Mówiąc szczerze, kompletnie nie rozumiem zamieszania jakie powstało wokół książki Jana Tomasza Grossa. Jednak jest jedna rzecz, której nie rozumiem jeszcze bardziej, mianowicie argumentów jakie "od zawsze" stosują wszyscy ci, którzy odzywają się gdy tylko ktoś napisze coś krytycznego o Polsce czy Polakach (a przynajmniej ich określonej części). Czy jeżeli za kilkadziesiąt lat ktoś ośmieli się napisać, że w Polsce wcale nie było tysięcy kilometrów autostrad to też się odezwą? Oczywiście ich potomkowie, ale pewnie argumentacja nie ulegnie znaczącej zmianie. Otóż podstawowy zarzut jest taki, że Jan Tomasz Gross atakuje Polskość, starając się zniszczyć obraz szlachetnych Polaków podczas wojny. Otóż ja jako Polak wcale obrażony się nie czuje, biorąc pod uwagę przysłowie, że "każdy ma obowiązek umrzeć za swój kraj gdy zajdzie potrzeba, ale nikt nie ma obowiązku dla tego kraju kłamać", uważam, ze T. Gross, ma święte prawo przypomnieć o krzywdzie jaka wydarzyła się jego narodowi i to nie tylko (o czym się powszechnie mówi) ze strony nazistów, ale i niektórych Polaków. Książka ta nie ma tytułu: "Prawda o Polsce dla klas I-III", opisuje tylko niechlubną część naszej (niektórzy się zachowują jakby tutaj był wyraz "niechlubnej" ) historii i co warto przypomnieć była to oddolna inicjatywa a nie systemowe działanie, inicjowane przez państwo jak to było w przypadku Niemców. Autor nie stara się przedstawić (siłą rzeczy) w negatywnym świetle Polaków tylko polskich antysemitów, przypomnieć, że tacy też byli. Szczególnie gdy widzi jak ich spadkobiercy ideowi, maszerują teraz dumnie w dzień odzyskania niepodległości, mieniąc się spadkobiercami prawdziwej polskiej tradycji. Dążę do tego, że w swoich działaniach Jan Tomasz Gross ideologicznie przypomina Armię Krajową (z racji tego, że są inne czasy inaczej z tym antysemityzmem stara się walczyć). Na dowód podam cytat komentarza jaki pojawił się pod jedną z moich notek (wiarygodność bardzo duża więc nie sprawdzałem):
"Zjawisko szmalcownictwa było traktowane przez Armię Krajową jako akt zdrady i karane śmiercią. 18 marca 1943 Kierownictwo Walki Cywilnej ogłosiło:
"Każdy Polak, który współdziała z ich morderczą akcją czy to szantażując, czy denuncjując Żydów, czy to wyzyskując ich okrutne położenie lub uczestnicząc w grabieży, popełnia ciężką zbrodnię wobec praw Rzeczypospolitej Polskiej i będzie niezwłocznie ukarany...""
Czyli wychodzi na to, że Polacy (przynajmniej członkowie Polskiego Państwa Podziemnego) z tamtych czasów mieli podobną opinię na temat czynnych antysemitów (czy po prostu przestępców wykorzystujących ich położenie) co dzisiaj prof. Gross.
Tak jak Polska ma prawo domagać się prawdy o Katyniu tak Żydzi mają prawo domagać się prawdy o ich krzywdach (i nie liczmy na to, że będą o oprawcach swoich przodków pisać w ciepłym tonie), także nie stosujmy podwójnych norm moralnych. Rozumiem, że to w wielu rodzinach bardzo wstydliwa sprawa, no ale niestety, o przypadkach zbrodni na Żydach ze strony niektórych Polaków wiemy nie tylko od autora tej kontrowersyjnej książki.
Moim zdaniem ciężko tą książkę nazwać atakiem na polskość. Bardziej atakiem na tych, których ówczesni Polacy też atakowali, zdrajców ojczyzny. Czy żołnierzy AK wykonujących wyroki na szmalcownikach czy inaczej karzących kogoś kto na przykład okradł Żydów też można nazwać wrogami Polski? Gross dzisiaj robi to samo, co najbardziej denerwuje tych co są z tym anty (ew. poza) AKowskim nurtem ideowo związani. Biorąc pod uwagę pojęcie honoru to myślę, że stracili go ci, którzy w tak podły sposób wykorzystywali krzywdę Żydów lub czynili z nich kozła ofiarnego, jak i ci, którzy starają się takich ludzi dzisiaj bronić poprzez zaprzeczanie ich zbrodniom czy bojkotowanie książki, która o nich mówi.
P.S. Oczywiście chodzi mi o całość twórczości Grossa (na podstawie argumentów przeciwników tej książki) i podejście do niej niektórych kręgów. Najnowsza książka jest o antysemityzmie powojennym, jednak nie zmienia to faktu, że ludzie, którzy mieli wtedy już nieznaczny wpływ na losy Polski, chociaż dzisiaj są gloryfikowani (jako pokolenie Kolumbów) i w rzeczywistości stanowili o charakterze swojego pokolenia (przynajmniej tak to odbieramy dzisiaj), podobnie jak Gross, takich zachowań nie pochwalali.
Piotr Sokołowski
