Stopy procentowe to jeden ze sposobów regulowania i stymulowania gospodarki. Od ich wysokości zależą odsetki od naszych kredytów oraz zyski z lokat bankowych. Mają również wpływ m.in. na kształtowanie się cen i kursy walut. Z tego powodu poziom stóp procentowych wpływa na nasze życie.
Stopa procentowa to wyrażona w procentach opłata za pożyczenie kapitału. Określa, ile odsetek otrzymamy zakładając np. lokaty lub będziemy zobowiązani oddać zaciągając kredyt lub pożyczkę. Wysokość głównych stóp procentowych jest ustalana na posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej.
W Polsce używamy 4 głównych stóp procentowych: stopa referencyjna (1,5%), stopa lombardowa (2,5%), stopa depozytowa (0,5%), redyskontowa weksli (1,75%). Ostatnia zmiana wysokości stóp procentowych miała miejsce w marcu 2015. Rada Polityki Pieniężnej zadecydowała wtedy o obniżeniu wszystkich stóp o 0,5 punktu procentowego.
|
Najważniejsza jest stopa referencyjna, która opisuje minimalną rentowność krótkoterminowych papierów wartościowych emitowanych przez NBP. Narzędzie to pozwala określić ilość pieniędzy w gospodarce oraz współczynnik wysokości oprocentowania pożyczek międzybankowych. Ma to bezpośrednie przełożenie na ustalanie przez bank wysokości oprocentowania kredytów i lokat dla przeciętnego konsumenta.
Co wpływa na wysokość stóp procentowych?
Poziom stóp procentowych jest ustalany na podstawie kilku istotnych czynników, m.in.:
- wartości Produktu Krajowego Brutto (PKB)
- aktywność inwestorów zagranicznych na rynku papierów skarbowych
- wysokości inflacji
Zasadniczym elementem wpływającym na poziom stóp procentowych jest inflacja. Narodowy Bank Polski reguluje jej wysokość właśnie za pomocą stóp. Jeżeli inflacja jest niższa niż zakładany pułap, pojawia się konieczność obniżenia stóp procentowych w celu aktywizacji rynku i zwiększenie na nim przepływu kapitału. W przypadku wzrostu inflacji pojawia się konieczność podniesienia stóp procentowych, celem zmotywowania konsumentów i przedsiębiorców do oszczędzania i zniechęcenia do zaciągania nowych zobowiązań.
Jak stopy procentowe wpływają na życie każdego Polaka?
Stopy procentowe mają znaczenie zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla osób fizycznych. Dynamika zmian w tym obszarze ma wpływ na podejmowane decyzje związane z zakupem dóbr trwałych, takich jak sprzęty RTV, AGD, zakup samochodu czy wyposażenie mieszkania.
Ma też znaczący wpływ na decyzje dotyczące wyboru sposobu ich finansowania. Przy niższych stopach chętniej robimy zakupy i korzystamy z kredytów. Przy wysokich stopach wstrzymujemy się z decyzją o zakupie, ponieważ opłaca nam się trzymać nasze oszczędności na depozytach bankowych.
Jakie zmiany powoduje obniżenie stóp procentowych?
Jeżeli decyzją Rady Polityki Pieniężnej stopy procentowe zostaną obniżone, oznaczać to będzie, że zmniejszony zostanie koszt, po jakim bank komercyjny pożyczy pieniądze od banku centralnego. Zmniejszą się również koszty udzielanych pożyczek i kredytów, czyli zapłacimy mniej za dostęp do tej usługi. Obniży się również maksymalne oprocentowanie kredytów i pożyczek.
|
Maksymalne oprocentowanie kredytów i pożyczek bankowych to dwukrotność stopy referencyjnej powiększona o 7 punktów procentowych. Obecnie maksymalne oprocentowanie produktów kredytowych nie może przekroczyć 10% w skali roku:
2 x 1,5% + 7 p.p. = 10%
|
Tańszy i łatwiej dostępny kredyt sprawia, że chętniej korzystamy z tego rozwiązania. Przedsiębiorcy zwiększają sprzedaż oferowanych przez siebie towarów i usług, więc muszą dokonywać inwestycji by sprostać zwiększonemu popytowi. Rozwój swoich firm wspierają kredytami inwestycyjnymi, które dla nich również stają się tańsze. Gospodarka dobrze się rozwija, zarabiamy więcej i więcej wydajemy.
