Niczym jesteś, zupełnie niczym-bez innych. (M.Eschenbach) Coraz większą popularność zdobywa idea pedagogiki dialogicznej. Oczekiwaliśmy , że zreformowana szkoła wcieli w życie dialog, jako podstawową formę pracy tej wspólnoty. Niestety dzieje się inaczej. Dlatego warto rozważyć na czym miałby polegać dialog w szkole. Po odpowiedź sięgnijmy do filozofii personalistycznej a dokładnie do dialogicznej filozofii osoby. Okazuje się jednak , że potocznie przez słowo "dialog" rozumie się tylko rozmowę pomiędzy uczniem, a nauczycielem i przeciwstawia się ją monologowi nauczyciela na lekcjach.Tymczasem rozmowa lub dyskusja między wychowankiem, a nauczycielem, sprzyja zaistnieniu między nimi dialogu, warunkuje go niejako, ale nie jest z nim równoznaczna. Może istnieć dialog całkowicie pozbawiony słów, nie werbalny.Fenomen dialogu między osobami, to wydarzenie duchowe[1].Jeżeli napiszemy wyraz "wydarzenie" w ten sposób : " wy-dar-zenie", wówczas zrozumiemy dlaczego piszę ,iż dialog jest darem.Gdy jesteśmy obdarowywani, to stajemy wobec niespodzianki, a często nawet wobec tajemnicy.Dialog jako wydarzenie duchowe między uczniem, a nauczycielem jest darem łaski i łączy się z powołaniem bycia nauczycielem. Na czym, ten fenomen we wspólnocie ludzkiej, może polegać?Można wyróżnić trzy rodzaje dialogu: rzeczowy, personalny i egzystencjalny. Poznanie rzeczywistości zewnętrznej i zdobycie prawdy o niej, wymaga osobliwego stosunku duszy poznającego do poznawanego obiektu. Stosunek ten polega na pokorze podmiotu i szacunku z jego strony dla poznawanego. Dialog rzeczowy, to powstanie więzi sympatii pomiędzy poznającym umysłem ,a obiektem poznawanym. Ekologia jest dialogiem rzeczowym pomiędzy człowiekiem a przyrodą. Dialog rzeczowy wyklucza podbój, ujarzmianie, niszczenie, panowanie ze strony człowieka wobec roślin, zwierząt, Ziemi jako domu mieszkalnego Ziemian. Dialog personalny, to otwarcie się duszy naszej na Drugiego, to przyjęcie przez "Ja" - "Ty" nie wymuszone, swobodne, w przestrzeni wolności.Dialog egzystencjalny polega na poświęceniu własnego życia -Drugiemu. Na byciu rozporządzalnym dla Drugiego. Relacją między osobami w procesie tego rodzaju dialogu jest miłość.Ks.prof.J. Tarnowski w swej pięknej książeczce[2] pisze , że"dialog jest wzajemnym otwarciem się na siebie ucznia i nauczyciela".Wobec tego, czym jest otwarcie się Ja na Drugiego?Nauczyciel jest otwarty na ucznia, gdy go bezwarunkowo akceptuje.Bezwarunkowo, to znaczy akceptuje go takim, jakim on jest .Akceptacja ucznia “dlatego że..” - nie jest akceptacją w rozważanym sensie. Nie sztuka bowiem akceptować ucznia, który jest bardzo zdolny, inteligentny, pracowity, grzeczny.Natomiast ciężko akceptować ucznia, który jest leniem, który jest krnąbrny, mało zdolny, ma bardzo ubogie słownictwo itd.Uczeń poznaje sercem, czy nauczyciel go akceptuje jako osobę o indywidualnej postaci, niezależnie od tego, czy odznacza się cennymi walorami, czy nie.Na akceptację przez nauczyciela, odpowiada spontanicznie akceptacją bezwarunkową tego właśnie nauczyciela.Dialog więc jest wzajemnością[3]. My przyjmujemy duchowo do swojego wnętrza ucznia, a ten otwiera się na nas - i przyjmuje nas do swej duszy.Nie bójmy się, dialog nie rodzi liberalizmu wychowawczego. Akceptacja bezwarunkowa drugiej osoby, nie jest równoznaczna z akceptacją jej ewentualnego złego postępowania , z tolerancją nagannych czynów tej osoby[4].Nawet najgorszy uczeń, gdy popełni zło nie powinien tracić nadziei na to, że mu przebaczymy, jeśli wyrazi żal, skruchę i wolę naprawy.Dialog w szkole może zmienić szkołę we wspólnotę osób wzajemnie przebaczających sobie błędy, lub świadome wykroczenia, ale jednocześnie wspólnotę kroczącą drogą respektowania wartości etycznych, czyli wykluczającą z przestrzeni życia kłamstwo, przemoc, nienawiść lub pogardę.Oczywiście , życie szkolne oparte na dialogu, jako fenomenie duchowym, wymaga od członków wspólnoty męstwa i pracy.Przy czym od nauczycieli, oczekujemy większego męstwa i większej pracy, jako że są dorośli.Uczniowie, wychowywani przykładem postawy nauczyciela wobec nich w duchu dialogu, czyli bezwarunkowej akceptacji drugiego Ja osobowego, gdy dorosną troszczyć się będą o dialog w spotkaniu ze wszystkim, co żywe. Literatura[1] J.Bukowski, Zarys filozofii spotkania,Znak,Kraków,1987[2] J.Tarnowski, Jak wychowywać?,ATK,Warszawa,1993[3] M.Jędraszewski, Wobec Innego,PAT,Poznań1990[4] J.Tischner, Filozofia dramatu,Paryż,1990
No modern scientist comes close to Einstein's moral as well as scientific stature (John Horgan)
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
