Mihail Eminescu, rumuński poeta, urodził się 15 stycznia 1850 roku. Zmarł 15 czerwca 1889 roku. To pierwszy poeta wywodzący się z Rumunii (tak przynajmniej mówią dokumenty archiwalne), który poświęcił swój geniusz poetycki i całą twórczość rozważaniom nad Wielką Tajemnicą.
Wielka Tajemnica, której rozważaniu, dociekaniu, opisywaniu oddał swój talent Mihail Eminescu, to przeznaczenie człowieka, istota jego bytu i przede wszystkim szukanie odpowiedzi na pytanie o przeszłość i przyszłość ludzkości oraz przyczyny nieszczęść, które go dotknęły i szanse, nadzieje, a także nade wszystko: perspektywy rozwoju.
Zastanawiające, ale za życia Eminescu ukazał się tylko jeden tomik jego wierszy. Liryków. W rękopisach odnaleziono ponad piętnaście tysięcy stron znakomitych materiałów literackich najwyższej próby.
Twierdzi się, że Mihail Eminescu był (jest) poetą miłości. To prawda. Trzeba dodać, że jego największą panią serca była Veronica Micle. Jednak ze względu na brak fortuny i znaczącego stanowiska, poeta nie mógł być kandydatem do jej ręki. Romansów miał więc wiele pan Mihail, bo pragnął wielce miłości cielesnej, do utraty tchu, zgodnej z impulsami instynktu i wolnej od wszelakich barier, czy zakazów. Pisał:
(...) O, jasnowłosa, nie umykaj ręki!
Patrz, moja warga pragnieniem spalona,
A w oczach widać gorączkę udręki.
Ścisz swe westchnienia oddechem, spłoniona!
Niechaj twój uśmiech skróci moje męki,
Nie każ mi cierpieć: otwórz mi ramiona.(...).
Mijały lata. Poeta napisał pod wpływem Komuny Paryskiej poemat "Cesarz i proletariusz".
(...) Zdruzgoczcie ten porządek okrutny i krzywdzący,
Co jednych spycha w nędzę, a drugich bogaci...(...).
Potem, pod koniec lat siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku w wyniku rozmaitych intryg i politycznych gier zaczął być marginalizowany w towarzyskich salonach i salonikach. Istota bytu człowieka i jego przeznaczenia zaczęły być wręcz obsesyjnym tematem jego rozmyślań. Pisał:
(...) Człowiek nic nie może zdziałać w kraju fatalnie rządzonym (...).
Potem weryfikując swym życiem Wielką Tajemnicę życia i przeznaczenia każdego człowieka niezależnie od czasów, w których przyszło mu jej doświadczyć pytał i w swej szczerości stwierdzał bezkompromisowo:
Czego szukają ci skorumpowani osobnicy w życiu publicznym? Czego szukają ci ludzie, którzy kosztem państwa chcą zdobyć majątki i godności, aczkolwiek państwo nie jest niczym innym niż możliwie najprostszą formą zaspokojenia ludzkich potrzeb? Kimże są te kukły, które chcą żyć bez pracy, bez wykształcenia, bez odziedziczonego majątku, kumulujące po trzy, cztery posady państwowe, chociaż nie potrafią sumiennie wywiązać się z ani jednej?
Oto właśnie tylko niektóre z pytań i odpowiedzi zadanych przez Mihaila Eminescu w jego rozważaniach nad Wielką Tajemnicą, dla których warto choć zarysować jego enigmatyczną postać. Niby banalne. Nie! Aktualne! Tu. W Polsce. Teraz! W dwa tysiące - nastym roku. Kiedyś w innych państwach i w innym czasie.
W rękopisach ten wspaniały poeta rumuński napisał z niesłychanym wyczuciem ojczystej mowy wiele poematów, liryków, dramatycznych szkiców. Autor tej skromnej notatki o artyście nie rościł sobie praw do przedstawienia ogromu jego dorobku. Geniusz Mihaila Eminescu, wspomnienie o nim, było tylko pretekstem do zacytowania jego pytań dotyczącychWielkiej Tajemnicy, a zawartych przede wszystkim w zacytowanych powyżej trzech pytaniach wydrukowanych tłustym drukiem. Bo to ważne, noszące znamiona odpowiedzialności moralnej człowieka za swe czyny, istoty bytu, przeznaczenia oraz wszelakich nieszczęść, ich przyczyny i szans na wyrwanie z nich narodu nieodpowiednio rządzonego. Poeta pyta, rozważa i pamięta, doświadcza, sam obolały. Tworzy...
Post scriptum. U schyłku życia Eminescu chorował na psychozę maniakalno-depresyjną. Zmarł w szpitalu 15 czerwca 1889 roku. Jego autopsja nie została przeprowadzona, więc prawdziwa przyczyna śmierci jest zagadką. Został pochowany w Bukareszcie na cmentarzu Bellu. Ukochana Mihaila Eminescu - Veronica Micle, krótko po jego śmierci odebrała sobie życie w monasterze.
(gal)
Okładka tomu wierszy Poesii Mihaila Eminescu z 1883 r. - Wikiwand
