W deklaracji przedstawionej przed Kongresem Stanów Zjednoczonych 8 stycznia 1918 roku prezydent Wilson przedstawił 14 punktów podłóg których, według niego miałyby być ustanowione traktaty pokojowe. Uzupełnił swój punkt widzenia poprzez dodatkowe deklaracje, szczególnie te z 4 lipca 1918 roku. Sprecyzował więc, że żadne kwestie niepodległości lub terytorium nie mogą być uregulowane bez zgody ludności, ktorej te decyzje dotyczą. 14 punktów spotkało się z rezerwą wśrod Aliantów ponieważ często sprzeczne były z ich partykularnymi interesami albo z umowami zawartymi podczas wojny. Zwyciężeni w rewanźu pozostawali na pozycjach rewizjonistycznych.
Memorandum Lloyda George'a, 25 marca 1919:
"W każdym aspekcie, wydaje mi się, że musimy próbować wprowadzić uregulowania pokojowe tak jakbyśmy byli bezstronnymi arbitrami, zapominając o emocjach, które w nas wytworzyła wojna. Te urgulowania powinny w sobie zawierać trzy cele: przede wszystkim, oddać osąd w ręce Aliantów, biorąc pod uwagę odpowiedzialność Niemców za wywołanie wojny i za metody jej prowadzenia. Po wtóre rząd Niemiec powinien być świadom odpowiedzialności, którą ponosi i wyrazić zgodę na wypełnianie zobowiązań, które mu zostaną przedstawione. I w końcu uregulowania nie mogą zawierać żadnych klauzul, które w swojej naturze będą prowokować do kolejnej wojny" (tłum. własne)
14 punktów Wilsona (za Wikipedią):
Porozumienia pokojowe będą jawnie zawierane, nie będzie już porozumień tajnych. Dyplomacja ma działać jawnie i publicznie.
Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, poza przypadkami, kiedy morza te będą zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.
Zniesienie barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania.
Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum.
Rozstrzygnięcie sporów kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, ale przestrzegając zasady, że interesy ludności zainteresowanej mają równą wagę co interesy Rządów.
Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie stosunków z Rosją, Rosja ma prawo do samookreślenia swojego ustroju politycznego.
Belgia musi być ewakuowana i stać się w pełni suwerennym krajem.
Terytorium francuskie zostanie uwolnione i odbudowane. Alzacja i Lotaryngia mają powrócić do Francji.
Korekta granicy włoskiej, wzdłuż linii narodowościowej.
Stworzenie możliwości autonomicznego rozwoju narodom Austro-Węgier.
Rumunia, Serbia i Czarnogóra odzyskają utracone w czasie wojny terytoria, Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą być oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie podziału wspólnot i narodowości.
Ludności tureckiej Imperium Osmańskiego zapewniona zostanie suwerenność i bezpieczeństwo, innym narodom zamieszkującym Imperium przysługuje prawo do bezpieczeństwa i rozwoju, oraz autonomia. Dardanele zostaną otwarte dla okrętów i statków handlowych, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.
Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.
Stworzenie Ligi Narodów, której celem będzie zapewnienie gwarancji niepodległości politycznej oraz integralności terytorialnej wszystkich państw.
Komentarze