"Nocna zmiana" - propaganda?

 

Film prezentuje wydarzenia polityczne z kwietnia, maja i pierwszych dni czerwca 1992 roku związane z przyjęciem przez rząd uchwały lustracyjnej (zgłoszonej przez posła Janusza Korwin-Mikkego) oraz odwołaniem rządu Jana Olszewskiego. Na film składają się fragmenty programów informacyjnych i publicystycznych. Zawiera on wiele wypowiedzi m.in. Lecha Wałęsy, Stefana Niesiołowskiego, Jana Rokity, Jacka Kuronia, Krzysztofa Wyszkowskiego, Tomasza Tywonka oraz fragmenty debat sejmowych. 

 

Film przedstawia wydarzenia z dnia 4 czerwca 1992 poprzedzające nocne głosowanie nad odwołaniem rządu 5 czerwca 1992, w tym filmowane kamerą VHS rozmowy między prezydentem, a politykami z ówczesnych ugrupowań parlamentarnych na temat możliwości powołania nowego rządu i wyboru na premiera Waldemara Pawlaka, które miały miejsce na krótko przed głosowaniem nad odwołaniem rządu. W rozmowach uczestniczyli między innymi: Donald Tusk, Tadeusz Mazowiecki, Mieczysław Wachowski, Leszek Moczulski, Waldemar Pawlak, Stefan Niesiołowski, Bronisław Geremek, Ryszard Bugaj, Gabriel Janowski, Aleksander Łuczak, Paweł Łączkowski. 

 

Film prezentuje, w jaki sposób realizacja uchwały lustracyjnej przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza przyczyniła się do upadku rządu Olszewskiego i wskazuje prezydenta jako inicjatora działań skierowanych przeciwko lustracji.

 

Po obejrzeniu film moznaby stwierdzic że "banda agentow" po nocnych naradach odwolała legalny rzad tymczasem  jak sie okazuje jest kilka kontrowersji oto one:

 

Reżyser filmu Jacek Kurski i politycy związani z rządem Jana Olszewskiego określają przedstawione w filmie rozmowy mianem "tajnej narady", a samo odwołanie rządu nazywają spiskiem i porównują z zamachem stanu. Jednakże na zdjęciach VHS z przebiegu rozmów widać obecność mediów (fotograf w tle, błyski fleszy), zaś kamera, którą kręcono wydarzenie, nie była w żaden sposób ukryta. Wedle słów Mieczysława Wachowskiego rozmowy były filmowane na polecenie samego Lecha Wałęsy, który obawiał się internowania przez ekipę Macierewicza i obecność dziennikarzy miała go potencjalnie przed tym uchronić.

 

Stefan Niesiołowski wielokrotnie protestował przeciwko przedstawieniu go w filmie jako przeciwnika rządu Jana Olszewskiego. Niesiołowski, mimo że brał udział w rozmowach przed głosowaniem wotum nieufności dla rządu, z trybuny sejmowej skrytykował decyzję o odwołaniu rządu.

 

Film przedstawia Jarosława Kaczyńskiego jako gorącego zwolennika rządu. W rzeczywistości Kaczyński był w konflikcie z Olszewskim i dążył do poszerzenia koalicji rządowej o tzw. "małą koalicję" (UD, KLD, PPG)[6]. Gdy po "33 dniach Pawlaka" misję tworzenia rządu otrzymała Hanna Suchocka, Kaczyński czynił starania o włączenie Porozumienia Centrum do koalicji rządowej, stawiając jako warunek powierzenie Adamowi Glapińskiemu teki wicepremiera lub przynajmniej ministra współpracy z zagranicą. Premier Suchocka warunek ten odrzuciła. Kwestia ta doprowadziła do ostatecznego poróżnienia Kaczyńskiego z Olszewskim, który wraz z grupą 11 posłów odszedł z PC i utworzył Ruch dla Rzeczypospolitej.

 

Montaż filmu trwał 5 miesięcy. Jacek Kurski sam przyznał, że taśma z nagraniem spotkania przeciwnych Olszewskiemupolityków, do jakiego doszło nocą u Wałęsy, początkowo nie zrobiła na nim żadnego wrażenia. "Dopiero gdy niewyraźne dialogi uzupełniłem o podpisy, wyszła bomba.

 

Film pomija szerszy kontekst związany z odwołaniem rządu i pomija fakty, które przeczą z góry założonej tezie twórców filmu. Najważniejsze fakty, które pominięto w filmie: mniejszościowy charakter rządu praktycznie od chwili jego powstania, narastający konflikt rządu z Prezydentem (konflikt wokół Jana Parysa, konflikt związany z wizytą Wałęsy w Moskwie), krytykę polityki gospodarczej rządu przez stronnictwa sejmowe z różnych stron, postawę rządu i jego zaplecza w czasie debaty i głosowania projektu ustawy o Restytucji Niepodległości, wielomiesięczne rozmowy Jana Olszewskiego z Unią Demokratyczną nad poszerzeniem koalicji, rozmowy Jana Olszewskiego z Konfederacją Polski Niepodległej w sprawie poszerzenia koalicji, w trakcie których Jan Olszewski i Antoni Macierewicz usiłowali wywierać presję na przywódców KPN wykorzystując w tym celu teczkę Leszka Moczulskiego. W filmie nie przedstawiono także zgodnej z rzeczywistością chronologii wszystkich wydarzeń poprzedzających odwołanie rządu, przez co twórcy filmu utrwalili wrażenie o "dobrym rządzie odwołanym przez złych agentów". Wedle twórców filmu decyzja o odwołaniu rządu zapadła po przedstawieniu listy Macierewicza i była spowodowana lękiem posłów przed ujawnieniem archiwów SB, podczas gdy w rzeczywistości decyzja o złożeniu wniosku o votum nieufności w Sejmie zapadła jeszcze przed uchwaleniem uchwały lustracyjnej a sam wniosek złożono na wiele dni przed "nocą teczek". Z filmu nie można się dowiedzieć, że autorzy wniosku o odwołanie rządu uzasadnili go negatywną oceną polityki gospodarczej prowadzonej przez Radę Ministrów, że Wałęsa już wcześniej oświadczył, że cofa poparcie dla rządu a natychmiastowe odwołanie rządu poparł z uwagi na sposób wykonania uchwały lustracyjnej, zaś KPN przyłączył się do wniosku o odwołanie z uwagi na próby wykorzystania lustracji przez niektórych członków rządu do rozbicia tej partii.