Czy Polska od 1 lipca 2015 roku rezygnuje ze zwalczania korupcji….

      W niniejszych rozważaniach (inne w oddzielnych publikacjach) postaram się przeanalizować możliwe konsekwencje wprowadzenia do procedury karnej art. 168a kpk.

    Od 1 lipca 2015 roku obowiązuje w polskiej procedurze karnej przepis, który uznaje za niedopuszczalne przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art.1§1 kodeksu karnego (odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia) - art.168a kpk.

      Jak dotąd głównym narzędziem stosowanym przez państwo w walce z korupcją był przepis umożliwiający służbom, w tym policji i służbom specjalnym (9), po spełnieniu określonych warunków oraz uzyskaniu zgody sądu, dokonanie w sposób niejawny kontrolowanego przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej, nabycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub obrót są zabronione m.in. art.29 ustawy o ABW oraz AW, art.19 ustawy o CBA, art.19a ustawy o Policji, oraz odpowiednie przepisy ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, ustawy o Kontroli Skarbowej.

    Czynności operacyjno-rozpoznawcze, o które wskazałem powyżej, mogą polegać na złożeniu propozycji nabycia, zbycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi, albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej oraz mogą być niejawnie rejestrowane za pomocą urządzeń służących do rejestracji obrazu lub dźwięku.

    Analiza prawno-karna w/w czynności prowadzi do jednoznacznego wniosku wypełniania przez te działania/czynności przesłanek przestępstwa z art. 235 kodeksu karnego (kto, przez podstępne zabiegi, kieruje przeciwko określonej osobie ściganie o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne albo w toku postępowania zabiegi takie przedsiębierze, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3).

    Ustawodawca, aby zapobiec w/w odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy służb ustanowił w ustawach ich obejmujących kontratypy wyłączające odpowiedzialność karną takiego funkcjonariusza, np. nie popełnia przestępstwa, kto, będąc do tego uprawnionym, wykonuje czynności określone w art. 19 ust. 1, jeżeli zostały zachowane warunki określone w art. 19 ust. 3 – art. 21 ustawy o CBA, art. 32 ustawy o ABW oraz AW, art. 144a ustawy o Policji itd. dot. innych służb..

     Przechodząc do meritum czynem zabronionym określonym w art. 168a kpk jest zachowania o znamionach określonych w ustawie karnej i jest to pojecie nie zawsze tożsame z pojęciem prawnym przestępstwa, np. ktoś może swoim zachowaniem dopuścić się czynu zabronionego ale nie popełnić przestępstwa. W tych właśnie przypadkach stosowane są kontratypy ustawowe np. wspomniany wyżej art. 21 ustawy o CBA, art. 32 ustawy o ABW oraz AW, czy obrona konieczna (art.25 kk), stan wyższej konieczności art.26 kk), dozwolone ryzyko (art.27 kk) itd.

   Powyższe prowadzi do wniosku, że funkcjonariusz np. CBA wykonywujący w/w czynności  polegające na stosowaniu art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o CBA, to jest złożeniu propozycji np. przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej, popełnia czyn zabroniony określony w art. 235 kk ale nie popełnia przestępstwa ponieważ wyłącza to kontratyp z art. 21 ustawy o CBA itd. (nie popełnia przestępstwa, kto, będąc do tego uprawnionym, wykonuje czynności określone w art. 19 ust. 1, jeżeli zostały zachowane warunki określone w art. 19 ust. 3).

    Tak więc, przyjmując treść art. 168a kpk, który ze względu na użyte w nim jednoznaczne pojęcia prawne nie wymaga dodatkowych wykładni, w przypadku wystąpienia w materiale procesowym dowodów opartych bezpośrednio lub pośrednio na stosowaniu przez funkcjonariuszy policji, cba lub służb instytucji  kontrolowanego przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej, nabycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub obrót są zabronione – sąd będzie zobligowany uznać za niedopuszczalne przeprowadzenie i wykorzystanie takich dowodów ponieważ zostały uzyskane do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego określonego w art. 235 kodeksu karnego. Co za tym idzie zapewne, przy braku innych dowodów oskarżonego-ych uniewinniać…………..

    Rozumiem, że użyte a art. 168a kpk pojecie czyn zabroniony zamiast przestępstwo miało na celu przyspieszenie postępowania, a nie jego zawieszenie do czasu aż sąd rozstrzygnie czy było to przestępstwo i kto je popełnił, ale muszą być zachowane jakieś granice przy tworzeniu spójnego prawa…..

     Czy o to chodziło ustawodawcy ………., czy może to tylko zwykle niedopatrzenie……...