Andrzej Owsiński
Szanse pokoju na Ukrainie
Po przeszło dwóch miesiącach wojny obie strony dojrzały do jej zakończenia. Rosja może wprawdzie kontynuować dzieło zniszczenia Ukrainy, ale skutki jej kontynuowania są coraz dotkliwsze w samej Rosji. Rozsądek, jeżeli takim w ogóle Putin i jego otoczenie są w stanie się kierować, wskazuje na, może już ostatnią, szansę umożliwiającą wyjście z twarzą z kompromitującej awantury. Można ogłosić że cele wojskowej interwencji zostały osiągnięte w postaci rozszerzenia terytorium „republik donieckich”, a także został stworzony most między Rosją i Krymem. Resztę rozbitego i wyludnionego kraju można pozostawić Ukrainie takiej jak jest obecnie.
Takie rozwiązanie zostanie przyjęte z pełną akceptacja w Niemczech, które jeszcze wraz z niektórymi krajami europejskimi będą miały satysfakcję ze swojego dotychczasowego stanowiska w sprawie. Natomiast rząd w Kijowie nie może akceptować jakiejkolwiek aneksji terytorium swojego państwa. Zatem zawarcie pokoju na „złagodzonych” warunkach rosyjskich jest nie do przyjęcia przez stronę ukraińską. Natomiast, ze względu na pilną potrzebę wstrzymania procesu niszczenia Ukrainy Kijów może się zgodzić na zawieszenie broni bez określania czasu jego trwania. Umożliwi to powrót ludzi do miejsc zamieszkania i rozpoczęcie odbudowy po zniszczeniach.
Jest to rozwiązanie tymczasowe, które może trwać przez długie lata, mimo braku satysfakcji po obu stronach.
Jeżeli jednak okaże się, że Putin nie zrezygnuje z ostatecznego zniszczenia wrogiej Ukrainy, lub wciągnięcia jej do strefy rosyjskiego władania, to wojna musi się dalej ciągnąć, z różnymi możliwościami rozwiązania, a mianowicie:
Wariant 1 rosyjski: Kijów porażony rozmiarami zniszczeń i depopulacji kapituluje, powstaje faktycznie rosyjska granica na Ukrainie obok białoruskiej, a kraje bałtyckie, Polska, Węgry, Rumunia i Słowacja stają się „krajami przygranicznymi Rosji”.
Chcąc nie chcąc, będą musiały podporządkować się rosyjsko-niemieckiemu układowi.
Wariant 2 proniemiecki: Ukraina nie godzi się na warunki rosyjskie, ale przyjmuje z określonymi modyfikacjami program „normandzki” i Niemcy stają się gwarantem odpowiednio ograniczonej niezależności rządów w Kijowie w stosunku do Rosji przy zabezpieczeniu rosyjskich interesów.
Wariant 3 prounijny: Rosja godzi się na „europeizację” Ukrainy pod warunkiem wspólnej gwarancji Rosji i innych zainteresowanych krajów na swoistą kuratelę nad jej neutralizacją i ustanowieniem dobrosąsiedzkich stosunków z Rosją wraz z Białorusią, Polską, Rumunią, Węgrami i Słowacją.
Wtórnym skutkiem przyjęcia wprowadzenia warunków rosyjskich może być bunt tych obwodów które w wyniku grabieży stalinowskich zostały włączone do Sowieckiej Ukrainy. Mogą one uznać, że taka Ukraina im nie odpowiada i udają się pod opiekę krajów byłej przynależności państwowej, a więc obwody: wołyński, rówieński, tarnopolski i stanisławowski (obecnie iwanofrankowski) oraz lwowski udają się pod opiekę Polski, czerniowiecki (Bukowina) pod opiekę Rumunii, zakarpacki – Węgier.
Pozostaje możliwość wygrania wojny przez Ukrainę, wówczas rysują się inne warianty, a mianowicie:
Wariant 1 ukraiński. Rosja w wyniku przegranej wycofuje się całkowicie z terytorium Ukrainy pozostawiając otwartą kwestię przynależności Krymu. Ukraina zyskuje pełną swobodę decyzji o możliwości wejścia do NATO i UE, otrzymując wielką pomoc w odbudowie, a także odszkodowania od Rosji.
