościach.
Dlatego podejmując inicjatywę Ministra Zdrowia, zapraszamy do przedstawiania opinii o naszych trzech propozycjach.
Szczególnie istotne będą dla nas opinie zawodowców codziennej troski o zdrowie, czyli opinie lekarzy rodzinnych.
Sądzimy, że to właśnie ta perspektywa, perspektywa lekarzy wspierających zawodowo kulturę solidarności międzypokoleniowej, powinna przesądzać w ocenach propozycji strategii modernizacji Polskiego systemu ochrony zdrowia.
Andrzej Madej
Przewodniczący Grupy Inicjatywnej
Krakowskiej Strategii Profilaktyki Medycznej
