Precyzyjnie w/w pytanie powinno brzmieć, czy w NIK na stanowiskach decyzyjnych, funkcyjnych, kontrolnych pracują osoby, które w latach 22 lipca 1944 roku do 31 lipca 1990 roku pracowały, pełniły służbę lub były współpracownikami organów bezpieczeństwa państwa. Czy są potrzebne zmiany w ustawie o NIK nie tylko w w/w zakresie…
W dniu 22.11.2018 roku Sejm RP uchwalił ustawę, zgodnie z którą w służbie zagranicznej nie może być zatrudniona osoba, która w latach 22.07.1944 r. do 31.07.1990 r. pracowała, pełniła służbę lub była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa.
Za przyjęciem w/w ustawy na 460 posłów za głosowało aż 375, a tylko 28 było przeciwnych i ośmiu wstrzymało się od głosu.
Od dnia 01.10.2018 roku obowiązuje ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, zgodnie z którą członkiem rady uczelni, członkiem senatu uczelni, członkiem Komisji Ewaluacji Nauki, Rady Doskonałości Naukowej, Polskiej Komisji Akredytacyjnej czy profesorem tytularnym może zostać osoba, która "w okresie od dnia 22.07.1944 r. do dnia 31.07.1990 r. nie pracowała i nie pełniła służby w organach bezpieczeństwa państwa.. oraz nie współpracowała z tymi organami”. Powyższa ustawa nie ma zastosowania do członków Polskiej Akademii Nauk ani stanowisk kierowniczych w PAN….
W/w przesłanka negatywna zatrudnienia, służby obowiązuje już z oczywistych względów w prawie wszystkich newralgicznych instytucjach, służbach naszego Państwa, a MSZ był jednym z ostatnich w tym zakresie, ale czy na pewno…
Najwyższa Izba Kontroli kontroluje m.in. działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych, może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych oraz działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców) w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa - art. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 524 z późn.zm.).
Pracownikami Najwyższej Izby Kontroli są: prezes, wiceprezesi, dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli, kontrolerzy oraz pracownicy zatrudnieni na stanowiskach administracyjnych i obsługi.
Prezes, vice prezesi oraz dyrektor generalny NIK oraz pracownicy NIK nadzorujący lub wykonujący czynności kontrolne maja obowiązek złożenia oświadczeń lustracyjnych ale złożenie tzw. pozytywnego oświadczenia nie pociąga za sobą żadnych skutków. To samo dotyczy 7 przedstawicieli nauk prawnych i ekonomicznych, wyznaczonych w skład kolegium NIK, które podejmuje kluczowe decyzje …
Uwzględniając powyższe należy rozważyć, czy nie uzupełnić przepisy ustawy o NIK o dodanie w/w przesłanki negatywnej w zakresie mianowania prezesa, wiceprezesów, dyrektora generalnego oraz kontrolerów NIK przyjmując w większości uzasadnienie zmian w tym zakresie m.in. w wymienionych powyżej ustawach.
W tak newralgicznej dla funkcjonowania państwa instytucji „wprowadzenie negatywnej przesłanki zatrudnienia pozostaje „w zgodzie z oceną okresu komunizmu wynikającą z Konstytucji RP i dotychczasowego ustawodawstwa”. Polskie prawo wiąże już od szeregu lat negatywne konsekwencje z faktem pracy w służbie oraz współpracy z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Projektowane rozwiązanie nie stanowi zatem novum w systemie prawa, a jedynie rozwinięcie tendencji już w nim obecnych, zweryfikowanych pozytywnie przez Trybunał Konstytucyjny i niekwestionowanych co do zasady przez przeważającą część doktryny.”
Z ujawnionych informacji i katalogów IPN wynika, że służby komunistyczne werbowały m.in. na donosicieli nie tylko osoby czynne zawodowo ale także studentów, a nawet uczniów najstarszych klas szkół średnich. Przyjmując, że np. w 1989 roku ktoś miał 25 lat, to dziś taka osoba ma 54-55 lat, a osoby w takim wieku często pełnią znaczącą rolę w hierarchii służbowej różnych instytucji, organów……..
