Cztery lata temu, a dokładnie 1 kwietnia 2016 roku, Sejm RP, na posiedzeniu nr 15, uchwalił „Ustawę o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki”.
Wynik głosowania: Głosowało - 439 posłów; Za - 438; Przeciw - 0; Wstrzymało się – 1.
Ujednolicony tekst ustawy, uwzględniający zmiany wprowadzone przez Sejm 21.10.2017 r. i 07.01.2018, jest dostępny na stronie: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000744/U/D20160744Lj.pdf
Rozdział 1 Zakaz propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
Art. 1. 1. Nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować.
2. Za propagujące komunizm uważa się także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944–1989.
Art. 2. 1. Stwierdzenie przez wojewodę nieważności uchwały nadającej nazwę jednostce organizacyjnej, jednostce pomocniczej gminy, budowli, obiektowi lub urządzeniu użyteczności publicznej, w zakresie w jakim nadaje nazwę niezgodną z art. 1, wymaga opinii Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu potwierdzającej tę niezgodność.
Art. 3. 1. Jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia nadzorczego, o którym mowa w art. 2 ust. 1, nie zostanie nadana nowa nazwa, a jej nadanie jest konieczne do oznaczania adresów, wojewoda wydaje zarządzenie zastępcze, w którym nadaje nazwę zgodną z art. 1.
Cytowana powyżej ustawa dała samorządom czas do 2 września 2017 roku na zmianę nazw 943 ulic, które - jako podlegające ustawie - wskazał Instytut Pamięci Narodowej. Zgodnie z ustawą, jeśli dany samorząd do 2 września 2017 roku tego nie zrobił, wojewoda, po zasięgnięciu opinii Instytutu Pamięci Narodowej, wydawał w terminie trzech miesięcy zarządzenie zastępcze, zmieniające nazwy ulic.
Warszawscy radni mogli sami dokonać zmiany nazw ulic i placów. Mieli na to czas do 2 września 2017 roku. Mogli wybrać dowolna nazwę ulicy, byleby była zgodna z ustawą. Tymczasem pod koniec sierpnia 2017 roku warszawska Rada Miasta zgodziła się na zmianę nazw tylko 7 nazw ulic stolicy. W związku z niedostatecznym wykonaniem zalecenia ustawy, wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera użył swoich kompetencji i w listopadzie 2017 r. wydał zarządzenie zastępcze, w którym zdecydował o zmianie nazw kolejnych 47 ulic.
Decyzja wojewody spotkała się natychmiast z protestem warszawskich radnych. W połowie listopada 2017 r. Rada Warszawy głosami radnych PO zdecydowała o zaskarżeniu do sądu administracyjnego decyzji wojewodę mazowieckiego o zmianie nazwy tych 47 ulic.
Zdaniem radnych PO, wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera wykorzystał ustawę do celów politycznych i nie konsultował zmian z mieszkańcami, zaś ustawa dekomunizacyjna narusza konstytucję. Czyli Rada Warszawy głosami radnych PO orzekła, że „ustawa dekomunizacyjna narusza konstytucję”, mimo że w sejmie posłowie PO głosowali za jej przyjęciem. W ten sposób warszawscy radni pokazali jak wygląda prawdziwy „szacunek dla prawa” w wydaniu Platformy Obywatelskiej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przystąpił z zapałem do pracy i zaczął uchylanie decyzji wojewody o zmianie nazw kolejnych ulic w związku z tzw. ustawą dekomunizacyjną.
W maju 2018 roku WSA uchylił zarządzenia wojewody mazowieckiego dotyczące zmian nazw 12 ulic w Warszawie, w tym al. Armii Ludowej na al. Lecha Kaczyńskiego. Poza zmianą al. Armii Ludowej na al. Lecha Kaczyńskiego rozpoznano też m.in. skargi na zmiany nazw ulic: z 17 stycznia na Komitetu Obrony Robotników, z Stanisława Kulczyńskiego na Rodziny Ulmów, z Stanisława Wrońskiego na Anny Walentynowicz, z Sylwestra Bartosika na Grzegorza Przemyka, z Teodora Duracza na Zbigniewa Romaszewskiego, z Franciszka Bartoszka na Stanisława Pyjasa oraz z Jana Wasilkowskiego na Wojciecha Kilara.
