Od 1 do 31 października 2020 r. w Kazachstanie zostanie przeprowadzony trzeci po 1991 r. spis powszechny. Już dziś wiadomo, że ujęta w nowych statystykach liczba obywateli kazachskich polskiego pochodzenia nie będzie duża.
Oczywiście nie będzie relatywnie duża, w porównaniu z liczebnością innych nacji zamieszkujących Kazachstan. Powszechnie wiadomo, że poprzedni spis powszechny (2009 r.) wykazał, że obywateli mających polskie korzenie mieszka w tym kraju 34 057. Dla wielu zainteresowanych problematyką Polonii na Wschodzie to wciąż pewnie zbyt dużo. Warto jednak pamiętać, że w ogólnych statystykach - wśród ponad stu narodowości zamieszkujących dzisiejszy Kazachstan – Polacy znajdują się w rubryczce „inne” i stanowią mniej więcej 0,2 proc. populacji całego kraju.
Skoro już o statystykach… Dziś obywateli Kazachskich, jak wynika z aktualizowanych na bieżąco danych, jest 18 776 707. Spis sprzed 11 lat wykazał, że cała populacja obywateli Kazachstanu wynosi 16 004,8 mln. osób. Było to więcej o 1 022,9 mln. (6,8 procent) w porównaniu ze spisem z roku 1999.
Ilu jest Kazachów wśród Kazachów?
Dane sprzed roku, wykazują, że najszybciej rosnącą grupą etniczną od momentu uzyskania niepodległości w 1991 r. byli i są, Kazachowie. Procentowo w całej populacji jest ich 69,86 procent (12 505 251 mln). Druga najliczniejsza grupa to Rosjanie. W roku 2019 ich procentowy udział w populacji określano na poziomie 19,32 proc ( 3 553 232 mln.). Przedstawicieli tej narodowości w Kazachstanie powoli, ale systematycznie ubywa. Podobnie jak Ukraińców (1,51 proc. w populacji – 270 916 tys.). Na początku lat 90. minionego stulecia byli trzecią najliczniejsza nacją w Kazachstanie, dziś wyprzedzają ich Uzbecy (3,3 proc. – 590 993 tys.). Niemców jest w Kazachstanie niemal jeden procent (178 029 tys.). Warto zauważyć, że (z wyjątkiem Tatarów) ludności etnicznie europejskiej ubywa w Kazachstanie z roku na rok.
No dobrze, co można z tych statystyk wyczytać, co wywnioskować? Nie jestem analitykiem statystycznym i demograficznym, ale bazując na jako takiej wiedzy socjologicznej, obserwując sytuację w Kazachstanie, a przede wszystkim opierając się na publikowanej wiedzy specjalistów, mogę kilka rzeczy powiedzieć.
Przede wszystkim - czego w tym pobieżnym zestawieniu statystycznym bezpośrednio nie widać (i czego nie dostrzega wielu demografów) - Kazachstan już niebawem może zacząć borykać się ze sporymi problemami demograficznymi. To efekt kilku czynników, m.in. fal wyżu i niżu demograficznego z minionych dekad. W latach 20. tego stulecia ma nastąpić spadek narodzin i wzrost liczby zgonów. Przy postępującym odpływie obywateli pochodzenia niekazachskiego i równocześnie wciąż małej liczbie kazachskich repatriantów z krajów sąsiednich (Rosja, Chiny, Mongolia itd.) Kazachstan może mieć problem z wypełnieniem demograficznej luki. Czy i jak, wpłynie to na politykę kazachizacji kraju, przekonamy się za jakiś czas. Wydaje się jednak, że władze kraju powinny przeciwdziałać odpływowi obywateli za granicę, nawet jeśli są to obywatele etnicznie niekazachscy. Na razie takiego zwrotu - gestu wobec „niekazachów” - w polityce wewnętrznej nie widać.
No dobrze, a co z Polakami?
Jako się rzekło, ich z wolna malejąca liczba nie jest dla władz Kazachstanu zagadnieniem, ani politycznym, ani demograficznym. Co najwyżej historycznym. Dodać należy, że ta malejąca liczba Polaków – osób utożsamiających się z polskimi korzeniami rodzinnymi – nie jest w przeważającej mierze efektem programu repatriacyjnego prowadzonego przez polski rząd. To po prostu efekt wymierania kolejnych pokoleń Polaków i w pewnym stopniu emigracji do krajów innych niż Polska. Jakie to kraje? Na przykład Rosja, Niemcy, Białoruś. Te kraje sprowadzały Polaków z Kazachstanu w ramach zorganizowanych akcji. Nie dlatego, że Polaków tak lubią i cenią, ale dlatego, że one problemy demograficzne dostrzegły. Władze Polski także powinny.
Źródła (dostęp w dniu publikacji):
https://stat.gov.kz/
https://vlast.kz/
worldometers.info/demographics/kazakhstan-demographics/
https://ru.wikipedia.org/wiki/Население_Казахстана
