"Polski Pas Graniczny" - obszar zaznaczony na czarno
Polski Pas Graniczny (niem. Polnischer Grenzstreifen) opisuje terytoria, które Imperium Niemieckie zamierzało włączyć do Niemiec kosztem dawnych ziem Królestwa Polskiego (Kongresowego). Polska (i żydowska) ludność zmiaszkująca te tereny miała być wysiedlona, a na jej miejsce przybyć mieli niemieccy koloniści. Projektowany obszar Polskiego Pasa Granicznego wynosić miał 30 000 km2 (obejmował więc mniej więcej obszar Belgii), wysiedlenia miały objąć ok. 2 mln. ludzi. Tzw. Polski Pas Graniczny" miał także, poza zdobyciem przestrzeni życiowej dla Niemców, oddzielić Polaków zamieszkujących tereny zaboru pruskiego (przede wszystkim Wielkopolskę) od tych z Królestwa Kongresowego. Nie został zrealizowany z powodu porażki państw centralnych w I wojnie światowej.
W lipcu 1917 r. naczelne niemieckie dowództwo (Ludendorff), w ramach debaty nt przyłączenia "pasa granicznego" do Niemiec, przedstawiło własny projekt, wysiedlenie miało objąć pomiędzy 2 a 3 mln. Polaków i Żydów, na ich miejsce przybyć mieli niemieccy koloniści. Polacy z Prus, a zwłaszcza Wielkopolski mieli zaś zostać "wsparci" w tym by wynieść się do będącego pod niemiecką kontrolą Królestwa Polskiego.
Mniejszość niemiecka żyjąca w Kongresówce, która wcześniej naciskała na włączenie do Niemiec terytorium aż po Łódź, w liście do niemieckiego rządu wsparła powyższe propozycje.*
"Widzimy - pisali w owym memorjale - we wzmacnianiu się polskości, pod jakąkolwiek postacią, niebezpieczeństwo dla cesarstwa niemieckiego. Temu niebezpieczeństwu dałoby się zapobiec tylko przez zupełne odgraniczenie prowincyj wschodnich niemieckich od ośrodka polskości, od Warszawy. Jesteśmy przeto za przeunięciem na wschód niemieckiej granicy wschodniej. Sądzimy, że konieczną byłaby intensywna kolonizacja nowo przyłączonych obszarów; tutaj należy osadzać Niemców z innych części teraźniejszego Królestwa Polskiego etc."** (fragm. rozdziału "Niemcy łódzcy")
Niemiecki rząd zaakceptował te plany w marcu 1918 r., w kwietniu uzyskano poparcie w pruskiej Izbie wyższej(Preußisches Herrenhaus). W konsultacjach i konstruowaniu koncepcji uczestniczyli przedstawiciele szerokiego spectrum partii politycznych, politolodzy, przemysłowcy i organizacje jak Liga Pan-germańska.*
"(...) Nowy niemiecki porządek w Europie oparty był o doktrynę polegającą na „odepchnięciu Rosji w miarę możności od granicy niemieckiej i złamaniu jej panowania nad nierosyjskimi ludami wasalnymi". Polska miała być ważnym rynkiem zbytu i obszarem tranzytowym dla niemieckiego eksportu do Rosji (....)
Szczególnym restrykcjom podlegały prace historyczne i etnograficzne, gdyż „...uczeni okupanci bardzo gorliwie przygotowywali dla siebie grunt naukowy do poznania kraju, który uważali już za teren przyszłej eksploatacji"3. W tym celu generał gubernator Hans von Beseler ustanowił komisję badaczy niemieckich, którzy zbierali wszelkie przydatne materiały i informacje geograficzne, geologiczne, historyczne i etnograficzne..." ***
"Ton komentarzy [do zdjęć] znakomicie wpisywał się w całą politykę niemiecką wobec ziem polskich i spełniał oczekiwania stawiane badaczom niemieckim przez władze generał gubernatorstwa - traktujące te ziemie jako teren przyszłej eksploatacji." ***
***
Rozwinę w przyszłości (?)
(*) http://en.wikipedia.org/wiki/Polish_Border_Strip
(**) Aleksander Kraushar, Warszawa podczas okupacji niemieckiej 1915-1918, Lwów (1921), s.39. http://www.biblioteka.warszawa1939.pl/books/book/okupacja/53.jpg
(***) Anna Topolska, "Warszawa na niemieckich fotografiach z okresu I wojny światowej"
http://mazowsze.hist.pl/37/Almanach_Muzealny/799/2003/27352/
Inne tematy w dziale Kultura
