Geotermia na gazie

O złożu wodno-naporowym w Tarnowie

Jurajskie złoże Tarnów odkryto w 1967 roku. Jest to złoże pod wieloma względami nietypowe. W składzie gazu dominował metan (2/3 objętości) etan 4,8% i cięższe węglowodory - 95,6 g/m³ oraz z gazów niepalnych: 4,4% dwutlenku węgla, siarkowodoru 0,9% i azotu 20,33%. Wartość opałowa ponad 28 MJ/m³. Dla złoża tego wykonałam w 1986 r. analizę historii wydobycia gazu z danych eksploatacyjnych oraz dokumentacji złożowych wykonanych przez geologa naftowego S. Sas-Korczyńskiego. Na tej podstawie po zmianie pracodawcy, w PAN wykonałam opracowanie oraz opublikowałam (1991r.) artykuł pt. Szanse wykorzystania wód geotermalnych w Tarnowie. Inspiracją do zasygnalizowania możliwości łączenia geotermii z eksploatacją gazu był dla mnie artykuł opublikowany w Polsce z instalacji włoskiej uruchomionej w dolinie Padu (Carella R. Charakterystyka i wykorzystanie niskotemperaturowych wód geotermalnych we Włoszech). Przytoczę wnioski z artykułu o Tarnowie:

Rejon Tarnowa należy do najlepiej rozpoznanych obszarów w Polsce. Obserwacje przepływów gazu ziemnego w wapienno-dolomitowych i piaszczystych skałach zbiornikowych występujących na głębokościach 1500 - 2000 m stanowią wystarczającą podstawę do opracowania projektów budowy zakładów geotermalnych.
Zlikwidowane otwory negatywne oraz zawodnione otwory gazowe mogą być po rekonstrukcji wykorzystane do budowy lokalnych ciepłowni geotermalnych wspomaganych w okresach szczytowego zapotrzebowania na ciepło istniejącymi ciepłowniami opalanymi gazem ziemnym.
Udostępnianie, dokumentowanie i eksploatacja złóż gazu ziemnego w rejonie Tarnowa powinny być powiązane z rozpoznawaniem warunków występowania wód geotermalnych.
Wielkość złóż oraz wielkość wydobycia gazu ziemnego ze złóż odkrytych w rejonie Tarnowa wskazują na celowość wydzielenia ich jako zasobów lokalnych, dla których powinno się opracować optymalny sposób wykorzystania.

Jurajskie złoże gazu jest nietypowe także ze względu na warunki wodno-naporowe. Ciśnienie ma skłonność do odbudowy do ciśnień hydrostatycznych, właściwych dla wody słodkiej (ok. 165 atmosfer). Pierwotne ciśnienia były wyższe o ponad 20 atmosfer. Do czasu opracowania analizy w PGNiG ze złoża wydobyto w ciągu 16 lat około 26,5 mld m3 gazu.

Nie mam wiedzy, czy ktoś się takimi analizami po mnie zajmował. Skoro o budowie zakładu w Stargardzie dowiedziałam się z internetu po upadku ciepłowni, to tym bardziej w tym przypadku szkoda było trwonić pieniądze na telefon w sprawie tego, co w przeszłości było wspólnym celem firmy i pracownika. Brak procedur. Takie są w Polsce obyczaje.

Dopowiedzenia do tematu eksploatacji gazu z wodą

Obecnie przystąpiono do kolejnej aktywacji tematu Geotermia szansą na rozwój. Niebawem będzie przetarg na wykonanie głębokiego otworu w Szaflarach na terenie górniczym eksploatowanym przez Geotermię Podhalańską. Problemem potwierdzenia istnienia zasobów o temperaturze około 130^oC ma się zająć nowa spółka Geotermia Nowotarska. Mam obawy czy nie dojdzie tu do sytuacji: Pobili się dwaj górale ciupagami. Wiem co wróżę, bo byłam świadkiem wielkich kłótni z mniej istotnych powodów.

Takich tematów jak wyżej opisany nie ma w tej transzy dotacji. Wiem, że obecność siarkowodoru w gazie z Tarnowa jest kłopotliwa z wielu względów, ale wiem też że problem taki powstał z winy ludzi w Magazynie Gazu Wierzchowice na Monoklinie. Gaz miejscowy był bez siarkowodoru, a po zbudowaniu magazynu okazało się, że zarażono poziom wapienno-dolomitowy bakteriami, co skutkuje dodatkowymi kosztami oczyszczania gazu odbieranego w sezonowych szczytach zapotrzebowania.

W Tarnowie mogło być podobnie. Pierwszy raz formułuję to przypuszczenie, które tkwi we mnie od lat osiemdziesiątych XX w.

Poster do zgłoszenia geotermalnego projektu badawczego

6 maja 2014 wysłałam pocztą elektroniczną zgłoszenie projektu badawczego do Państwowego Instytutu Geologicznego, dla którego zrobiłam także załącznik w formie posteru przedstawiony niżej. Jest to podobny problem do pomysłu dla Tarnowa, wykonany trzy dekady później. Mam list potwierdzający odbiór projektu. Po dwóch latach skierowałam pytanie do PIG Warszawa, jakie są losy tego projektu. 4 maja 2017 r. wysłałam projekt do trzech dyrektorów Zielonogórskiego PGNiG z prośbą o ocenę pomysłu i odpowiedź.

Na wszystkie listy nie otrzymałam żadnej odpowiedzi. Takie są obyczaje w Polsce.

Mam wrażenie, że w tym miejscu może ta problematyka kogoś zainteresować, chociażby ze względu na chęć rozszerzenia swojej ogólnej wiedzy. Kto by pomyślał, że kometa Hale'a-Boppa mogła mnie przyprowadzić do żłóbka Polskiej Nauki.