Partia TISZA a węgierska scena polityczna

Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku do partii dołączył Peter Magyar, którego aktywność doprowadziła do sukcesu partii w wyborach do PE.
„Magyar stał się głównym przeciwnikiem politycznym premiera Viktora Orbana. Po raz pierwszy zrobiło się o nim głośno, gdy w wywiadzie medialnym ujawnił skalę korupcji na szczytach węgierskiej władzy. Wywiad ów odbił się szerokim echem na Węgrzech – w krótkim czasie zdobył on kilkaset tysięcy wyświetleń. A Magyar dostęp do tajemnic rządu ma, bowiem jest byłym mężem bardzo niegdyś wpływowej byłej minister sprawiedliwości Judit Vargi i osobą w przeszłości blisko związaną z aparatem władzy” (za www.euractiv.pl).

Na Węgrzech wybory do Parlamentu Europejskiego odbyły się 9 czerwca 2024 roku.
Partia TISZA zdobyła 7 miejsc na 21 możliwych, uzyskując 29,60 % głosów wyborców. 
Do PE weszły jeszcze 3 ugrupowania: FIDESZ+KDNP z 11 mandatami (44,82% głosów), DK+MSZP+P z 2 mandatami (8,03% głosów) oraz Mi Hazank z 1 mandatem (6,71% głosów).
Na pozostałe 7 ugrupowań, które nie zdobyły żadnego mandatu, oddano 10,84% głosów. 

Najbliższe wybory do węgierskiego Parlamentu odbędą się na wiosnę 2026 roku.
W związku z tym, już teraz, zaczynają pojawiać się w polskiej prasie artykuły dotyczące możliwej konfiguracji nowego węgierskiego Parlamentu, uwzględniające ww. wyniki wyborów do PE z 2024 roku oraz bieżące wyniki sondaży poparcia dla nowego gracza politycznego jakim jest partia TISZA.
W tych artykułach stosuje się – świadomie czy nie – technikę jednego „proporcjonalnego” miernika sondażowego dla dwóch różnych systemów wyborczych: większościowego i proporcjonalnego.

Wszyscy wiemy, że węgierski Parlament ma 199 posłów. Składa się z dwóch grup posłów, którzy otrzymują mandaty w dwóch różnych systemach wyborczych: w większościowym (angielski JOW) i w proporcjonalnym (metoda d’Hondta); odpowiednio: 106 i 93 (92 plus 1 dla mniejszości niemieckiej) posłów.
W ostatnich wyborach do węgierskiego Parlamentu, które odbyły się 3 kwietnia 2022 roku, koalicja Fidesz+KDNP zdobyła 87 mandatów (na 106) w okręgach JOW i 48 mandatów (na 93 minus 1) w jednym krajowym okręgu tzw. d’Hondta czyli razem 135 mandatów tj. 67,8% ogólnej liczby parlamentarzystów.

Wybory do PE są proporcjonalne i sondaże poparcia dla partii też podawane są w procentach. Zatem miernikiem poparcia dla np. partii TISZA czy FIDESZ dotyczyć może tylko segmentu „proporcjonalnego” węgierskiego Parlamentu, a więc dla grupy 92 posłów.
Dla przykładu: jeśli jakiś publikator podaje, że „Według sondażu partyjnego przeprowadzonego przez Republikon opozycyjna partia TISZA może liczyć na 39 procent poparcia, a Fides - na 32 procent” /Internet/.
Oznacza to ni mniej ni więcej, w przybliżeniu, że ww. 92 mandaty otrzymają: 36 TISZA (39%), 30 FIDESZ (32%) oraz 26 mandaty RESZTA. 
Nie podlega dyskusji fakt iż segment „większościowy” węgierskiego Parlamentu (106 posłów) nie może być analizowany miernikiem „proporcjonalnym”, jak dla ww. grupy 92 posłów. 
Dlatego, że oddawanie głosu na kandydata (system JOW) a oddawanie głosu na partię (system d’Hondta) to są jakościowo dwa różne, nieporównywalne ze sobą systemy wyborcze: w jednym podmiotem procesu wyborczego jest kandydat a w drugim podmiotem jest partia.

Jan Kowalak, 22.6.2025
https://poselzkazdegopowiatu.blogspot.com/