Realizacja tego wariantu byłaby możliwa w przypadku obalenia Putina i ustanowienia w Rosji ustroju demokratycznego, dążącego do pokojowego ułożenia stosunków ze wszystkimi sąsiednimi krajami. Równocześnie musiały by nastąpić poważne zmiany w stosunkach wewnątrzunijnych z pozbawieniem Niemiec wiodącej roli.
Wariant 2 proeuropejski: Zwycięska Ukraina rezygnuje z zabiegów o wejście do NATO w zamian za międzynarodowe gwarancje jej niezawisłości, nie rezygnuje natomiast z wejścia do UE, otrzymując zapewnienie poparcia przez zainteresowane kraje z Niemcami włącznie.
Następuje zwrot przez Rosję zagrabionych ziem i majątku z możliwością powtórzenia krymskiego referendum pod nadzorem europejskim. Odbudowa Ukrainy staje się zadaniem ogólnoeuropejskim.
Wariant 3 „jagielloński”: Wraz z upadkiem reżymu Putina pada i reżym Łukaszenki. Polska, Ukraina, Białoruś, kraje bałtyckie i ewentualnie inne graniczące bezpośrednio, tworzą wspólnotę obronną afiliowaną przy NATO i UE. Jej zadanie obejmuje zarówno stworzenie łącznej siły zdolnej do przeciwstawienia się zewnętrznym agresjom i dywersji wewnętrznej, jak i zapewnienia odpowiedniego rozwoju gospodarczego w celu osiągnięcia poziomu europejskiego.
Ta wspólnota ma szansę odegrania najważniejszej roli w życiu Europy – stworzenia bastionu europejskiej, chrześcijańskiej kultury, dążąc do zjednoczenia, lub przynajmniej współdziałania chrystianizmu greckiego i łacińskiego.
Dla nas, szukających od wieków remedium na złowieszczą dominację niemiecko-rosyjską w środkowej Europie, najlepszą gwarancję jego osiągnięcia jest wariant „jagielloński”. Nieodzownym warunkiem jego realizacji jest jak najszybsze stworzenie podstaw i uzyskanie poparcia zarówno anglosaskiego, jak i znacznej liczby krajów europejskich. Problemem będzie pozyskanie odpowiednich pieniędzy na odbudowę.
W Europie znajdują się one w dyspozycji niemieckiej, pozostaje zatem szukania wsparcia amerykańskiego. Po odżyciu Lend Lease nastąpi pora na plan Marshalla bis. Dla Stanów Zjednoczonych jest to okazja do odzyskania utraconych wpływów w Europie. Nie może być to jednak forma narzucania swojej, zależnej od aktualnie rządzącej w USA opcji, koncepcji ustrojowej w Europie. Ze Stanami Zjednoczonymi jedynie układ partnerskiego wzajemnego poszanowania daje gwarancję trwałości i skuteczności działania.
Największą przeszkodą w stworzeniu systemu pokoju i bezpieczeństwa w Europie jest obecna struktura UE. Ten biurokratyczny twór, służący niemieckiemu władaniu, nie nadaje się do budowy zjednoczonej Europy. Potrzebne są nowe założenia prawdziwej wspólnoty narodów, posiadających własną osobowość państwową. Jeżeli wewnętrzne formy życia tych narodów nie przeszkadzają we współdziałaniu to należy je uszanować, Brak takiego ustosunkowania się ze strony obecnej UE decyduje o jej całkowitej nieprzydatności w perspektywie rozwoju Europy. Warunkiem wstępnym jej rozwoju jest stworzenie prawdziwie wolnego, wspólnego rynku wywodzącego się z założeń europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, a następnie EWG. UE ten rynek zniszczyła celowo dla stworzenia uprzywilejowanego usytuowania kilku wybranych krajów, skoncentrowanych wokół Niemiec. Rozbudowany ponad miarę system dotacji i reglamentacji powoduje stagnację, której najlepszym wyrazem jest fakt, że przed powstaniem UE kraje do niej należące w sumie uzyskiwały dochód liczony w PKB na poziomie wyższym od Stanów Zjednoczonych, a obecnie niższy.
Zwycięstwo na Ukrainie i powstanie nowego układu w środkowej Europie wraz z dokonaniem głębokich zmian w Rosji w wyniku upadku reżymu postkomunistycznego, stworzą podstawy do budowy całkowicie nowej organizacji wspólnoty europejskiej.
