Ekonomiczny kurs sprawiedliwego Kazachstanu
W swoim przemówieniu do narodu 1 września 2023 r. prezydent Kazachstanu Kassym-Jomart Tokajew wyjaśnił swoje plany i cele w zakresie niezbędnych zmian w celu całkowitej przebudowy gospodarczej kraju.
Przegląd:
Przemówienie zatytułowane „Economic Course of a Just Kazakhstan” w języku angielskim zawierało mnóstwo szczegółów na temat tego, w jaki sposób główne reformy gospodarcze powinny i już w coraz większym stopniu zapewniają większą sprawiedliwość dla każdego obywatela kraju!
Publiczność obejmowała urzędników państwowych, przedstawicieli izb parlamentarnych i społeczeństwa obywatelskiego, ale publicznością było całe społeczeństwo.
Nawet jeśli w przemówieniu Prezydenta poruszono inne tematy, to nadal dominowała gospodarka, zdaniem Bill Clinton „it's the economy, stupid”, który tym legendarnym hasłem podsumował w kilku słowach, że ostatecznie to sytuacja gospodarcza to ci, którzy decydować o dobrobycie i nieszczęściu kraju.
Recenzja:
Tokajew przypomniał także, że duża liczba zapowiadanych przez niego działań została już wdrożona, np. podwojono pensje nauczycieli, znacznie zwiększono pensje personelu medycznego, a w ramach własnego projektu czterystu nowych, znakomitych były realizowane Wyposażone szkoły, a zwłaszcza na obszarach wiejskich utworzono ponad trzysta placówek służby zdrowia.
Nastąpiła reforma systemu emerytalnego, utworzono narodowy fundusz na rzecz dzieci i około ośmiu milionów hektarów ziemi, którą ludzie nielegalnie zawłaszczyli w poprzednich latach, zwrócono w ręce państwa, co zapewniło wszystkim gwarantowany zysk w kraju.
Oprócz tych skutecznych środków gospodarczych wprowadzono także wiele pozytywnych innowacji w obszarach politycznych.
W ten sposób powstała nowa, trwała równowaga pomiędzy różnymi organami państwa, od rządu po administrację.
Kazachstan przekształcił się w republikę prezydencką z podziałem władzy, odpowiedzialnym rządem, wpływowym parlamentem i regularną możliwością wyrażania przez społeczeństwo swoich opinii i pomagania w kształtowaniu przyszłości we wszystkich kwestiach o większym znaczeniu.
Ponadto osiągnięto znaczny i trwały postęp w obszarze praw człowieka, a niezależność sądownictwa została znacznie wzmocniona.
Nowy kurs:
Wracając do planów gospodarczych, Prezydent Tokajew tak nakreślił najważniejsze aspekty nowego kursu:
Kluczowymi czynnikami będą sprawiedliwość, inkluzywność i pragmatyzm. Wiąże się to także z odejściem od „planów długoterminowych”, jak miało to miejsce w czasach Związku Radzieckiego i później.
Wszystko, co ma ogromne znaczenie, powinno zostać wdrożone w ciągu maksymalnie trzech lat, także po to, aby zawsze móc reagować na nowe wydarzenia.
Należy wykorzystać ogromny potencjał Kazachstanu i wykorzystać przewagi konkurencyjne, jakie kraj ten zawsze posiadał dzięki bogactwu surowców i idealnemu położeniu geograficznemu.
Z jednej strony powinno się to odbywać poprzez wzmocnienie „klasycznych” gałęzi przemysłu, także w celu zapewnienia samowystarczalności.
Z drugiej strony sektorowi produkcyjnemu należy zapewnić lepsze warunki i, co nie mniej ważne, trzeba będzie zwrócić większą uwagę na dywersyfikację gospodarki.
Jeśli chodzi o przemysł ciężki, koncentracja będzie miała miejsce w wielu obszarach, takich jak obróbka metali, chemia ropy, gazu i węgla, inżynieria ciężka, konwersja i wzbogacanie uranu oraz produkcja komponentów motoryzacyjnych i nawozów.
