Rozum to nie Wikipedia

W ostatnim czasie wielbiciele salonowego kabaretu i sztucznej inteligencji zarzucili mi, że użyłam w jednej ze swoich notek terminu "labyryntologia psychologiczna", który nie egzystuje w internecie. Jeżeli ktoś opiera swoją wiedzę na Wikipedia i Al rzeczywiście może nie zrozumieć, o czym napisałam. Ludzie inteligentni z pewnością zrozumieli. Poza tym zastanawia mnie jedno: czy zawsze i każdego autora tak kontrolują...a może to obsesja tylko na moim punkcie? W jednym i drugim przypadku polecam dobrego psychiatrę.

Labiryntologia( od gr.λαβύρινθος labýrinthos) – budowla odznaczająca się bardzo zawiłym układem dużej liczby pomieszczeń i łączących je krętych ciągów korytarzy, co utrudniało niepowołanym osobom dostęp do usytuowanego zwykle centralnie, strzeżonego pomieszczenia (np. grobowca, skarbca); λόγος logos „słowo, myśl, rozumowanie”) zawiłość rozumowania.

Labiryntologia psychologiczna to pojęcie nieformalne, metaforyczne, które nie występuje powszechnie w oficjalnych słownikach, ale może być używane w kontekście refleksyjnym lub filozoficznym. Można je rozumieć jako:

- dziedzina rozważań zajmująca się badaniem złożonych, często nieoczywistych ścieżek ludzkiej psychiki, mechanizmów decyzyjnych, emocjonalnych i poznawczych, które mogą przypominać charakter labiryntu – pełen zakrętów, ślepych zaułków, powrotów i ukrytych przejść.

Ludzka psychika przypomina labirynt, gdzie człowiek porusza się w gąszczu własnych myśli, emocji, traum i wspomnień, próbując odnaleźć sens, rozwiązania i drogę do samopoznania.

Cały proces psychoterapeutyczny można porównać do wędrówki przez labirynt, w którym terapeuta towarzyszy pacjentowi w odkrywaniu ukrytych aspektów jego psychiki.

Ludzka psychika jest pełna mechanizmów obronnych, ich złożoność powoduje poszukiwanie drogi do komfortu psychicznego. Ludzie nieświadomie tworzą zawiłe „ścieżki” wokół swoich problemów, by unikać bólu psychicznego.

W literaturze psychologicznej i filozoficznej takich autorów, jak Jung, Freud czy Fromm można znaleźć odniesienia do „labiryntu duszy” czy „labiryntu nieświadomości”.

W psychologii narracyjnej lub jungowskiej poszukiwanie „centrum labiryntu” symbolizuje spotkanie z wewnętrzną prawdą lub archetypem Jaźni.

Labiryntologia psychologiczna nie jest terminem oficjalnie stosowanym w nauce, choć jest wiele uznanych koncepcji i terminów naukowych, które nawiązują do tej idei – złożoności psychiki, symboliki, procesów wewnętrznych oraz metaforycznej „wędrówki” przez umysł.

Jedną z nich jest psychologia głębi (depth psychology), której twórcami są Carl Gustav Jung, Sigmund Freud, Alfred Adler, James Hillman. Bada ona nieświadomość, sny, archetypy, symbole i mitologiczne struktury psychiki. Często używa metafor labiryntu, podróży, zejścia do „wnętrza”. Stosuje się ją, chociażby do analizy snów, psychoterapii egzystencjalnej czy terapii jungowskiej.

Następną jest psychologia narracyjna (narrative psychology), której twórcami są Jerome Bruner, Dan P. McAdams. Uznaje ona, że ludzie tworzą sens i tożsamość poprzez opowieści o sobie. Życie psychiczne to „narracyjny labirynt” pełen zwrotów akcji. Stosuje się ją przy okazji terapii narracyjnej, badaniu tożsamości czy analizy autobiografii.

Trzecią jest terapia egzystencjalna / fenomenologiczna, której twórcami są Viktor Frankl, Rollo May i Irvin Yalom. Koncentruje się ona na pytaniach o sens, śmierć, wolność, samotność – czyli na wewnętrznych wędrówkach człowieka. Stosuje się ją przy psychoterapii, filozofii życia czy też jako wsparcie w kryzysach egzystencjalnych.

Również odnosi się do niej metafora labiryntu w psychoanalizie, której autorzy Freud i Lacan opisywali nieświadomość jako strukturę warstwową, pełną ukrytych przejść. Lacan wprowadził pojęcie „Realnego”, „Wyobrażeniowego” i „Symbolicznego” jako splątanych porządków.

Podobnie prace Jacques’a Derridy i Julia Kristevy zawierają labiryntowe myślenie o języku i tożsamości.

Pisząc o tej idei, nie sposób nie wspomnieć na temat archetypowej psychologii Jamesa Hillmana, która przedstawia rozwój ludzkiej psychiki jako cyklicznej, archetypowej podróży, a nie linearnej drogi. Świat wewnętrzny pełen jest postaci i obrazów, które działają jak „przewodnicy labiryntu”.

Choć labiryntologia psychologiczna jest terminem autorskim, jego sens jest głęboko zakorzeniony w uznanych podejściach psychologicznych. Można go więc traktować jako twórczą metaforę lub interdyscyplinarną ramę, opartą na fundamentach m.in. psychologii głębi, narracyjnej i egzystencjalnej.

Kiedyś ktoś mądry powiedział, że to nie problem powtarzać znane już formułki, tak naprawdę ważny jest rozwój danej dziedziny, który pozwoli nam lepiej zrozumieć siebie samych. Dlatego ważne jest, byśmy do tego dążyli, rozwijając naszą wiedzę na podstawie już istniejących zdobyczy nauki. Nie zawsze brak definicji w internecie, jest dowodem na to, że dana idea nie istnieje w rzeczywistości.

Źródło 

Zdjęcie Google