Marzec 2011: Antologia Latynoamerykańska K. Rodowskiej

na zdjęciu: Krystyna Rodowska i Jacek Napiórkowski - redaktor naczelny Nowej Okolicy Poetów podczas XV Wiosny Poetyckiej w Przemyślu, maj 2010
zdjęcie: Grażyna Niezgoda, niezgoda.pl (za zgodą autorki)

Krystyna Rodowska „Umocz wargi w kamieniu” - antologia poezji Latyno-Amerykańskiej

Ukazuje się za miesiąc ważna dla polskiej kultury „Antologia” poetów Ameryki Południowej i Łacińskiej pod tytułem „Umocz wargi w kamieniu”. Te obszerne jeśli nawet nie obfite dzieło jest autorstwa znakomitej tłumaczki i wybitnej polskiej poetki Krystyny Rodowskiej. Zawiera tłumaczenia 15 współczesnych poetów XX i XXI wieku, m.in. Paza, Borgesa, Nerudy, Vallejo, Guillena, Cardenala, Pacheco.

Poezja cieszy się w tamtym obszarze kulturowym i językowym bardzo dużym poważaniem – najlepszym dowodem jest fakt, że w ubiegłorocznym Międzynarodowym Festiwalu Poezji w argentyńskim półtoramilionowym Rosario i stolicy tego kraju Buenos Aires uczestniczyło 50 poetów, w tym 5 z Europy. W Festiwalu tym uczestniczyła również Krystyna Rodowska czytając swoje wiersze i przekłady.

Aztecki znak Miquiztli (śmierć) XVI wiek, z: Codex Magliabechiano. Za: Wikimedia Commons

Psalmista XX wieku: Ernesto CARDENAL – jako klucz do rozważań nad „Antologią”

Trudno wybrać jakiś główny element prowadzący prezentację tej „Antologii”. Zdecydowałem się na wyakcentowanie postaci wielkiej dla poezji i myśli społecznej świata – nikaraguańskiego poety i jezuity Ernesto Cardenala. E. Cardenal jest b. popularny na świecie: założył wzorowaną na pierwszych chrześcijanach Wspólnotę „Solentiname” o charakterze edukacyjno-rzemieślniczym, walczył czynnie z dyktaturą Anastasio Somosy. Jego wzorowane na „Psalmach” starotestamentowych wierszowane eposy społeczne niekiedy bardzo ostre politycznie - określiłem niegdyś jako „Psalmy XX wieku”.

Wybór wierszy Cardenala prezentowany w „Antologii” będzie pierwszym tak dużym wyborem i zróżnicowanym formalnie na terenie języka polskiego. Poprzednio ukazały się tłumaczenia „Psalmów” w londyńskiej „Oficynie malarzy i poetów” w II połowie XX wieku, oraz w Wydawnictwie Literackim” w Krakowie w wyborze Wita Jaworskiego w 1983 roku.

Niech wprowadzi Czytelników i miłośników dobrej poezji w tę niezwykłą atmosferę wierszy Cardenala jak i życia artystycznego Ameryki wypowiedź Poetki udzielona autorowi tego tekstu:

„Wybór poezji Cardenala jaki dokonałam zaczyna się od pięknych miniatur mistycznych, pisanych w okresie przebywania w klasztorze trapistów w Stanach Zjednoczonych, pod skrzydłem Thomasa Mertona. Tych trzech miniatur on potem nie przedrukowywał, a ja mam unikalne wydanie tomiku " Gethsemani, Ky" z 1965 roku, przywiezione ze stypendium w Meksyku w r. 1978, a może nawet 1975 ( dwukrotnie w tym czasie byłam na stypendium- w Meksyku)..”.

Aztecki znak Malinalli (trawa) XVI wiek, Kodeks jw. Za: Wikimedia Commons

Poezja Cardenala streszcza też w sobie wielkie społeczne problemy kontynentu: walkę o wolność, postawę ewangelicznego i rewolucyjnego chrześcijaństwa – solidarnego z biedą ludu. Krytykujące wilczy latyfundystyczny i feudalny kapitalizm. Ale jednocześnie w poezji tej widzimy piękno krajobrazu, starożytne kultury i cywilizacje, miłość ognistą jak argentyńskie tango a nieraz nieco silniejszą – jak pocałunek składany na kamieniu...

Mając 20 lat fascynowałem się „Fikcjami” Borgesa, „Opowieściami o kronopiach i famach” Cortazara, mając 25 – wielbiłem Juana Rulfo i zachwyciłem się supernowoczesnością Cardenala.

Mam nadzieję, że ktoś przetłumaczy wszystkie „Psalmy” – od tamtej publikacji minęło prawie pół wieku. A także słynne „Pieśni” – „Cantos” innego Amerykanina, Północnego: Ezry Pounda. Gdyż wydaje mi się, że „Psalmy” i „Pieśni” toczą między sobą dialog o XX stuleciu.

