Obecne pojęcie „nowoczesnej gospodarki odpadami” jest bardzo odmienne od tego, jakie obowiązywało jeszcze 7, 10 lat temu. Budowanie składowisk odpadów – wówczas jedynego elementu gospodarki odpadami – jest dzisiaj rozważane już tylko jako jeden z wielu elementów całościowego systemu z wieloma różnorodnymi instalacjami i rozwiązaniami. Parę lat temu zastanawiano się jedynie nad bezpiecznymi dla środowiska zabezpieczeniami składowisk, dzisiaj – nie porzucając rozważań o bezpieczeństwie – myśli się o całościowych rozwiązaniach uwzględniających kilka podstawowych zasad.
Jednym z podstawowych założeń skutecznej i nowoczesnej gospodarki odpadami jest gospodarowanie możliwie największą ilością rodzajów odpadów – począwszy od odpadów komunalnych, ale też odpadami przemysłowymi i medycznymi, czy innymi odpadami niebezpiecznymi. Odpady komunalne – jakkolwiek jest ich najwięcej w bilansie odpadowym – nie są jedynym rodzajem odpadów, które winny być zagospodarowane.
Każda przychodnia lekarska, o dużym szpitalu nie wspominając „produkuje” odpady, które winny być zagospodarowywane w sposób szczególny – unikający rozprzestrzeniania się chorób. Prawie każda szkoła posiada laboratorium chemiczne – co robić z takimi odpadami?
Kompleksowy program gospodarki odpadami uwzględnia zatem zasady zagospodarowywania wszystkimi rodzajami odpadów powstającymi na terenie gminy.
Najpopularniejszą metodą zagospodarowywania odpadów jest segregacja, odzysk i recykling. I nie dotyczy ona tylko odpadów komunalnych. Pracowite samorządy wprowadziły już segregację kilku podstawowych rodzajów odpadów opakowaniowych – szkło, z podziałem na białe i kolorowe; plastik i papier. Techniczne rozwiązania pozwalają tę zasadę zastosować również do odpadów innego rodzaju: elektrozłomu, baterii, przeterminowanych lekarstw, odpadów budowlanych. Istniejące organizacje odzysku (przedsiębiorstwa zajmujące się w imieniu innych podmiotów odzyskiem) i sieć przedsiębiorstw specjalistycznych przetwarzających zużyte sprzęty i odpady pozwalają na odzyskanie z dużego strumienia odpadów i poprzez recykling ponowne skierowanie – w formie półproduktów potrzebnych do produkcji nowych – na rynek.
W Poznaniu istnieje szeroki program segregacji odpadów, obejmujący nie tylko te wymienione powyżej, ale również inne odpady problemowe, m.in.: gruz budowlany, zużyte lakiery i farby, odpady bioorganiczne, wielomateriałówki (np. tetrapaki). Segregacja tych odpadów odbywa się na razie w formie pilotażowej, jednak olbrzymie zainteresowanie Poznaniaków Miejscem Gromadzenia Odpadów Problemowych (tzw. „Gratowisko”), czy Mobilnym Punktem Gromadzenia Odpadów Problemowych (tzw. ”Gratowozem”) pozwalają planować system odzysku na szerszą skalę.
Obok segregacji i odzysku oraz recyklingu metodą stosowaną we współczesnej gospodarce odpadami jest kompostowanie – dotyczy to odpadów biodegradowalnych, zielonych.
Współczesne systemy gospodarki odpadami muszą być zasilane w instalacje – jak je nazywam – „utylizacji ostatecznej”. Do takich należą spalarnie odpadów, które są bezpiecznymi instalacjami termicznej utylizacji, a nawet pełnią obecnie rolę elektrociepłowni. Komisja Europejska zupełnie niedawno uznała spalarnie jako źródło energii odnawialnej, polski rząd w ślad za tym przygotowuje rozporządzenie zezwalające na takie traktowanie tych instalacji w Polsce.
I ostatnia z zasad współczesnej gospodarki odpadami – systemy muszą być realizowane w układzie aglomeracyjnym, ponadpowiatowym. Przez wiele lat samorządy zadania gospodarki odpadami realizowały tylko w swoich granicach – teraz te czasy bezpowrotnie minęły. Zasady ubiegania się o wsparcie finansowe z Funduszu Spójności (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko), czy z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (regionalne programy operacyjne), czy też ze środków np. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wykluczają działanie w pojedynkę. Kompleksowość gospodarki odpadami wymaga działania wspólnego – obejmującego większy obszar i większą ilość odpadów. Tylko w takim układzie można myśleć o całościowym spojrzeniu na problem odpadów, planować racjonalnie lokalizację instalacji i racjonalizować koszty budowy systemu.
To tylko niektóre wymogi współczesnej gospodarki odpadami. Ale i tak zmuszające do intensywnego planowania.
Inne tematy w dziale Polityka
