Jak hartowała się Jałta

Jak hartowała się Jałta

Lauchlin Bernard Currie pracował jako doradca ds. gospodarki Białego Domu prezydenta Franklina Roosevelta podczas II WŚ. W latach 1949–53 kierował dużą misją Banku Światowego w Kolumbii. W czerwcu 1944 r. KGB w Nowym Jorku przekazało do Moskwy dwie wiadomości od swojego agenta Currie, ważne dla Stalina przed Konferencją Jałtańską. Jedną z nich była informacja o tym, że Roosevelt jest gotów zaakceptować żądanie Stalina, by Sowieci zatrzymali połowę Polski zaanektowaną w ramach paktu Ribbentrop-Mołotow, i że wywrze presję na polski rząd na uchodźstwie, aby dokonał takich ustępstw. Prezydent Roosevelt osobiście zapewniał polsko-amerykańskich obywateli przed wyborami prezydenckimi w USA, w 1944 r. o swoim poparciu dla sprawy polskiej. Tajne depesze Currie zaprzeczały jednak temu, informowały Stalina, że może zignorować te publiczne wypowiedzi i nie musi robić poważnych ustępstw Polakom. Mniej więcej w tym czasie Currie spotkał się także z Oskarem R. Lange w Chicago omawiając z nim podobne kwestie. Oskar Lange ps. Friend został zwerbowany przez Bolesława Geberta dla wywiadu sowieckiego i byli ważnymi szpiegami, penetrującymi polskie środowisko emigracyjne. 

Innym istotnym źródłem dla Pawła Fitina, szefa wywiadu zagranicznego KGB, uczestnika Zbrodni Katyńskiej, a teraz przygotowywującego grunt pod Konferencję Jałtańską był Maclean, członek tzw. Piątki z Cambridge, który na bieżąco donosił o anglo-amerykańskich przygotowaniach do konferencji, która rozstrzygnęła ostatecznie o narzuceniu Polsce rządu powołanego i kontrolowanego przez Stalina, choć głównym źródłem i agentem na konferencji pozostawał Alger Hiss, członek delegacji USA, doradca Franklina Delano Roosevelta. Fitin odniósł wiele sukcesów wywiadowczych podczas wojny, m.in. prowadząc siatkę szpiegowską Cambridge.

Donald MacLean w Wydziale Ogólnym zajmował się również stacjonowaniem w Wielkiej Brytanii wojsk sojuszniczych, którymi do przybycia US Army w 1943 były Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie i oddziały Wolnych Francuzów. Polskie Siły Zbrojne były obiektem szczególnego zainteresowania centrali NKWD i Anatolija Górskiego, oficera prowadzącego Macleana. Maclean dostarczał informacji w tym zakresie, najintensywniej po ujawnieniu grobów ofiar zbrodni katyńskiej w kwietniu 1943. Materiały otrzymane od Macleana tylko w 1942 zapełniły ponad 45 tomów w archiwach moskiewskiej centrali.