"Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu” — przykazanie to, będące ósmym słowem Dekalogu, rozbrzmiewa nie tylko w sądowej sali, ale w każdej przestrzeni życia człowieka. To nie tylko zakaz kłamstwa, ale wezwanie do świętości słowa, do wierności prawdzie i odpowiedzialności za drugiego człowieka. Nie mówić fałszywego świadectwa to znaczy: żyć w prawdzie, mówić prawdę, bronić prawdy i świadczyć prawdą.
W świecie, w którym słowo często traci swoją wagę, a prawda jest relatywizowana, Jan Paweł II przypomina, że prawda nie jest koncepcją filozoficzną, ale osobą — Chrystusem. W Veritatis Splendor pisał:
"Jezus Chrystus, światłość narodów, oświeca oblicze Kościoła, który głosi Ewangelię życia. To On jest Prawdą, która wyzwala (por. J 8,32), i Drogą, która prowadzi do Ojca (por. J 14,6).” (Veritatis Splendor, 2)
Człowiek nie może mówić prawdy, jeśli jej nie zna. Nie może być jej świadkiem, jeśli sam nie żyje w jej świetle. Wypowiedzenie prawdy nie jest czynem neutralnym — jest aktem moralnym, wyborem między światłem a ciemnością. Dlatego każde słowo ma wartość wieczną. Każde świadectwo, prawdziwe lub fałszywe, wpisuje się w historię zbawienia lub zatracenia.
Fałszywe świadectwo nie ogranicza się do kłamstwa sensu stricto. To także:
- Pomówienie — czyli przypisywanie komuś zła, którego nie popełnił;
- Oczernianie — ujawnianie prawdziwych, ale niepotrzebnie kompromitujących informacji;
- Milczenie wobec niesprawiedliwości;
- Manipulowanie prawdą, czyli wybiórcze przekazywanie faktów;
- Powielanie kłamstwa, nawet nieświadomie.
Wszystkie te formy są zamachem na godność drugiego człowieka. Jan Paweł II ostrzegał:
"Kłamstwo niszczy wspólnotę. Prawda buduje komunię.”
Każde słowo, które wypowiadamy, powinno być służbą miłości i sprawiedliwości. Fałszywe świadectwo zaś prowadzi do zniszczenia relacji, utraty zaufania, rozpadu wspólnoty — i ostatecznie do rozłamu między człowiekiem a Bogiem.
Prawda nie jest tylko czymś, co się mówi. To coś, czym się żyje. W Redemptor Hominis Papież pisał:
"Człowiek nie może żyć bez miłości. Pozostaje dla siebie istotą niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli nie objawi mu się Miłość, jeśli nie spotka się z Prawdą.” (Redemptor Hominis, 10)
Dlatego każdy chrześcijanin jest powołany, by być świadkiem prawdy, nie tylko ustnie, ale całym życiem. Świadectwo chrześcijanina nie polega na używaniu wielkich słów, ale na wierności w małych sprawach — na uczciwości wobec bliźniego, na obronie dobrego imienia drugiego człowieka, na prostocie serca, które nie szuka fałszu.
Jan Paweł II wielokrotnie podkreślał, że miłość i prawda nie mogą być rozdzielone. Prawda bez miłości staje się brutalnością. Miłość bez prawdy — sentymentalizmem. Tylko razem stanowią fundament etycznego życia.
W Evangelium Vitae Papież pisze:
"W kulturze kłamstwa życie zostaje zrelatywizowane, a człowiek sprowadzony do narzędzia.” (Evangelium Vitae, 20)
Kłamstwo, nawet jeśli wydaje się "dla dobra”, zawsze staje się zdradą człowieka, bo odbiera mu godność i prawdziwą wolność. Tylko prawda, nawet trudna, ma moc przemiany i uzdrowienia.
Sumienie jest tym miejscem, w którym człowiek spotyka Boga — Prawdę objawioną — i podejmuje decyzje moralne. Dlatego sumienie musi być formowane przez prawdę, a nie przez emocje, modę czy opinię publiczną. Papież przestrzegał:
"Sumienie nie staje się źródłem prawdy moralnej. Jest raczej świadkiem prawdy.” (Veritatis Splendor, 58)
Fałszywe świadectwo to nie tylko grzech języka. To grzech sumienia, które zostało porzucone, znieczulone lub zniekształcone.
Ostatecznie, ósme przykazanie nie jest tylko zakazem. Jest wezwaniem. Bóg nie mówi: "Nie kłam" jedynie po to, by nas ograniczyć. Mówi: "Mów prawdę, bo Ja jestem Prawdą”. Wzywa nas do uczestnictwa w Jego życiu — życiu, które jest światłem i miłością.
Niech więc nasze słowa będą jak ziarna — niech rodzą dobro, pokój i zaufanie. Niech będą świadectwem prawdy — nawet wtedy, gdy będzie to kosztowne. Bo tylko prawda wyzwala (por. J 8,32).
Jan Paweł II przypomina:
"Trzeba, ażeby człowiek służył prawdzie, ażeby stał się jej wiernym świadkiem.” (Veritatis Splendor, 99)
Źródła
Jan Paweł II – Veritatis Splendor (1993)
[https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_06081993_veritatis-splendor.html](https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_06081993_veritatis-splendor.html)
Jan Paweł II – Evangelium Vitae (1995)
[https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25031995_evangelium-vitae.html](https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25031995_evangelium-vitae.html)
Jan Paweł II – Redemptor Hominis (1979)
[https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html](https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html)
Biblia Tysiąclecia – Ewangelia wg św. Jana 8,32 i 14,6
Zdjęcie Google
Inne tematy w dziale Rozmaitości