Poprawa sytuacji finansowej gospodarstw domowych sprawia, że coraz częściej rozważamy zakup własnego mieszkania. Chętniej na ten cel przeznaczymy nasze oszczędności, bo przy niskich stopach trzymanie ich na lokacie przestaje być dla nas opłacalne. Jeśli zmuszeni będziemy skorzystać z kredytu mieszkaniowego, to niskie stopy sprawiają, że również ten rodzaj pożyczki staje się tańszy i łatwiej dostępny. Zwiększony popyt na nowe mieszkania sprawia, że rozwija się sektor budownictwa. Deweloperzy również korzystają z tańszych kredytów i wspierają rozwój innych branż.
Stopy procentowe mają również przełożenie na ceny innych aktywów, takich jak akcje i obligacje. Niski wskaźnik stóp procentowych powoduje obniżenie ich rentowności, a wzrost ich cen. Zakup obligacji jest opłacalny w momencie utrzymywania się stóp procentowych na niskim poziomie. W przypadku akcji i giełdy, brak perspektywy uzyskania zysków na bezpiecznych lokatach, powoduje wzrost zainteresowania konsumentów i przedsiębiorców inwestycjami w tych obszarach.
Stopy NBP wpływają również na kurs walutowy – ich gwałtowne obniżenie, może zachęcić kapitał zagraniczny do sprzedaży krajowych aktywów. Złoty straci przez to na wartości, czyli wzrosną kursy innych walut w relacji do złotego. Z tego powodu niskie stopy procentowe mogą być niekorzystne dla kredytobiorców spłacających swoje zobowiązanie w walutach obcych. Ich rata w przeliczeniu na złote staje się wyższa.
Na co wpływa podwyższenie stóp procentowych?
Podwyżki stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski powodują zwiększenie oprocentowania w bankach komercyjnych. Kredyty stają się droższe i jednocześnie trudniej dostępne. Wyższa rata sprawia, że musimy posiadać większą zdolność kredytową, aby poradzić sobie ze spłatą wyższej niż wcześniej raty (przy tym samym okresie spłaty i kwocie kredytu).
Wyższe oprocentowanie będzie dotyczyć nie tylko nowych kredytów, ale również tych uruchomionych w okresie obowiązywania niskich stóp, jeśli tylko kredyt oparty jest na zmiennej stopie procentowej. Dotyczy to zdecydowanej większości kredytów hipotecznych.
Z wysokich stóp procentowych ucieszą się za to osoby, które szukają bezpiecznej formy ulokowania swoich oszczędności. Pozyskiwanie kapitału na akcję kredytową na rynku międzybankowym staje się droższe, dlatego banki komercyjne chętniej pożyczają pieniądze od klientów indywidualnych. Robią to, oferując nam dobrze oprocentowane depozyty. Odsetki, które dostaniemy na lokatach, stają się wyższe. Warto przy tym pamiętać, że lokaty zazwyczaj mają stałe oprocentowanie. W sytuacji, gdy spodziewamy się podwyżek stóp procentowych, nie warto zakładać lokat na bardzo długie okresy. Zakładając lokaty krótsze, będziemy mogli korzystać z nowych, bardziej opłacalnych dla nas ofert.
Prognozy dotyczące wysokości stóp procentowych
Członkowie RPP spodziewają się, że w najbliższych miesiącach poziom inflacji pozostanie umiarkowany mimo wzrostu presji inflacyjnej, która jest efektem poprawy krajowej koniunktury. Popyt konsumencki utrzymuje stabilną tendencję wzrostową ponieważ jest wspierany przez wzrost płac, zatrudnienia oraz świadczeń. W komunikacie opublikowanym po październikowym posiedzeniu RPP czytamy, że "Rada podtrzymuje ocenę, że w świetle dostępnych danych i prognoz, obecny poziom stóp procentowych sprzyja utrzymaniu polskiej gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną".
Na podstawie dostępnych informacji i wypowiedzi członków Rady Polityki Pieniężnej ekonomiści prognozuję, że zmian stóp procentowych możemy się spodziewać dopiero pod koniec 2018 roku. Możliwy wtedy będzie scenariusz, w którym Rada Polityki Pieniężnej podejmie decyzję o podniesieniu stóp procentowych NBP.
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
