Niepokojący odsetek głosów nieważnych
W wyborach samorządowych do sejmików województw w 2010 roku oddano 12% głosów nieważnych (1.744.609). W tych samych wyborach w 2006 oddano 12,7% (1.759.530) głosów nieważnych a w 2002 aż 14,4% (1.883.220). Wysoki odsetek głosów nieważnych musi niepokoić. Szczególnie w przypadkach gdzie mała liczba głosów decyduje o zwycięstwie.
Art.174
Za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak "x" w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów z różnych list lub nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list. (Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw)
Komisje wyborcze podczas liczenia głosów nie odnotowują przyczyny głosu nieważnego. Dlatego nie znamy rozkładu rodzajów głosów nieważnych. Inne rodzaje fałszerstw wyborczych też nie są objęte statystyką.
Na podstawie protestów wyborczych, spisanych relacji mężów zaufania i samej łatwości dokonania oszustwa można przyjąć, że najliczniej występujące fałszerstwa wyborcze to:
1. Dopisanie krzyżyka na poprawnie skreślonej karcie do głosowania
2. Zniszczenie poprawnie skreślonej karty
3. Podpisanie się na liście wyborców za kogoś innego i następnie zagłosowanie za niego
4. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę pustą
5. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę z głosem na innego kandydata
Powyższe fałszerstwa mogą być dokonane nawet wtedy, gdy zabezpieczenia systemu wyborczego uniemożliwiają manipulowanie ilością kart do głosownia na poziomie komisji wyborczej. Do popełnienia fałszerstw 4 i 5 potrzebny jest dostęp do nieewidencjonowanych czystych kart do głosowania (w Brukseli w ostatnich wyborach prezydenckich wrzucono do urny 98 kart więcej niż wydano wyborcom).
Aktualny sposób organizacji wyborów nie zapewnia narzędzi do mierzenia skali fałszerstw wyborczych, odróżniania fałszerstw od nietypowych zachowań wyborców ani informacji umożliwiających prowadzenie szybkich postępowań wyjaśniających.
Naklejka zamiast krzyżyka
W komisji wyborczej każda osoba uprawniona do głosowania po sprawdzeniu tożsamości dostaje kartonik z kilkoma naklejkami (jedna niebieska, jedna lub więcej żółtych i jedna lub więcej zielonych). Nalepki będą bardzo trudne do podrobienia.
Ilość naklejek na kartoniku zależy od ilości kart do głosowania. Jeśli jest tylko jedna karta do głosowania to na kartoniku będą trzy naklejki. Jeśli są trzy karty do głosowania to na kartoniku będzie siedem naklejek. Ogólnie: jeśli jest N kart do głosowania to na kartoniku będzie 2N+1 naklejek. Naklejki z różnymi kolorami służą to różnych celów.
Naklejka niebieska będzie naklejana w rubryce gdzie wyborca składa podpis na liście wyborców. Najpierw wyborca nakleja niebieską naklejkę w miejscu gdzie powinien być podpis a potem podpisuje się.
Naklejka żółta będzie naklejana na każdej karcie do głosowania w miejscu do tego wyznaczonym. Naklejki żółte wyborca nakleja jawnie przed członkami komisji od razu po otrzymaniu kart do głosowania.
Nalepka zielona zastępuje dotychczasowy znak X. Nakleja się ją na karcie do głosowania w rubryce przeznaczonej na postawienie znaku X.
System naklejkowy praktycznie uniemożliwia zmianę ilości skreślonych kart do głosowania na poziomie komisji wyborczej nawet wtedy, gdy nie kontrolujemy ilości pustych kart oraz radykalnie ogranicza możliwość popełnienia trzech rodzajów fałszerstw wyborczych:
1. Dopisanie krzyżyka na poprawnie skreślonej karcie do głosowania
2. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę pustą
3. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę z głosem na innego kandydata
Zabezpieczenie naklejek
Współczesne technologie drukarskie pozwalają tanio zabezpieczyć nadruk przed podrabianiem. Do farby drukarskiej można dodać środek chemiczny o niejawnym składzie, który ułatwi szybkie odróżnianie oryginalnych i podrobionych naklejek. Zabezpieczenie nadruku zostawmy specjalistom.