Sprawy rozstrzygał skład trzech sędziów WSA - przewodniczący sędzia Borowiecki, sędzia Iwona Dąbrowska i sędzia Adam Lipiński, który zgłosił zdania odrębne do rozstrzygnięć o uchyleniu zarządzeń.
Na następnych posiedzeniach WSA uchylił decyzje wojewody co do zmiany nazw kolejnych ulic, m.in. z M. Sobczaka na płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego, z Heleny Wolff na Sergiusza Piaseckiego, z Małego Franka na Danuty Siedzikówny „Inki”, z Henryka Lewartowskiego na Marka Edelmana.
Do czerwca 2018 roku WSA uchylił decyzje wojewody dotyczące wszystkich zmian zarządzonych przez wojewodę, tj. nazw 47 ulic. Ostatnie orzeczenie WSA dotyczyło zmiany nazw z Leona Kruczkowskiego na Zbigniewa Herberta oraz z Kazimierza Grodeckiego na mjr. Adolfa Pilcha ps. „Dolina”.
Warszawscy radni odetchnęli z ulgą, a cała Polska wkrótce mogła obejrzeć jak robotnicy z warszawskiego ratusza usuwają tabliczki z napisem „Aleja Prezydenta Lecha Kaczyńskiego” i przywracają stare tabliczki z „właściwym” napisem: „Aleja Armii Ludowej”.
Warszawscy radni zignorowali słowa apelu środowisk kombatanckich i niepodległościowych odczytane przez sędziego Niwińskiego podczas obrad Rady Miasta Warszawy:
"My weterani walk o Niepodległość Rzeczypospolitej, represjonowani za wierność Polsce przez nie-mieckich, sowieckich i komunistycznych zbrodniarzy, zwracamy się z gorącym apelem do Pana Rafała Trzaskowskiego, Prezydenta Warszawy, Pani Ewy Doroty Malinowskiej-Grupińskiej, Przewodniczącej Rady m.st. Warszawy oraz wszystkich Radnych stolicy, o nieprzywracanie nazw ulic i obiektów, które w jakikolwiek sposób upamiętniają osoby, organizacje, miejsca i wydarzenia propagujące zbrodniczy system totalitarny, jakim był komunizm"
Ten apel wywołał tylko wesołość radnych PO.
Minęło kilkanaście miesięcy i prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski „niespodziewanie” stał się nowym kandydatem Platformy Obywatelskiej na prezydenta RP. Nowy kandydat zaczął udzielać wywiadów, w których przedstawia swoje poglądy oraz plany.
Wczoraj, 18 maja 2020 r., w rozmowie z Bogdanem Rymanowskim, dziennikarzem telewizji Polsat News, Rafał Trzaskowski poinformował, że jego zdaniem prezydent Lech Kaczyński zasługuje na ulicę w Warszawie i zadeklarował:
jeśli zostanę prezydentem RP, będę namawiał usilnie do tego prezydenta z opozycji, który zostanie w moje miejsce wybrany prezydentem miasta stołecznego Warszawy, aby poddał pod obrady rady miasta taką inicjatywę.
3 maja 2007 r. , przemawiając z okazji Święta Konstytucji Trzeciego Maja prezydent Lech Kaczyński powiedział:
„Jako Prezydent RP, […] chcę powiedzieć, że będę robił wszystko, aby polskie państwo było silne, […] aby zwyciężała uczciwość, a nie cynizm i draństwo.”
I te słowa niech będą komentarzem do bezczelnych słów, wygłoszonych 18 maja 2020 r. przez kandydata PO na stanowisko prezydenta RP, Rafała Trzaskowskiego.
***
• „Nie będzie zmian nazw 12 ulic Warszawy. Sąd uchylił decyzję wojewody”, https://www.tvp.info/37400948/
• https://www.pch24.pl/sad-blokuje-dekomunizacje-warszawy--zmiany-nazw-kolejnych-ulic-uchylone-,60825,i.html
• https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/63070,Apel-IPN-do-wladz-Miasta-Stolecznego-Warszawy.html
