Wystarczy się zastanowić nad ostatnimi wyborami i tym, co się po nich dzieje, aby stwierdzić, że rozumienie łatwe nie jest. Krytyczne myślenie jest w zaniku, tępione od lat, to i efekty są. Mówi się ze zdziwieniem o standardach afrykańskich w naszym życiu politycznym, jakby nie można było tego przewidzieć, skoro polskie uczelnie formujące polskie elity i dużą część polskiego społeczeństwa rzadko osiągają poziom najlepszych uczelni afrykańskich. Jakoś mało kto się zastanawia, jak to się stało, że w ciągu ostatnich lat przeciętny profesor uczelniany osiągnął poziom niższy od profesora gimnazjalnego II RP? A wielu z nich wykazuje cechy analfabetów funkcjonalnych nierozumiejących słowa pisanego ani mówionego, także tego przez nich samych używanego. Taki stan rzeczy ma przełożenie na szkolnictwo niższe. Z tym, że pojęcie „szkoły wyższe” wprowadza społeczeństwo w błąd, bo wiele z nich to są raczej „wyższe szkoły podstawowe”.
Poziom rozumienia u 15-latków jest badany regularnie w ramach PISA (Programme for International Student Assessment) i nawet nasi nie wypadają źle, choć coraz gorzej. Starsi nauczyciele alarmują spadek poziomu, i to gwałtowny, także w porównaniu z PRL, kiedy dobrze nie było, ale przedwojenni nauczyciele jakoś poziom trzymali.
Wraz z odchodzeniem/usuwaniem niepostępowych nauczycieli poziom się pogarszał, tym bardziej że tzw. szkoły wyższe formowały coraz gorszych nauczycieli, obdarzanych co prawda tytułami, ale nie za bardzo umiejętnościami i chęciami uczenia na rzetelnym poziomie. Tego stanu rzeczy nie zmieniły kolejne reformy, także te „od przedszkola do doktora”, bo nie zdołano zmienić głowy systemu. A jak wiadomo, kiedy głowa nie działa jak należy, to nogi niosą nie tam, gdzie trzeba. Jakoś tego reformatorzy nie rozumieją i chyba nie chcą zrozumieć, bo reformy fundamentów systemu, oparcie go na właściwych filarach, spowodowałoby dezaprobatę tych na szczytach systemu nauki i edukacji. Beneficjenci patologicznego systemu trzymają mocno status quo i słupki poparcia dla tych u władzy, ale rozumienie tego łatwe nie jest.
