Nowe badania naukowców z Uniwersytetu Columbia i Yale rzucają wyzwanie dotychczasowej wiedzy na temat pamięci niemowlęcej. Okazuje się, że dzieci tworzą wspomnienia już w pierwszych miesiącach życia – choć jako dorośli nie jesteśmy w stanie ich sobie przypomnieć. Dlaczego tak się dzieje?
Pamiętamy, ale nie potrafimy przywołać
Do takich wniosków doszli naukowcy z amerykańskich uniwersytetów, w tym Uniwersytetu Columbia i Yale. To przełomowe odkrycie stojące w opozycji do dotychczasowej wiedzy.
– U większości ludzi pierwsze wspomnienia sięgają wieku trzech–czterech lat, u innych obejmują one okres nieco wcześniejszy, jednak większość osób nie pamięta pierwszych kilku miesięcy życia, które nas kształtują. To paradoks, ponieważ w tym okresie dowiadujemy się bardzo wiele o świecie, ale nie mamy związanych z nim wspomnień – mówi agencji Newseria dr Tristan Yates z Uniwersytetu Columbia.
Obecnie uważa się, że brak wspomnień może mieć związek z hipokampem – ośrodkiem pamięci odgrywającym rolę w zapamiętywaniu u dorosłych. To obszar mózgu położony głęboko w jego strukturach. Jego rozwój trwa aż do wieku nastoletniego. Przez długi czas panowało przekonanie, że skoro rozwój hipokampu trwa tak długo, to być może dlatego w okresie niemowlęcym nie tworzą się nowe wspomnienia, które zachowałyby się do późniejszego dzieciństwa i dorosłości.
Eksperyment z obrazami i aktywnością mózgu
Na łamach pisma naukowego „Science” ukazały się wyniki najnowszych badań naukowców pod przewodnictwem Tristana Yatesa dotyczące pamięci epizodycznej. Zespół badaczy chciał się dowiedzieć, czy hipokamp jest aktywny podczas tworzenia nowych wspomnień u niemowląt. Poprzednie badania potwierdzały jego aktywność przy niektórych rodzajach pamięci, ale nie w kontekście wspomnień odgrywających istotną rolę w życiu człowieka.
Przeprowadzono prosty eksperyment w grupie dzieci w wieku od czterech miesięcy do dwóch lat. Pokazywano niemowlętom szereg nowych obrazów, a następnie – poprzez monitorowanie aktywności hipokampu – sprawdzano, czy utworzyły wspomnienia, które później będą pamiętały. W tym celu naukowcy wykorzystali obrazowanie metodą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI).
Dzieciom pokazano zdjęcia kanionu, zabawki dla psa, twarzy kobiety, kilka różnych scen oraz nowych przedmiotów i twarzy. Kolejno pokazywano te same obrazy widziane wcześniej obok obrazów z tej samej kategorii, czyli na przykład: kanion i wodospad. Zakładano, że dzieci będą patrzeć dłużej na obraz, który już widziały, a kiedy to miało miejsce, starano się ustalić, co się działo w ich mózgach, kiedy po raz pierwszy widziały dany obraz.
Okazało się, że hipokamp rzeczywiście był bardziej aktywny, kiedy dzieci oglądały obrazy, które później rozpoznały jako zapamiętane. To sugeruje, że pomimo długiego okresu rozwoju, hipokamp jest w stanie tworzyć wspomnienia krótkoterminowe w okresie niemowlęcym, dotyczące określonych zdarzeń. Tego rodzaju ograniczenia pozwalają zrozumieć mechanikę amnezji dziecięcej.
Dlaczego nie pamiętamy w dorosłości?
Wcześniejsze badania zespołu naukowców pod przewodnictwem dr Cameron Ellis dotyczyły innego rodzaju pamięci, określanej jako statystyczne uczenie się. To zdolność do rejestrowania regularnych wzorców w otoczeniu, która odgrywa istotną rolę na wczesnym etapie życia.
– Na przykład dziecko uczy się, że za każdym razem po nakarmieniu zostanie ułożone w pozycji do odbicia, a potem będzie drzemka. Uczenie się kolejności następujących po sobie wzorców jest bardzo ważne. Nasze poprzednie badania wskazują, że statystyczne uczenie się aktywuje hipokamp na dość wczesnym etapie życia. Najwcześniej mogliśmy je zbadać w wieku około trzech miesięcy, a w bieżącym badaniu dotyczącym pamięci epizodycznej widzimy, że hipokamp nie bierze w niej udziału do osiągnięcia przez dziecko wieku około roku – podkreśla dr Cameron Ellis.
Naukowcy chcą odpowiedzieć na pytanie, dlaczego jako dorośli nie możemy odtworzyć wspomnień zarejestrowanych w okresie niemowlęcym. Eksperci wskazują na dwie potencjalne przyczyny utraty wspomnień tworzonych w tym czasie. Mogą one nie być właściwie przechowywane lub nie są przekazywane z hipokampu do innych obszarów mózgu. Druga możliwość dotyczy sytuacji, w której wspomnienia są właściwie przechowywane, ale nie możemy ich przywołać. Może okazać się, że nasze wspomnienia z wieku niemowlęcego są przechowywane w mózgu w wieku dorosłym, ale nie mamy do nich dostępu, ponieważ połączenia z tymi wspomnieniami zostały utracone.
TW
Z tego artykułu dowiedziałeś się:
- Czy dzieci tworzą wspomnienia w okresie niemowlęcym
- Jak działa hipokamp i jaka jest jego rola w zapamiętywaniu
- Jakie eksperymenty przeprowadzili naukowcy z Columbia i Yale
- Dlaczego dorośli nie pamiętają wczesnych wspomnień z dzieciństwa
na zdjęciu: Mężczyzna trzymający dziecko na rękach, zdjęcie ilustracyjne. fot. PAP/Photoshot
Inne tematy w dziale Technologie
