Jan Bodakowski
Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz – dokument o konflikcie Ukraińców z Żydami w Humaniu
„Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz” to niezwykle interesujący film dokumentalny o konflikcie Ukraińców z Żydami o ukraińskie miasto Humań. Nakręcono go w przeddzień protestów na Majdanie. Zapewne polski widz doświadczony działaniami Żydów w Polsce odbierze go wbrew filosemickim intencjom twórców. Obraz, wyświetlany podczas festiwalu filmów dokumentalnych Watch Docs, wyprodukowany został w koprodukcji dokumentalistów z Polski, Szwecji i Ukrainy.
Od rozpadu ZSRR, co roku, Humań najeżdżany jest przez chasydów z całego świata. Celem pielgrzymek chasydów (wyznawców najbardziej ortodoksyjnego, a zarazem najbardziej rasistowskiego odłamu judaizmu) jest grób rabina Machmana. Zmarły przed wiekami cadyk obiecał zbawienie każdemu Żydowi, który w czasie żydowskiego nowego roku (święta Rosz Haszan) odwiedzi z modlitwą, tańcem i śpiewem jego grób. Założyciel szkoły bracławskich chasydów, cadyk Nachman, żył na przełomie XVIII i XIX wieku.
Żydzi, uważający ukraiński Humań za swoje miasto, wściekli są na Ukraińców za czczenie jako bohaterów narodowych Gonty i Żeleźniaka przywódców powstania (prawdopodobnie zainspirowanego przez Rosję) kozaków i chłopów, którzy w 1768 roku dokonali pogromu Żydów w Humaniu (w Humaniu ofiarami rzezi byli głownie Polacy – ale ich los jako gojów dla chasydów istotny nie jest). Zdaniem Żydów w czasie pogromów Ukraińcy pili krew żydowskich dzieci. Charakterystyczne jest też to, że Żydzi podają liczbę zabitych Żydów prawie dziesięciokrotnie wyższą od szacunków z epoki.
Z wściekłością Żydów spotyka się też to, że Ukraińcy za swego bohatera narodowego uważają Bogdana Chmielnickiego. Dla Żydów oczywiście istotne jest nie to, że Chmielnicki był przywódcą buntu kozaków przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1648-1654, ale to, że odpowiada za pogrom Żydów w Humaniu. Z szczególną krytyką Żydów spotyka się wychowanie patriotyczne dzieci i młodzieży na Ukrainie, gloryfikowanie w szkołach postaci odpowiedzialnych za pogromy Żydów.
Panoszący się w ukraińskim Humaniu Żydzi, deklarują w czasie rozmów z twórcami filmu swój ogromny podziw i szacunek dla Rosji i Putina. Żydzi, Rosję uznają za przyjaciół Żydów, Putina za największego współczesnego obrońce Żydów przed antysemityzmem. Zasługi Putina dla walki z antysemityzmem są przez Żydów wielokrotnie podkreślane.
W pamięci historycznej Żydów, widocznej w opowieściach matek żydówek dla żydowskich podczas zwiedzania zabytków Humania, zapisały się też zasługi magnaterii dla Żydów w czasach przedrozbiorowych – Ukraińcy pamiętają zaś jak magnateria oddawała władze nad chłopami Żydom, dzięki czemu Żydzi rozpijali chłopów i w skandaliczny sposób na nich pasożytowałi (chłopi musieli Żydom płacić za modlitwy w cerkwiach).
Odmienna ocenę historii najnowszej - szczególnie komunizmu (od oceny Ukraińców), twórcy filmu ukazują relacjonując poglądy Żydów, od lat dekad mieszkających w Humaniu. Postsowieccy Żydzi z sentymentem wspominają Stalina, żydowskie dzieci przyjezdnych chasydów radośnie bawią się pod pomnikiem Lenina. Ukraińcy zaś siłą własnych rąk ten komunistyczny pomnik obalają.
Wściekłość żydowskich pielgrzymów wywołuje też postawiony przez Ukraińców krucyfiks nad stawem gdzie co roku chasydzi dokonują rytualnego obmycia – sytuacja z Humania jest niemal identyczna z sytuacją w Oświęcimiu, gdzie Żydzi wymusili zniszczenie i profanacje krzyży ustawionych na Żwirowisku, w miejscu gdzie, poza obozem Auschwitz (w którym mordowano gównie Polaków), Niemcy rozstrzeliwali katolickich księży w czasie II wojny światowej.
