Polski Przemysł Wódczany, Zakłady Przemysłowe „Rektyfikacja Warszawska, Winkelhausen i Akwawit” SA w Warszawie
W 1886 r. powstało Towarzystwo Warszawskie Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu TA. Kapitał zakładowy przy założeniu Towarzystwa wynosił 300 000 rubli, a w 1912 r. został podwyższony do 900 000 rubli. W 1921 r. po przewalutowaniu wynosił 11 280 000 mkp.
Herman Winkelhausen w 1871 r. założył w Starogardzie Gdańskim przy ul. Rycerskiej gorzelnię parową. Od 1889 r. wytwarzano w niej destylat winny. Jednocześnie zakupiono winnice w rejonie miasta Cognac i z surowców pochodzących stamtąd produkowano koniaki. Po śmierci Hermana interes przejęli jego synowie, Maks i Otto. W 1905 r. dyrektorem zakładu został Gothard Seiferth, późniejszy zięć Ottona Winkelhausena. W 1907 r. firma „Winkelhausen” stała się potentatem w produkcji tych trunków w całych Prusach. Rocznie produkowano 10 000 000 litrów, z czego 6−8 000 000 litrów koniaku przy zatrudnieniu 400-500 pracowników. W 1920 r. wybudowano plantację ziół, których używano do aromatyzowania wódek.
Po przyłączeniu Starogardu do Polski w 1919 r. Wilhelm Winkelhausen i Gotthard Seiferth zmienili obywatelstwo na polskie. W 1922 r. powstały Zakłady Winkelhausena – Towarzystwo Akcyjne. Zrzeszały one wszystkie przedsiębiorstwa Winkelhausena działające na terenie II RP. Produkowano w nich: wódki gatunkowe, rum, likiery, koniaki, skażony spirytus (na cele medyczne) oraz denaturat.
Rektyfikację Okowity i Fabrykę Chemiczną „Akwawit” TA z siedzibą w Poznaniu przy ul. Cieszkowskiego 5 założono w 1920 r. Do Spółki należały zakłady przemysłowe: rektyfikacje okowity w Poznaniu (dwie), Lesznie i Krotoszynie, a także wytwórnia wódek, likierów, soków i win owocowych w Poznaniu, składnice spirytusu w Zbąszyniu i Pniewach, fabryka płatków ziemniaczanych w Miasteczku i Lesznie, młyn do przemiału płatków w Lesznie oraz fabryki: chemiczna i sztucznej paszy melasowej w Lesznie. Towarzystwo dysponowało kapitałem 20 000 000 mkp i zatrudniało około 400 osób.
W wyniku wejścia w życie w dniu 31 lipca 1924 r. ustawy o monopolu spirytusowym wymienione Spółki lub większość ich zakładów stała się elementami tworzącymi Państwowy Monopol Spirytusowy. Zakłady warszawskie należały do tych najbardziej zaawansowanych technologicznie; jako jedne z pierwszych były zelektryfikowane. Proces wytwórczy był w dużej mierze zautomatyzowany. Fabryka była wyposażona w urządzenia do mieszania i rozlewania trunku do butelek. Zatrudnienie w latach 20. XX w. dochodziło do 400 osób. Wartość sprzedanego w 1927 r. alkoholu wynosiła 2 700 000 zł. „Rektyfikacja Warszawska” opracowała wódki: Wyborową, Luksusową, Żubrówkę i Żytniówkę.
„Rektyfikacja Warszawska” oraz „Winkelhausen” i „Akwawit” mimo podporządkowania PMS zachowywały odrębność. Dopiero w 1936 r. stały się jego częścią i przyjęły nazwę: Polski Przemysł Wódczany, Zakłady Przemysłowe „Rektyfikacja Warszawska, Winkelhausen i Akwawit” SA. Zarząd Spółki miał siedzibę w Warszawie przy ul. Dobrej 48/50, a zakłady mieściły się w Warszawie przy ul. Dobrej 48/50 oraz przy ul. Sapieżyńskiej 8, w Poznaniu przy ul. Małe Garbary 2 i w Starogardzie przy ul. Rycerskiej 3. W zakładach Spółki produkowano wódki, likiery, wina owocowe, miody, koniaki, a także ocet i musztardę. Spółka miała dwa przedstawicielstwa w Londynie: James Buchanan & Co., Ltd. oraz Seager, Evans & Co., Ltd.
Kapitał zakładowy Spółki wynosił w 1936 r. 3 800 000 zł i był podzielony na 26 786 akcji na okaziciela oraz 11 214 akcji imiennych o wartości nominalnej 100 zł. W tym czasie w Radzie Nadzorczej Spółki zasiadali: Józef Lossow (prezes), Kazimierz Skarżyński, Stefan Suryn, Stefan hr. Czarnecki, Stefan Przanowski i Gothardt Seiferth, a Zarząd tworzyli: Stefan Dobrowolski oraz Paweł Maciejewski.
Akcja na okaziciela Polskiego Przemysłu Wódczanego, Zakłady Przemysłowe „Rektyfikacja Warszawska, Winkelhausen i Akwawit” SA o wartości nominalnej 100 zł z 1936 r.
Źródła:
Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.
Spółki akcyjne w Polsce 1920/21 PAR S.A. 1922.
Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.
www.klimatywarszawy.pl
www.koneservodka.pl/o-firmie.html
http://spirits.com.pl/h-a-winkelhausen-w-starogardzie-gdanskim
Zapraszam na kolejne notki w każdy poniedziałek i czwartek o 20.00