Teraz próbka przekładu: „Psalm 1” Cardenala i jego polska wersja Krystyny Rodowskiej:

Salmo1

Bienaventurado el hombre que no sigue las consignas del Partido
ni asiste a sus mítines
ni se sienta en la mesa con los gangsters
ni con los Generales en el Consejo de Guerra

Bienaventurado el hombre que no espia a su hermano
ni delata a su compañero de colegio

Bienaventurado el hombre que no lee llos anuncios comerciales
ni escucha sus radios
ni cree en sus slogans.

Será como un árbol plantado junto a una fuente.

Psalm 1

Błogosławiony człowiek, który nie słucha haseł Partii
i nie chodzi na jej zebrania
nie zasiada do stołu z gangsterami
ani z generałami na Radzie Wojennej
Błogosławiony człowiek co nie szpieguje brata swego
i nie donosi na kolegę za szkoły
Błogosławiony człowiek co nie czyta reklam
I nie słucha ich przez radio
Nie wierzy w slogany

Ten będzie jak drzewo posadzone przy źródle

A oto wykaz wierszy Ernesto Cardenala w tej „Antologii” dla miłośników jego poezji:

z tomu Getshemani, Ky, 1965
*Zgasiłem światło by zobaczyć śnieg / Yo apagué la luz para poder ver la nieve
*Otulasz nas niczym mgła / Tu nos envuelves como la niebla
*Nie wiem , kim jest ten co tam stoi / [ No sé quien es él que está en la nieve

z tomu Antologia, 1971
*Akwarela / Acuarela
*Na mokrej ścieżce / Sobre el mojado camino
*Leon / Leon
*Na Wielkanoc zmartwychwstają cykady / En Pascua resucitan cigarras
*W nocy iluminowanej słowami / En la noche iluminada de palabras
*Psalm 1 / Salmo I
*Psalm 7 / Salmo VII
*Psalm 21 / Salmo XXI
*Modlitwa za Marylin Monroe / Oración por Marylin Monroe
*Strofy na śmierć Mertona / Coplas a la muerte de Merton

z tomu Los ovnis de oro, Poemas Indios, 1992
Z cyklu Pieśni Meksykańskie
*III. Z wysokości zstępują narodzeni / Alli, de donde bajan los que nacen
*IV. Czy odejdę stąd jak kwiat zacuanxochitl / Me iré como la flor del
zacuanxochitl?
*VIII. Już nadeszła pora deszczowa / Ya bajaron las lluvias

z tomu II Międzynarodowy Festiwal Poezji w Granadzie, Nikaragua
*Expansja / Expansion

Aztecki znak Cozcacuauhtli XVI wiek – jw.

Antologię promuje już wrocławskie Biuro Literackie: poczytaj:

Nicanor Parra: Kobiety:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3623

Ernesto Cardenal: Na wielkanoc zmartwychwstają cykady:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3634

Pablo Antonio Cuadra: Wyspa żebraczki:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3635

Cesar Vallejo: Czarny kamień na białym kamieniu:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3629

Cesar Vallejo: Namiętnie i z wysoka:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3628

Vincente Huidobro: Poezja jest zamachem na niebo:
http://biuroliterackie.pl/przystan/czytaj.php?site=200&co=txt_3624

„Antologia” ma 608 stron, opatrzona jest wstępem i posłowiem Autorki, które polecam gdyż uściśla terminologicznie pojęcie „Poezja Latynoamerykańska”. W tym sensie ma wartość edukacyjną.

Oficjalna promocja „Antologii” ma się odbyć 10 marca we Wrocławiu, w:

Biuro Literackie
ul. Przejście Garncarskie 2
50-107 Wrocław

Druga promocja „Antologii”odbędzie się w kwietniu podczas festiwalu poetyckiego „Port Wrocław"

w dniu 10 kwietnia o godzinie 19.30 z udziałem zaproszonych gości - poetów meksykańskich. A oto goście Portu:
http://biuroliterackie.pl/biuro/biuro/biuro.php?site=1C0&news_ID=2010-12-13

Cuetzpalin (jaszczurka) XVI wiek – jw.

Z ostatniej chwili: miło mi poinformować Czytelników, że prestiżowe francuskie wydawnictwo **l'Harmattan** opublikuje w tym roku zbiór wierszy Krystyny Rodowskiej z przedmową Bernarda Noëla - znakomitego poety francuskiego. Tom ten ukaże się w znanej serii "Poeci pięciu kontynentów”. Gratulacje:)

hasło Krystyny Rodowskiej w Wikipedii:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krystyna_Rodowska

wywiad o Festiwalu w Rosario-Buenos Aires dla „Poetry & Paratheatre”:
http://lubczasopismo.salon24.pl/poetry/post/238516,krystyna-rodowska-o-festiwalu-poezji-w-rosario-argentyna

więcej o K. Rodowskiej:
http://lubczasopismo.salon24.pl/poetry/post/206681,xv-przemyska-wiosna-poetycka-krystyna-rodowska