Pierwsze postulaty już za nami. Zmieniliśmy na razie kilka drobnych acz znaczących detali organizacji państwa. Partie polityczne finansują się same, zlikwidowany został urząd wojewody a Senat reprezentuje regiony, instytucja referendum przestała być kpiną.
Czas na zmiany głębsze, naprawdę poprawiające życie. Biorąc pod uwagę fakt, że temat "reformy" aspektu państwa z dziwnych przyczyn nazywanego "wymiarem sprawiedliwości" jest ostatnio modny, kolejny postulat dotyczy budowy absolutnych podstaw państwa w tym zakresie.
Problem 1: Pojęcie sprawiedliwości:
Przypominam, że mówimy o absolutnych podstawach. Absolutną podstawą sprawiedliwości jest możliwość uzyskania przez poszkodowanego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wszelkie inne funkcje wymiaru sprawiedliwości (funkcja prewencyjna i funkcja karna) są wobec tej podstawy funkcjami ważnymi, acz drugorzędnymi.
Jak jest?
Przypuśćmy, że złodziej kradnie nam samochód. Złapany zostaje w garażu, samochód jest w częściach, część części została sprzedana lub uszkodzona. Prokuratura konfiskuje pozostałe części i prowadzi dwuletnie dochodzenie. W dochodzeniu skupia się na udowodnieniu złamania przez przestępcę takiego czy innego paragrafu. Innymi słowy rozpatruje sprawę zaistnienia grzechu przeciw ustawie, nie wystąpienia konkretnej szkody.
Po półrocznej sprawie w sądzie, sprawca otrzymuje wyrok w zawieszeniu. Poszkodowany po prawie trzech latach odzyskuje kupkę rdzy.
Innymi słowy funkcja karna wymiaru sprawiedliwości jest nadrzędna wobec wynagrodzenia ofierze doznanej krzywdy.
Postulat 1:
1. Prokurator lub sam oskarżony występuje do sądu o odszkodowanie i naprawienie krzywdy. Roszczenie to jest nadrzędne względem odpowiedzialności karnej.
2. Po wyczerpaniu roszczenia (również przez konfiskatę majątku), sprawca może odpowiadać karnie. W przypadku braku środków wyczerpujących roszczenie, sprawcy udzielony zostaje państwowy kredyt na wyczerpanie roszczenia oprocentowany odsetkami ustawowymi i podlegający zasadom identycznym jak zaległość podatkowa (więc brak spłaty wywołuje osobne konsekwencje karne).
3. Prawo łaski dotyczy wyłącznie zawieszenia wykonywania kary. Nie dotyczy zadośćuczynienia poszkodowanemu. Prawo łaski w zakresie zadośćuczynienia poszkodowanemu należy wyłącznie do poszkodowanego.
Problem 2: Prawo dochodzenia sprawiedliwości w sądzie.
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Konstytucja RP, art 45 punkt 1.
Prawo to jest obecnie ograniczone na kilka sposobów:
1. Immunitety chronią parlamentarzystów, funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości, kościelną Komisję Majątkową (nie jest to dokładnie immunitet, po prostu Komisja nie podlega KC ani KPA), w wielu przypadkach urzędy (Urząd Skarbowy można pozwać dopiero po wyczerpaniu nałożonego administracyjnie roszczenia). Możliwość uchylenia immunitetu jest iluzoryczna.
Znane są przypadki niszczenia firm (MGM, Optimus) przez instytucje skarbowe bez możliwości odwołania się przez te firmy do sądu.
Znane są przypadki posłów, prokuratorów i sędziów zasłaniających się immunitetem w sprawach o prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu.
Znane są przypadki pedofilów sądzonych na podstawie prawa kanonicznego i przenoszonych do innej parafii.
2. Umorzenia. Policja umarza, prokurator umarza bądź odmawia wszczęcia postępowania... Przykładów jest wiele, choćby ten. Opisana nastolatka pozbawiona została przez prokuratora prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy.
Rozumując logicznie policja i prokurator powinni zebrać dowody i przedstawić je w sądzie, a ten może orzec o winie lub niewinności oskarżonego.
Postulat 2:
1. Sprawy zniesienia immunitetów rozpatruje sąd rejonowy. W ciągu 48 godzin od wpłynięcia wniosku o uchylenie immunitetu, jeżeli wniosek oparty jest na prawdopodobnych przesłankach, sąd ma obowiązek uchylenia immunitetu w przedmiotowej sprawie. W trybie tym sąd nie orzeka o winie lub niewinności, stwierdza wyłącznie prawdopodobieństwo zajścia czynu zabronionego.
1.a. Sprawy o uchylenie immunitetu Prezydenta RP rozpatruje Sąd Najwyższy.
2. W wypadku uzasadnionych wątpliwości co do prawidłowości postępowania administracyjnego, sąd rejonowy w ciągu 48 godzin od wpłynięcia wniosku zawiesza postępowanie do czasu rozpatrzenia sprawy przez sąd administracyjny.
3. Wniosek prokuratury o umorzenie postępowania lub odmowę wszczęcia postępowania rozpatruje sąd rejonowy.
W przypadku umorzenia lub odmowy wszczęcia postępowania, poszkodowanego może reprezentować dowolny przedstawiciel.
W przypadku nieuzasadnionego umorzenia lub odmowy wszczęcia postępowania, wobec sądu wyciągane są konsekwencje dyscyplinarne.
4. Wszelkie inne podmiotowe i przedmiotowe wykluczenia spod prawa skutkujące ograniczeniem prawa obywatela do dochodzenia swoich racji w sądzie zostają zniesione.
5. Skarga na przewlekłość postępowania sądowego lub prokuratorskiego rozpatrywana jest przez sąd wyższej instancji w ciągu 48 godzin. Przewlekłość postępowania powoduje powstanie obowiązku odszkodowawczego wobec poszkodowanego.
6. Wszelkie opłaty sądowe zostają zniesione.