Aby poprawić wykorzystanie zasobów i zabezpieczyć długoterminową produkcję, jednym z zadań rządu będzie zwiększenie do 2026 roku obszaru badań geologicznych i geofizycznych z obecnych 1,5 mln do co najmniej 2,2 mln km2.
Wyraźnym celem jest także trwała stabilizacja wzrostu gospodarczego na poziomie około sześciu do siedmiu procent rocznie, co doprowadzi do podwojenia produkcji całej gospodarki Kazachstanu do około 450 miliardów dolarów do 2029 roku.
Wymaga to jednak również pilnego wzmocnienia sektora inwestycyjnego, jasnych ramowych warunków udzielania kredytów i powrotu do cyklu gospodarczego, w którym pieniądz jest zamrożony w wyniku wcześniejszej działalności korupcyjnej.
Oczekuje się, że wartość tych „zamrożonych aktywów” będzie wynosić około pięciu miliardów dolarów.
Kazachstan powinien także ponownie stać się atrakcyjniejszy dla zagranicznych inwestorów i banków, zwłaszcza dla tych, którzy są zainteresowani długoterminowymi zyskami i działają dla obopólnych korzyści.
Oprócz głównych zmian makroekonomicznych istnieje również wiele mniejszych rzeczy, które wymagają reform.
Należy wyjaśnić przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące start-upów, firm komercyjnych i indywidualnych oraz innych filarów nowoczesnej gospodarki, a przeszkody biurokratyczne zdecydowanie uprościć.
Podobnie wiele jest jeszcze do zrobienia w obszarze prywatyzacji i całego sektora giełdowego, aby IPO stało się atrakcyjną opcją dla krajowych i zagranicznych spółek w Ałmaty-
Planowane są publiczne IPO szeregu podmiotów nadal będących własnością państwa, takich jak Air Astana i przedsiębiorstwo gazownicze QazaqGaz.
Podatki to także jeden z ważnych obszarów, w którym prezydent Tokajew zamierza całkowicie przeprojektować.
Planowana jest ciągła redukcja do 20 procent, połączona tutaj ponownie z jasnym i przejrzystym zestawem zasad, niezależnie od reputacji osoby lub projektu.
Organ podatkowy powinien stać się partnerem podatnika i placówką usługową, co byłoby pożądane także w innych krajach!
W tym kontekście rozważa się również większą cyfryzację wszystkich etapów w tych sektorach, a także zniesienie poszczególnych podatków, których pobranie wymaga większego wysiłku, niż wpływy przynoszą państwu.
Podjęte już rozwiązanie będzie miało pozytywny wpływ na około 1,8 mln osób; 1 stycznia 2024 r. płaca minimalna zostanie podniesiona do 85 000 tenge, co odpowiada około 185 dolarów.
Oznacza to również, że płaca minimalna w ciągu ostatnich trzech lat podwoiła się. Ogromne korzyści odniosą na tym także pracownicy sektora publicznego.
Aby wspierać rozwijającą się gospodarkę, należy także wzmocnić arterie, dlatego coraz większe znaczenie zyskuje sektor transportu.
Trasa transkaspijska jest jednym z tych kluczowych połączeń i będzie znacznie rozbudowywana, podobnie jak duża inwestycja w porcie Kuryk, który stanie się nowym klastrem logistycznym, podobnym do tego, który już istnieje w Aktau.
Międzynarodowy korytarz północ-południe, zapewniający Kazachstanowi dostęp do portów na perskim wybrzeżu, stworzy atrakcyjne połączenie także dla innych krajów, podwajając przepustowość kolei i wzmacniając rolę kraju jako węzła tranzytowego.
Sektor logistyki i wiele rodzajów firm z nim związanych ma również duże znaczenie w obszarze tworzenia miejsc pracy i infrastruktury.
Realizacja i wykorzystanie tego potencjału opiera się również na dobrych i konstruktywnych stosunkach, jakie Kazachstan utrzymuje ze wszystkimi sąsiadującymi państwami, w tym Rosją i Chinami.