Należy także zauważyć, że w 2019 roku będziemy obchodzili 100 rocznicę powołania Najwyższej izby Kontroli ( w dniu 8.02.1919 r. na mocy dekretu wydanego 7.02.1919 r. przez Naczelnika Państwa została powołana Najwyższą Izbę Kontroli Państwa), natomiast obecna sytuacja w NIK jest nie najlepsza...
W 2018 roku Sejm RP ponownie (3) nie przyjął sprawozdania z działalności Najwyższej Izby Kontroli. W kolejnych uzasadnieniach stwierdzano, że NIK jest źle zarządzana, a praca kontrolerów jest nadmiernie zbiurokratyzowana. Złe zarządzanie "nie przełożyło się na efekty pracy zewnętrznej NIK", a prezes NIK i jego zastępcy powinni podjąć "działania naprawcze".
Przepisy ustawy z dnia 23.12.1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (sprzed 24 lat) nie są w pełni dostosowane do współczesnych wymagań, a obecnie w NIK nie toczą się żadne prace nad zmianą w/w ustawy bądź nad nowym projektem.
Głośnym echem wśród pracowników NIK odbija się ostatnio postępowania dyscyplinarne prowadzone przeciwko pracownikowi, który krytykował działania prezesa. Także nagrody przydzielane w NIK, w tym prezesowi i wiceprezesom, ich wysokość budzą pewne wątpliwości, w szczególności, gdy ich medialne ujawnienie zostało dziwnym zbiegiem okoliczności nagle przykryte informacjami o wysokości nagród członków rządu….
Obecnie przed sądem toczy się proces karny, w którym obecny prezes NIK jest oskarżony o popełnienie przestępstw kryminalnych (wniosek o uchylenie immunitetu został złożony w poprzedniej kadencji Sejmu, w którym większość polityczną miał inna opcja polityczna niż obecnie, a wniosek złożyła prokuratura funkcjonująca na podstawie poprzedniej ustawy o prokuraturze). Dodatkowo w Sejmie w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej toczy się postępowanie w sprawie obecnego prezesa NIK w zakresie postawienia przed Trybunał Stanu.
Ze względu na w/w sytuację prezesa, morale pracowników, w tym ich stosunek do prezesa jest na pograniczu wypowiedzenia szacunku i lojalności. Wśród pracowników krążą niewybredne opowieści o powodach ciągłego „lansowania” się prezes w mediach społecznościowych, w tym powodów wybierania i nagłaśniania konkretnych wyników kontroli, a nie innych…
Czy taki NIK, pod takim zarządem ma wstępować w kolejny wiek działalności, czy jest w stanie przygotować nowelizację lub nowy projekt ustawy o NIK odpowiadający współczesnym wyzwaniom…….
ps. Rozumiem, że istnienie zasada domniemania niewinności ale każdy czyn rozpatrywany pod względem karno-prawnym jest oceniany także pod względem etyczno-moralnym. Abstrahując od wyniku przyszłego wyroku w w/w sprawie, nie można zapomnieć o treści nie podważonych przecież nagrań rozmów prezesa NIK z innymi podejrzanymi….
Tego po prostu nie da się pominąć. W sytuacji gdy niezaprzeczalnie podważone są także podstawy etyczno-moralne i to kierownika jednostki newralgicznej dla funkcjonowania państwa, to stoi przed nim tylko jedna decyzja, która jest w kwestii honoru i godności danej osoby……….
Decyzja byłego szefa KNF w tym zakresie może być przykładem. Funkcjonariusz publiczny zawsze powinien na pierwszym miejscu uwzględniać interes państwa, w tym szacunek i zaufanie obywateli do instytucji, którą kieruje, a nie żaden inny …..
Niekiedy dla dobra Państwa trzeba podejmować decyzje, które niekoniecznie są dobre dla je wydającego. W służbie Państwu zawsze trzeba się z tym liczyć, a stanowiska, funkcje nie są przypisane na wieczność, kto o tym nie pamięta ten Państwu i instytucji którą kieruje co najmniej szkodzi….
