Kilkanaście dni temu wysłałem męczący mnie problem językowy do internetowej poradni, aby znaleźć pocieszenie i jakieś słowa otuchy.
Panie Profesorze! Nowa encyklopedia PWN SA podaje w internecie:
ŚAHDŹAHANPUR, Szahdżahanpur, hindi Śahjahanpur, ang. Shahjahanpur, m. w pn. Indiach...
ŚAIWASIDDHANTA, jeden z 3 gł. ind. systemów filoz. śiwaizmu; jego gł. kategorie to: Bóg (pati), dusze (paśu) oraz więzy (paśa)...
ŚAKTYZM, kult śakti; w śaktyzmie postać boga schodzi na drugi plan...
ŚARAWATI, ang. Sharavati, hydrowęzeł w pd.-zach. Indiach, w stanie Karnataka, na rz. Śarawati...
ŚIWAIZM, jedna z 3 gł. religii hinduskich;
BANGLADESZ, Baladeś (bengalskie), Bangladesh (ang.), Ludowa Republika Bangladeszu, Gana-prajatantri Baladeś (bengalskie), People's Republic of Bangladesh, państwo w pd. Azji, nad Zat. Bengalską...
ĆAJTANJA, Czajtanja, właśc. Wiśwambhara (ok. 1485-1533), ind. mistyk; reformator wisznuizmu w Bengalu...
ĆAJTJA, czajtja, typ świątyni ind., gł. buddyjskiej, w formie wydłużonej sali, podzielonej rzędami filarów na nawę gł. z półokrągłą apsydą, gdzie wznosi się stupa, oraz niższe nawy boczne, tworzące obejście wokół stupy; przy wejściu przedsionek z emporą i dużym oknem (kudu); ćiajtje [o, tu chyba błąd!] z kamienia, cegły i drewna nie zachowane...
ĆALUKJOWIE, dynastia ind., panująca w VI-XII w. w Dekanie; założyciel dynastii, Pulakeśin I, ustanowił swą władzę na terenach wokół Watapi (ob. Badami) w Bidźapurze... i osadził na nich brata, Dźajasimhę (655)... rywalizację o Wengi podjęła dyn. Ćolów...
ĆANAKJA, Kautilja (IV-III w. p.n.e.), ind. minister króla Ćandragupty Maurji...
ĆAND BARDAI (XII w.), poeta ind., tworzący w dialekcie dingal (dawny dialekt języka radźasthani); nadworny poeta władcy Adźmeru - Prythwiradźi Ćauhana III; autor wielkiego dzieła Prythwiradźraso ('poemat o Prythwiradźu')...
ŹOBAL MOHAMMAD HAJDAR, Muhammad Hajdar Żobal (?-1959), afgański teoretyk literatury...
DŹAMŚEDPUR, Dżamszedpur, hindi Jamśedpur, ang. Jamshedpur, m. w pn.-wsch. Indiach, w stanie Bihar, na wyż. Ćhota Nagpur...
DŹAJADEWA (ok. XII w.), ind. poeta sanskr. z Bengalu...
DŹINIZM, dźajnizm, system rel.-etyczny utworzony w Indiach ok. VIII w. p.n.e. przez Parśwę, w założeniu ateistyczny; zreformowany w VI w. p.n.e. przez Wardhamanę Mahawirę, zw. Dźiną... Obecnie zwolennicy dźinizmu grupują się przeważnie w Gudźaracie i Radźasthanie;
DŹUZEL BOGOMIL (ur. 1939), pisarz maced.
Ponieważ są to oficjalne hasła zawarte w poważnej encyklopedii, przeto mam pytania -
wg jakich zasad konstruowane są tego typu polskie wyrazy? Jak je Pan znajduje? Czy nie ma Pan trudności z ich wymawianiem? Dlaczego nie są one "zaokrąglane" do "bardziej polskich kształtów"? Dam przykład - na cześć Darwina mamy darwinizm, a (gdyby iść tropem podanych wyrazów) moglibyśmy mieć daruynizm lub darłynizm. Przewinęła się tam nazwa Bengladeś zamiast Bengladesz, zatem już widać, że można było owe ś, ź, ć "zaokrąglić" w kierunku sz, dz, cz, nieprawdaż? Pozdrawiam z Gdyni!
Liczyłem na krótką i rzeczową odpowiedź, ale nie przeliczyłem się tylko w pierwszej części moich oczekiwań... A myślałem, że specjalista w dziedzinie naszego języka będzie bardziej wylewny... Oto odpowiedź - Bardzo proszę zwrócić się z pytaniami i z wątpliwościami do wydawnictwa PWN. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.
Patrząc na angielskie wersje widzę (nie bez uczucia zazdrości), że Anglicy przyjęli pisownię np. sh, którą my moglibyśmy przyjąć jako sz, a przyjęliśmy jako ś. A słowo typu Ćanakja? Nie dość, że początkowe ća, to jeszcze niezgodne z obecnymi zasadami kja. Napomknięto o dynastii Ćolów. Czy nasi językoznawcy bardzo by się obrazili, gdyby ich nazwać Ćólami?
Dlaczego nie tylko w gospodarce, polityce (i w wielu innych dziedzinach), ale również w dziedzinie słowotwórstwa, my (jako Polacy), okazujemy się nieudacznikami? Dla mnie jest to sytuacja męcząca i żenująca. Popadam we frustrację i obcym zazdroszczę ich języka - znowu są lepsi od nas! No i nadal, jako Polak interesujący się swoim językiem, nie rozumiem, w jaki sposób fachowcy od naszego języka w rozmaitych encyklopediach i słownikach zamieszczają dziwaczne pseudopolskie słowa, które przypominają bełkot, bo przeciez nijak nie można ich wymówić. Dzielnie i z patriotyzmem znoszę wyrazy gżegżółka oraz kszyk, szlag mnie trafia na "polskie" słowa zamieszczane w dyktandach z naszego (sic!) języka: beaujolais, businessman, chargé d'affaires, college'u, five o'clock, randez-vous, scrabble'a, tournée, vis-a-vis, ale omawiane słownictwo jest po prostu powalające!