Niezależnie od wszelkich planów w klasycznych sektorach gospodarki, Kazachstan również będzie podążał drogą do „zielonej gospodarki” poprzez rozwój energetyki odnawialnej, rozwój produkcji energii z wodoru, badania w zakresie magazynowania energii oraz rozwój instalacji Co² systemu handlowego.
Międzynarodowe Centrum Finansowe w Astanie ma stać się wiodącą platformą w całym regionie, na której odbywać się będzie handel „zielonymi” certyfikatami i inwestycjami.
Choć Kazachstan jest jednym z największych eksporterów uranu na świecie, obecnie w kraju nie ma elektrowni jądrowej, a mieszkańcy będą mogli głosować w sprawie tego, czy za jakiś czas należy ją zbudować.
Kontynuowana będzie ścieżka głosowania stałego, czyli wyborów, a w najbliższym czasie odbędzie się cała seria głosowań na szczeblu lokalnym.
Cyfryzację i wiele powiązanych czynników i sektorów należy promować nie tylko w finansach, ale należy wpływać na wszystkie obszary gospodarki i życia i czerpać z niej korzyści.
Kazachstan chce stać się eksporterem usług IT i zaoferować dużym zagranicznym firmom IT nową lokalizację, tworząc atrakcyjne warunki ramowe, np. w formie joint venture.
Krajowe know-how należy jednak wykorzystywać także do promowania na dużą skalę takich produktów, jak przetwarzanie i przechowywanie danych.
Nie tylko w branży IT, ale we wszystkich sektorach gospodarki należy stworzyć atrakcyjne zasady dla inwestorów krajowych i zagranicznych, takie jak zwolnienie z płatności podatkowych przez pierwsze trzy lata i tym podobne.
Trudnym balansem jest zawsze ochrona własnych przedsiębiorstw, konkurujących z firmami zagranicznymi – i tutaj Tokajew chce pójść prostą drogą, nie odcinając się od zewnątrz, ale jednak poprzez interwencję od wewnątrz.
Prezydent w swoim przemówieniu odniósł się także do sektora rolnego, celem strategicznym jest uczynienie Kazachstanu jednym z wiodących krajów na całym „kontynencie euroazjatyckim” w tym obszarze.
Spowoduje to całkowite przeprojektowanie w kierunku produktów, odmian i gatunków wyższej jakości. Towarzyszą temu działania mające na celu stymulowanie tych procesów, w tym w tym przypadku ponownie reforma ram podatkowych.
Aby zapewnić podstawowe dostawy i wielokrotny wzrost eksportu, konieczna jest najpierw konsolidacja kazachskich spółek rolniczych, ale realizacja już się rozpoczęła.
Na zakończenie Prezydent podkreślił, że za wszystkie te reformy i kroki pełną odpowiedzialność ponosi rząd.
Administracja prezydenta będzie z kolei koncentrować swoje wysiłki na strategicznym kierowaniu rozwojem społeczno-gospodarczym państwa, zagadnieniach polityki wewnętrznej i zagranicznej, obronności i bezpieczeństwa oraz polityce prawnej i personalnej.
Utworzone zostaną także dwa nowe ministerstwa, jedno ds. zasobów wodnych i nawadniania oraz jedno ds. sektora transportu.
Apel:
Tokajew zakończył swoje wystąpienie odniesieniem do odpowiedzialności jednostki w społeczeństwie:
„Wszyscy obywatele, zwłaszcza młodzi ludzie, powinni uosabiać najlepsze cechy, ponieważ stanowią one podstawowe wartości społeczeństwa. Każdy powinien starać się być patriotą, wykształconym, pracowitym, zdyscyplinowanym, odpowiedzialnym, uczciwym, oszczędnym i wrażliwym. „Jeśli każdy człowiek będzie odpowiedzialnym obywatelem, którego działania odpowiadają jego słowom, w kraju zapanuje sprawiedliwość”.