Ważnym elementem systemu bezpieczeństwa naklejek jest organizacja procesu przeliczenia kartoników z naklejkami przed dystrybucją, dystrybucji do komisji wyborczych i procesu rozliczania komisji wyborczych. W szczególności powinny być spełnione warunki:
* Wszystkie kartoniki powinny być zapakowane po sto sztuk w papier dobrze zabezpieczony przed podrabianiem
* Pakowanie kartoników w zabezpieczony papier musi się odbywać poza drukarniami wykonującymi usługi dla potrzeb wyborów
* Kartoniki z nalepkami i papier do pakowania kartoników powinny drukować różne drukarnie
* Każda komisja wyborcza musi policzyć i zwrócić wszystkie opakowania po kartonikach z nalepkami
* Każda komisja wyborcza musi policzyć i zwrócić wszystkie niewykorzystane kartoniki z naklejkami
* Dodanie niejawnego środka chemicznego do farby drukarskiej dla naklejek musi się odbyć poza drukarnią
Niszczenie kart w trakcie liczenia głosów
Zniszczenie poprawnie skreślonej karty w trakcie liczenia głosów i zabranie karty do głosowania przez wyborcę do domu powodują ten sam skutek. Dlatego nie da się stworzyć prostego zabezpieczenia prewencyjnego, które udaremni niszczenie kart do głosowania w trakcie liczenia głosów. Proceder niszczenia kart do głosowania można ograniczyć poprzez mechanizm odstraszający, tj. zwiększający ryzyko wykrycia sprawcy po przestępstwie.
Wyznaczeni urzędnicy wrzucaliby do każdej urny 5-10% dodatkowych ważnych głosów przygotowanych przed wyborami przez Centralną Komisję Wyborczą. Urzędnik przywoziłby dodatkowe karty w zapieczętowanej kopercie, która byłaby otwierana na oczach komisji wyborczej tuż przed wrzuceniem ich do urny. Tylko osoby, które poznały właściwą tajemnicę mogłyby łatwo odróżniać karty dodatkowe od kart oryginalnych.
Ponieważ Centralna Komisja Wyborcza znałaby zawartość wszystkich kopert z dodatkowymi kartami, to po zgłoszeniu wyników przez komisje byłyby one korygowane. Wrzucenie dodatkowych kart do urny zwiększa ryzyko wykrycia faktu zniszczenia karty do głosowania, ponieważ zniszczona karta może okazać się kartą dodatkową a ich ilość w każdej urnie jest znana. Same karty dodatkowe byłyby przeliczane tylko w tych komisjach, w których ilość kart w urnie była mniejsza od ilości kart wydanych wyborcom oraz zostało zgłoszone podejrzenie fałszerstwa.
Dodatkowe karty dorzucone do urny odstraszałyby od popełnienia także innych fałszerstw:
4. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę pustą
5. Zamiana poprawnie skreślonej karty na kartę z głosem na innego kandydata
Głosowanie za inną osobę bez jej wiedzy
Uczciwość wyborów w bardzo dużym stopniu zależy od postawy mężów zaufania. Ich rola jest niezbędna nie tylko w udaremnianiu procederu podpisywania się za kogoś na liście wyborców i głosowania za niego. Rolę mężów zaufania można wzmocnić poprzez nagrywanie kamerą obrazu obejmującego jednocześnie urnę i stół komisji wyborczej. Można też nagrywać liczenie głosów. Ceny kamer cyfrowych i pamięci do zapisu obrazu video są małe z punktu widzenia kosztów wyborów. Warto rozważyć to rozwiązanie.
Wybory przez Internet mają fundamentalne i nieusuwalne wady. W przewidywalnej przyszłości głosowanie przez Internet nie będzie lepszym ani bezpieczniejszym rozwiązaniem od tradycyjnych wyborów. O idei głosowania przez Internet pisałem tutaj
