O ład cywilizacyjny (11)

Specyficzna cywilizacja stanowiąca mix cywilizacji egalitarnej i hierarchicznej.

Zaczynając od zasad cywilizacyjnych – już tu występuje odmienność, gdyż, co prawda, celem jest rozwój, ale prowadzący do wyzwolenia – mokszy z kosmicznej iluzji (maja).

Zasadnicze znaczenie dla wyboru drogi realizacji ma aksjomatycznie przyjęta kastowość; w ramach kasty – droga jest egalitarna, jednak poszczególne kasty (bo nie dotyczy to wyłącznie świata ludzkiego) są zależne hierarchicznie.

Z kolei podmiotem cywilizacyjnym jest najwyższa kasta – bramini. Oczywiście – można sądzić, że rodzajem jeszcze wyższej kasty są bogowie, ale ich wpływ na świat objawia się raczej manifestacją mocy, a nie bezpośrednią ingerencją.

W tej sytuacji trudno jest wyłonić istotne cechy cywilizacyjne – mogą inaczej się manifestować zależnie od tego z poziomu której kasty dokonujemy obserwacji. Wydaje się, że sensowne jest spojrzenie „bramińskie”, gdyż ta kasta stanowi podmiot cywilizacyjny.

Wolność - jako prawo do odpowiedzialności występuje tylko w obrębie kasty. Bramin nie jest obowiązany do dotrzymania słowa danego przedstawicielowi niższej kasty. Przykład można znaleźć w jednym z eposów hinduskich (Ramajana), gdzie Rama złożył uroczystą obietnicę względem popierającego go króla małp, ale której nie musiał dotrzymać.

Zatem wolność w rozumieniu egalitarnym ograniczona jest do kasty. W momencie „przekraczania” praw kast – staje się czynnikiem negatywnym prowadzącym do usunięcia z kasty.

Podobny zakres działania dotyczy honoru. Honor jest gwarantem danego słowa i utrzymywania relacji, ale tylko w ramach kasty.

Godność.

Tu jest specyficzne ujęcie, gdyż każda istota (byt) jest obdarzona godnością – czyli prawem do istnienia wg swej natury. Nie występuje dążenie do przekształcania, czy pozbawiania godności. Jednak można mówić o hierarchii godności.

Członek niższej kasty zawsze musi ustępować, ulegać przedstawicielowi kasty wyższej. Na plus hinduizmu należy zapisać, że występuje świadome ograniczanie wpływu przedstawicieli kasty wyższej na życie kast niższych.

Prawo.

Jest tworzone przez kastę bramińską. Stąd bierze się brak odpowiedzialności za własne zobowiązania względem kast niższych; jeśli zobowiązanie jest „niewygodne” – bramin może zmienić prawo.

Własność i pieniądz.

Sprawa jest oczywista, że obie te cechy cywilizacyjne są „w ręku” braminów. Zawsze mogą być wprowadzone zmiany w prawie pozbawiające kasty niższe stanu posiadania (niedawno była akcja wymiany banknotów). Niemniej zabór bezpośredni jest niewskazany z uwagi na tworzone relacje społeczne, a zadaniem „zarządzających” jest dbałość o spokój i funkcjonowanie społeczeństwa.

Można powiedzieć, że na tej charakterystyce kończę opisy ogólne. Nie zostały wymienione inne koncepcje organizacyjne – chodzi o system inkaski i aztecki.

Wydaje się ważniejsze omówienie rosyjskiej turańszczyzny, Cywilizacji Zachodu z narastającymi wpływami niemieckimi, by zakończyć próbą opisu stanu społeczeństwa w Polsce.

Dopiero na podstawie wszystkich, zarysowanych przedstawień można będzie rozważyć do jakiego modelu organizacyjnego powinniśmy dążyć. Jakie wartości – zasady i cechy powinny być jednoznacznie eksponowane i realizowane.