W poszukiwaniu krytycznego myślenia

Przegląd informacji internetowych wskazuje, że dopiero niedawno zorientowano się w katastrofalnym poziomie myślenia, szczególnie krytycznego, w populacji coraz bardziej wykształconych Polaków. Słychać to w życiu codziennym, w wypowiedziach medialnych, na łamach gazet.

To zdumiewające, że spora część społeczeństwa coraz bardziej udyplomowiona, wykształcona formalnie, realnie jest do takiego stopnia bezkrytyczna, łatwa do manipulowania. Znacznie chętniej wierzy w kłamstwa niż w prawdę, do której często ustosunkowana jest negatywnie. Rozumienie rzeczywistości jest zatem nader często błędne, stąd i decyzje nietrafne. Podejmowane są działania na rzecz zmiany tego stanu rzeczy i na przykład w ramach Programu „Nauka dla Społeczeństwa” realizowane są – ze środków budżetu państwa przyznanych przez ministra edukacji i nauki – szkolenia, warsztaty dla nauczycieli „Rola krytycznego myślenia”, aby to nauczający poznali, po co to krytyczne myślenie jest potrzebne.

Powstał nawet, i to już 20 lat temu, Instytut Krytycznego Myślenia, prowadzący m.in. kursy dla całych szkół, dyrektorów, nauczycieli, przez „Certyfikowanych Trenerów Myślenia Krytycznego”, ale w życiu społecznym chyba wyniki ich pracy nie są jeszcze dostrzegalne.

Trudno znaleźć informacje o przyczynach zaniku krytycznego myślenia w obecnej populacji Polaków. Chyba bez uwzględnienia ostatnich kilkudziesięciu lat nie jest to możliwe. Krytyczne myślenie stanowiło przeszkodę w instalacji systemu komunistycznego i było tępione na każdym poziomie edukacji, zarówno najmłodszych, jak i dorosłych. Do końca PRL-u marginalizowano, a często relegowano ze szkół/uczelni tych, którzy mieli opinie uczących krytycznego myślenia, co zagrażało przewodniej sile narodu. Oskarżano ich o negatywny wpływ na młodzież, o niewłaściwą etykę, bo sprzeczną z etyką cywilizacji komunistycznej, aby zabezpieczać młodych przed ich zgubnym wpływem. Niestety, tzw. transformacja ustrojowa tego nie zmieniła, stąd coraz częstsze zaniki myślenia i co najwyżej rozwój myślenia bezkrytycznego. Czy specjalne szkolenia ten stan rzeczy zmienią?