Zdaniem Żydów krzyż w Humaniu został postawiony przez Ukraińców w celu wywołania konfliktu z Żydami. W filmie doskonale widać nienawiść chasydów do krzyża, to jak bluźnią Jezusowi nazywając go bękartem. Przed profanacją krzyż, w czasie pielgrzymki chasydów, ochraniany jest przez ukraińską policje i co ciekawe uzbrojonych izraelskich żołnierzy (którzy za niedopuszczanie chasydów do krucyfiksu są przez chasydów przeklinani) – wątek obecności uzbrojonych żydowskich żołnierzy czy funkcjonariuszy Mossadu znany jest też z Polski.
Ukraińcy z Humania przerażeni są tym jak, w zdawało by się ukraińskim mieście, najważniejsze budynki, często pełniące funkcje socjalne, przekazywane są w ręce Żydów. Dominacja Żydów jest tak wielka, że przekupieni lokalni politycy (faktem korumpowania polityków i policjantów z Humania chasydzi bezwstydnie się chwalą przed kamerami) zakazują ustawiania patriotycznej tablicy informacyjnej i tolerują dziesiątki nielegalnych, sprzecznych z ukraińskim prawem, żydowskich bilbordów reklamowych skierowanych do przyjezdnych chasydów.
Wstrząsający dla widza jest kontrast pomiędzy Ukraińcami a przyjezdnymi Żydami. Obraz zapewne sprzeczny z intencjami autora filmu. Widz na tle, pełnych patriotyzmu, ślicznych młodych blond Ukrainek, widzi pełnych buty, arogancji, nienawiści, brzydkich Żydów. Podobny kontrast widać pomiędzy statusem kobiet w społeczeństwie ukraińskim, ukraińskich kobiet równoprawnie uczestniczących w prawosławnych rytuałach religijnych, a traktowanymi z pogardą przez judaizm, niedopuszczonymi do rytuałów religijnych chasydów, Żydówkami. W filmie widoczny jest też kontrast między piękna liturgią prawosławną, a składającą się z wrzasków, hałasu, szaleństwa, liturgią chasydów.
Słuchając wypowiedzi Żydów zawartych w filmie można odnieść wrażenie, że Żydom brakuje poczucia przyzwoitości i są egocentrycznie bezkrytyczni wobec siebie, w stopniu wręcz karykaturalnym. Żydzi wielokrotnie w filmie twierdzą, ze to oni przynieśli dobrobyt i cywilizacje mieszkającym w Humaniu Ukraińcom. Zdaniem Żydów tylko dzięki nim w kranach mieszkańców Humania płynie woda.
Hucpiarstwo i groteskowość Żydów widoczna jest też w ich stosunku do kwestii człowieczeństwa gojów (czyli nie Żydów). Chasydzi odwiedzający dom Ukraińca, który sprzątał przez lata żydowski cmentarz snują rozważania dotyczące potencjalności posiadania przez gojów służących Żydom jakieś formy duszy (bo z zasady goje są zwierzętami nie posiadającymi duszy, dusze mają mieć według chasydów tylko Żydzi). Jedną z najbardziej groteskowych scen jest scena gdy grupa chasydów nawiedza ośrodek dla osób psychicznie chorych by uszczęśliwić pacjentów swoją obecnością.
Innym przykładem żydowskiej bezczelności w Humaniu jest prowadzenie przez Żydów nielegalnego handlu. Kiedy Ukraińcy protestują przeciw łamaniu prawa przez Żydów, Żydzi oskarżają Ukraińców o antysemityzm i twierdzą, że mają prawo handlować z racji na łapówki jakie mieli dać policji. Żydzi w swych wypowiedziach dla twórców nie rozumieją czemu Ukraińcy nie chcą ich w swoim mieście gdy Żydzi są „błogosławieństwem dla miasta”.
Powszechna niechęć do Ukraińców wśród wielu Polaków nie powinna przysłaniać faktu, że Żydzi tak jak panoszą się w Humaniu, mogą zacząć panoszyć się w polskich miastach. Dla Żyda zatrutego judaistycznym rasizmem goj pozostaje gojem niezależnie czy jest Ukraińcem czy Polakiem.
Jan Bodakowski
fragment filmu
https://www.youtube.com/watch?v=rXl2G4hO7G0
plakat z filmu
http://1.fwcdn.pl/po/25/97/742597/7705381.3.jpg
fotos z filmu
http://culture.pl/sites/default/files/styles/galeria_style/public/images/culture.pl/the-dybbuk-1.jpg?itok=Ij-td0Is
Inne tematy w dziale Polityka